Andvari - 01.01.1984, Blaðsíða 66

64
FINNBOGI GUÐMUNDSSON
ANDVARI
Það hefur greinilega oft reynt á þolrifin í þeirri ferð, og Haukdælir létu
ekki svo glatt storka sér enn sem komið var.
Þessi för minnir ósjálfrátt á aðra, er Þorvaldur Vatnsfirðingur fór vestan
af fjörðum um páska, seint í marz 1209, við þrjá tigu manna að Guðmundi
Arasyni biskupi, „ok gengu þeir allir. Hann hafði öxi í hendi ok studdi ekki niðr
skaftinu, er hann fór norðr eða norðan.“
Þetta var nú smáútúrdúr, en mál Þorvalds Gizurarsonar á hendur vegend-
um Einars Þorgilssonar „fóru til þings, ok var Ari inn sterki fyrir svörum.
Urðu þeir Þorleikr ok Snorri [en svo hétu sveinarnir] sekir, ok var gefit fé
til farningar þeim. Þar var sætzt á öll mál, þau er tii váru búin, og gekk
Þorleifr beiskaldi til handsala fyrir Ara ok greiddi upp fé mikit.
Þat sumar brá Ari til utanferðar, en Stað seldi hann í hendr Þórði Sturlu-
syni ok gifti honum Helgu dóttur sína. Þórðr tók þar þá við húi ok manna-
forráði.
Guðný seldi bú í Hvammi í hendr þeim manni, er Oddr dignari hét. En þau
Ari bæði réðust til skips vestr í Vaðil ok fóru þar utan. Þar fóru þeir ok utan
Þorleikr ok Snorri.
Ari andaðist í Nóregi. Hann gekk til með mönnum at bera langskipsrá.
En með þvi at þeir vissu, at Ari var sterkari en aðrir menn, þá hljópu þeir
undan ránni, en Ari lét eigi niðr falla at heldr. Eftir þat tók hann sótt ok
andaðist.
Síðan fór Guðný til Islands ok tók við búi sínu í Hvammi.
Þórðr Sturluson tók arf eftir Ara ok þau Helga dóttir hans. Þórðr bar eigi
auðnu til at fella þvílíka ást til Helgu, sem vera átti, ok kom því svá, at skiln-
aðr þeirra var gerr. En Þórðr tók þá til sín Hróðnýju Þórðardóttur, er átti
Bersi inn auðgi Vermundarson, ok helzt þeirra vinátta lengi.“
Myndin af Ara sterka, sem lætur ekki langskipsrána niður falla, þótt hinir
hlaupi undan, er stórbrotin — og lýsir vel hrifningu söguritarans af þessum
glæsilega manni, er eitt sinn hafði verið í tygjum við ömmu hans, þótt þau
fengi ekki lengi notið samvistanna.
Sturlu er greinilega raun að þvi, að faðir hans „bar eigi auðnu til að fella
þvílíka ást til Helgu, sem vera átti.“ Það er sem Sturla hefði gjarnan viljað
verða dóttursonur Ara og sárni við föður sinn fjöllyndi hans. Orðalagið: En
Þórðr tók þá til sín Hróðnýju Þórðardóttur, er átti Bersi inn auðgi, — segir sína
sögu um viðhorf söguritarans, ekki síður en það furðulega háttalag hans að
nefna móður sína Þóru aðeins einu sinni á nafn í Islendingasögu, í 52. kapítula,
og segja þar engin frekari deili á henni: „Þetta vár, er nú var frá sagt [1224],
andaðist Þóra, frilla Þórðar Sturlusonar, en hann tók til sín Valgerði, dóttur
Árna ór Tjaldanesi, og gerði brúðkaup til hennar um sumarit.“
1 4. kapítula kynnumst vér nokkuð Sighvati Sturlusyni. Hann hafði sex
vetrum eftir andlát Einars Þorgilssonar gert bú á Staðarhóli, en „nam þar ekki