Andvari - 01.01.1984, Blaðsíða 69

ANDVARI
GRIPIÐ NIÐUR í ÍSLENDINGASÖGU
67
að Eyjólfur flyzt búferlum í hvort sinn, fyrst úr Vatnsdal til Vestfjarða og
þaðan síðan suður í Flatey á Breiðafirði.
Þar situr hann á friðstóli um hríð og lætur hafið gæta sín, en sumarið
eftir, 1219, fréttir hann, hversu komið er fyrir Guðmundi biskupi, er fluttur
hafði verið harðlega leikinn frá Hólum suður til Hvítár, þar sem ætlunin var
að koma honum utan, „hvárt er honum likaði vel eða illa“.
Fannst Eyjólfi „mikit um, er biskup var at nökkuru nauðbeygðr“, og tekur
hann til sinna ráða að frelsa hann. Er ekki að efa, að Kár munkur, faðir Eyjólfs,
hefur þekkt Guðmund, sennilega verið á Þingeyrum, þegar hann kom þangað
á ferðum sínum, og vist, að Eyjólfi hefur verið innrætt þegar í æsku að bera
virðingu fyrir Guðmundi Arasyni. Lýsingin á því, þegar hann sækir biskup
í búð Norðlendinga undir Þjóðólfsholti, tekur hann í fang sér og ber hann brott
— og færðu hann í fögur klæði, er stórbrotin, og það er í stíl við hana, þá er
þeir ríða með biskup út á Mýrar, að þeir fá „hvergi blautt um Valbjarnarvöllu,
en hrælog brunnu af spjótum þeirra, svá at lýsti af“.
Eftir þetta fylgir Eyjólfur biskupi löngum, unz hann að lokum fellur i
Grímsey vorið 1222, en hafði þá bjargað lífi Arons Hjörleifssonar vinar sins.
Likt og hann áður bar Guðmund biskup úr búðinni undir Þjóðólfsholti, tekur
hann Aron í fang sér, þar sem hann liggur særður á brúkinu, ber hann til
sjávar og á skip út og hrindur frá landi.
Þegar seinast er komið að Eyjólfi úti í skeri, þangað sem hann hafði synt
helsærður eftir hrikaleg átök við menn Sighvats Sturlusonar, liggur hann á
grufu og hefur lagt hendur i kross frá sér.
1 miklu yngri frásögn, Arons sögu, er Eyjólfur látinn mæla þessi fögru
°rð, skömmu áður en þeir Aron skildust: „Vænti ek enn, að koma muni betri
dagar.“ Er öllu liklegra, að hér kenni samúðar sögumanns með hinni feigu
hetju en Eyjólfur hafi í rauninni nokkurn tíma tekið svo til orða.
Tilfinning Sturlu fyrir hinu örlagaþrungna er eins og vér sjá'um á þessari
frósögn mjög næm. Annað dæmi, þar sem sannast hið fornkveðna, að eigi verði
feigum forðað, er frásögnin af falli Guðmundar Ölafssonar í 144. kapítula sög-
unnar. Hún er á þessa leið:
Þetta sumar hafði Ólafr af Steini skip fyrir norðan land ok bjó til hafs.
Þeir skyldi utan með hon'urn Svarthöfði Dufgusson ok Jón sonr Árna Auðunar-
sonar ok Guðmundr Ólafsson, er þá lifði einn eftir þeirra manna, er verit höfðu
at brennu Þorvalds. Þeir létu út ok urðu aftrreka í Hlöðuvík við Horn ok brutu
þar skipit.
Þá bjó Illugi Þorvaldsson í Æðey. En er hann frétti þetta, fór hann heim-
an ok þeir sjau. Einarr bróðir hans fór með honum, hann var þá þrettán vetra,
°k Grimr Heðinsson. Hann kom þar af hafi. Þeir fóru inn Norðrfjörð ok þaðan
til Kjaransvikr. Maðr þeirra einn skeindist, er hann skyldi á bak fara. Brást
°xin Tjaldsperra á hann, ok var hann eftir, en Illugi hafði ]iá öxina. Ólafr