Andvari - 01.01.1984, Blaðsíða 5

BENEDIKT TÖMASSON:
VILMUNDUR JÓNSSON
Ævilit
Vilmundur Jónsson lagði gjörva hönd á margt um ævina. Verka hans sér
víða stað og miklu víðar en hér er unnt að greina frá svo sem vert væri. Hann
var héraðslæknir 15 ár og sjúkrahúslæknir jafnframt 13 ár, en tók auk þess
mikinn þátt í stjórnmálum og félagsmálum á heimavettvangi á þeim ánam.
Hann var landlæknir 28 ár og alþingismaður samtímis 8 ár. Á landlæknisárun-
um samdi hann eða endursamdi mestalla heilhrigðislöggjöf landsins og átti
einnig frumkvæði að eða þátt í lagasmíð um ýmis önnur efni. Hann var af-
kastamikill fræðimaður og rithöfundur, ritaði einkum um íslenzka lækninga-
sögu og heilbrigðismál, en einnig fjölda greina um baráttumál, sem á baugi
voru, eða önnur þau efni, sem honum voru hugleikin.
Vilmundur lét sig ávallt miklu varða íslenzka menningu, hvort heldur
andlega eða efnislega, og hann var frábærlega vel að sér um sögu, bókmenntir
og tungu þjóðarinnar og einn frjóasti orðasmiður hennar um sína daga. Hann
hvíslaði stundum að fremstu rithöfundum okkar hugmyndum, sem voru þakk-
samlega þegnar og báru blómlegan ávöxt. Vinum og öðrum viðmælendum
skemmti hann með kenningum, sem einatt voru settar fram sem gamanmál,
en fólu þó jafnan i sér alvarlegan kjarna. Urðu sumar landfleygar, og er enn
til þeirra vitnað. Það er sannmæli um Vilmund Jónsson, að hann lét sér fátt
mannlegt óviðkomandi.
Uppruni og ferill
Vilmundur Jónsson var fæddur að Fornustekkum i Nesjum í Austur-
Skaftafellssýslu 28. maí 1889, kominn af skaftfellsku bændafólki i báðar ættir.
Faðir hans var Jón Sigurðsson Bjarnasonar bóndi, síðar verkamaður á Seyðis-
firði, fæddur 30. ágúst 1854 og dáinn 15. ágúst 1932. Kona Jóns og móðir
Vilmundar var Guðrún Guðmundsdóttir Guðmundssonar bónda, fædd 21. nóv-
ember 1863 og dáin á heimili Vilmundar 5. júli 1946. Jón Sigurðsson var sagð-
ur duglegur verkmaður og vel verki farinn, hæglátur og fámáll, vandaður til