Andvari - 01.01.1984, Blaðsíða 50

48
BENEDIKT TOMASSON
ANDVAHI
sem það er að sinna sjúkum mönnum og leita þeim lækninga, er hitt hálfu
þýðingarmeira, að efla i hvívetna heilbrigða lifnaðarháttu almennings og koma
í veg fyrir sjúkdóma með hvers konar heilsuverndarstarfsemi . . . En meira
ætti að mega ávinnast. Ef vér fáum aftur náð og haldið sjálfstæði voru óáreittir
af öðrum þjóðum og ekki bregzt hin fjárhagslega afkoma þjóðarinnar, sem er
grundvöllurinn undir öllum raunverulegum framförum, ekki sízt í heilbrigðis-
málum, og haldið verður rökrétt áfram á braut þess lýðræðis, sem vér Islend-
ingar játumst undir, þannig að tryggður verði sem allra mestur jöfnuður í
lífskjörum alls almennings, svo að skortur örbirgðarinnar verði umflúinn jafnt
og óhófslifnaður ofnægtanna, þá virðist íslenzka þjóðin hafa öll skilyrði til þess
að tryggja varanlega sess sinn í einu og öllu í tölu hinna heilbrigðustu þjóða.“
Alþjóðasamvinna um heilbrigðismál, gefin út 1947, er ekki mikið rit
að vöxtum, 96 bls., en þeim mun meira að innihaldi, svo að með ólíkindum
er, að höfundi skyldi endast þolinmæði til að ljúka því. Útkomu þess þakkar
hann ekki sízt Hans G. Andersen, núverandi ambassador, sem reyndist honum
ómetanlegur liðsmaður við að grafa upp heimildir.
Ritið greinir frá 43 alþjóðasamningum um heilbrigðismál og 23 breyting-
um á þeim. Samningarnir eru sóttvarnarsamningar, samningar um meðferð
særðra og sjúkra manna í ófriði, samningar um lækning farmanna af kynsjúk-
dómum, deyfilyfjasamningar, samningar um samræming mikilvirkra læknis-
lyfja, samningur um barnaveikisblóðvatn, samningar um heilsu- og slysavernd
verkafólks, samningar um alþjóðlega dánarmeinaskrá, samningur um flutning
líka á milli landa og samningar um alþjóðlegar heilbrigðisstofnanir. Þá er greint
frá 15 alþjóðlegum heilbrigðisstofnunum. Gerð er stutt grein fyrir efni hvers
samnings og hverrar breytingar á þeim, og sama máli gegnir um hinar alþjóð-
legu heilbrigðisstofnanir.
Að bókarlokum er birt í orðréttri þýðingu stofnskrá Alþjóðaheilbrigðis-
stofnunarinnar, sem undirrituð var í New York 1946, og hefur sú þýðing verið
í meira lagi vandunnið verk og varla fýsilegt. Upphafsorð stofnskrárinnar í
þýðingu Vilmundar eru þessi:
„HEILBRIGÐI er fullkomið líkamlegt, andlegt og félagslegt velferli, en
ekki einungis firð sjúkdóma og vanheilinda.
„FAGNAÐUR FYLLSTU AUÐINNAR HEILBRIGÐI telst til frumrétt-
inda allra manna án tillits til kynflokka, trúarbragða, stjórnmálaskoðana, fjár-
hags eða þjóðfélagsstöðu.
„HEILBRIGÐI ALLRA ÞJÖÐA er frumskilyrði þess, að höndlað verði
hnoss friðar og öryggis, og er komin undir fyllstu samvinnu einstaklinga og
ríkja.“
Lœkningar — Curationes — séra Þorkels Arngrímssonar sóknarprests í
Gördum á Álftanesi, sem út komu 1949, eru geysimikið rit að vöxtum, 511 bls.
með efnisskrám, þar af nær 400 bls. með fremur smáu letri.