Fréttablaðið - 19.09.2009, Blaðsíða 22

22 19. september 2009 LAUGARDAGUR
➜ AÐDRAGANDI FÓLKSFLÓTTANS FRÁ VÍETNAM
„Ég verð að nota tækifærið og þakka Íslendingum
fyrir að hafa boðið okkur að vera hérna. Ég hef aldrei
fengið tækifæri til þess,“ segir Halldór Nguyen sem
kom hingað til lands fyrir þrjátíu árum. „Íslending-
ar tóku mjög vel á móti okkur, ég verð að segja það.“
Hann segist aldrei hafa orðið var við annað en vina-
legheit. „Það eru fordómar alls staðar í heiminum. En
ég hef ekki fundið fyrir þeim. Íslendingar eru líka
góðir að því leyti að ef þeim líkar ekki við annað fólk
láta þeir það bara eiga sig.“
„Ég trúi því varla að það séu þrjátíu ár liðin,“ segir
Halldór, þegar hann rifjar upp aðdragandann að komu
sinni til Íslands. „Ég flúði frá Saigon í apríl árið 1979.
Ég hafði áður reynt að flýja en það tókst aldrei. Í þetta
sinn vildu stjórnvöld losna við fólk af kínverskum
uppruna eins og mig, svo ég greiddi þeim 2.000 doll-
ara. Þá mátti ég fara.“
Sjóferðin til Malasíu tók fimm daga. „Við vorum
mjög heppin, lentum ekki í neinum sjóræningjum og
allir á okkar báti lifðu. Ég var ekki nema í um mánuð
í flóttamannabúðunum. Þar var erfitt að vera. Við
fengum samt nóg að borða og drekka en það var erf-
itt að vita ekkert um hver framtíð manns yrði. Svo
kom að því að ég hitti fulltrúana frá Íslandi,“ segir
Halldór, og á þá við þá Björn Þórleifsson og Björn
Friðfinnsson, sem sóttu flóttamennina til Malasíu.
„Ég hafði lært um Danmörku og Svíþjóð. En ég hafði
aldrei heyrt minnst á Ísland. Ice-land. Það hljómaði
mjög kuldalega og furðulega. Þess vegna lenti ég hér.
Ég varð svo spenntur.“
Það tók Halldór ekki mörg ár að hefja nýtt líf og
fjórum árum eftir komuna til Íslands fæddist honum
drengur sem hann átti með þáverandi konu sinni. Þau
skildu árið 1997 en höfðu þá eignast tvær dætur til
viðbótar við soninn. Í dag á Halldór nýja konu og með
henni eina dóttur sem er fimm ára. Dagsdaglega vinn-
ur hann sem tölvunarfræðingur hjá Mími símenntun,
þar sem hann er meðal annars í því að smíða beyg-
ingarforrit og kenna Víetnömum íslensku. Þá vinn-
ur hann sem túlkur í aukavinnu. Hann hefur alla tíð
haft nóga vinnu og vann meðal annars sem vélvirki
hjá Reykjavíkurborg í fjórtán ár.
Halldór kom einn til Íslands en hann átti stóra fjöl-
skyldu í Víetnam. „Við vorum sjö systkinin. Ein systir
mín dó þegar hún reyndi að flýja. Ein systir mín býr í
Frakklandi, einn bróðir í Bandaríkjunum og svo á ég
þrjá bræður í Saigon, þar sem mamma mín býr líka.
Ég er í ágætis sambandi við fjölskylduna mína í dag.
Ef ég sakna bræðra minna eða mömmu minnar þá
hringi ég bara í þau. Það var ekki svo auðvelt fyrst.“
Halldór hefur þrisvar heimsótt þau til Víetnam,
fyrst árið 1995. Nú dreymir Halldór um að flytja
aftur heim, þó ekki nema til að vera þar með annan
fótinn. „Ég verð að viðurkenna að mig langar mjög
mikið aftur heim. Sannleikurinn er nefnilega sá að
ég þoli illa kuldann. Þetta var allt í lagi þegar ég var
25 ára, þá fannst mér ekkert mál að eiga við hann. En
konan mín vill ekki flytja héðan, svo nú er ég að leita
leiða til að geta verið þar með annan fótinn. Þegar ég
fór frá Saigon var ástandið mjög slæmt. Það er skárra
í dag, þótt það sé enn þá mikil fátækt í sveitunum. En
ástandið er ágætt fyrir þá sem hafa efni á því að lifa.“
holmfridur@frettabladid.is
Þakklátur Íslendingum
Halldór Nguyen var 25 ára þegar hann flúði heimaland sitt á báti. Í flótta-
mannabúðum í Malasíu bauðst honum að fara til Íslands – lands sem hann
hafði aldrei heyrt um en hljómaði spennandi í hans eyru.
HALLDÓR NGUYEN Hann kom einn síns liðs til Íslands fyrir 30
árum. Þá var hann einhleypur og 25 ára. Í dag á hann fjögur
börn á aldrinum fimm til 26 ára. FRÉTTABLAÐIÐ/PJETUR
Björn Friðfinnsson, þáverandi
fjármálastjóri Reykjavíkurborgar
og stjórnarmaður í Rauða krossi
Íslands, fór ásamt Birni Þórleifs-
syni, verkefnastjóra hjá Rauða
krossinum, til Malasíu í lok ágúst
1979. Þeir höfðu fengið það vanda-
sama hlutverk að velja hópinn sem
tekin hafði verið ákvörðun um að
bjóða heimili á Íslandi. Nafnarn-
ir stigu á land á smáeyjunni Pulau
Tengah, við sunnanverða vestur-
strönd Malasíu, 5. september 1979.
Þar hafði 8.500 flóttamönnum frá
Víetnam verið komið fyrir.
Hann segir aðstæður fólksins í
flóttamannabúðunum hafa verið
slæmar. „Þarna bjó fólk í pínu-
litlum klefum, byggðum úr bamb-
us sem óx á eyjunni,“ segir hann.
Í búðunum dvöldu þeir í um tvær
vikur og völdu í hópinn. Þeir sneru
aftur til Íslands með 34 manns hinn
20. september. Í hópnum voru fjór-
ar barnmargar fjölskyldur, fjórir
einhleypir og fjögur systkini.
Fljótlega upp úr heimkomunni
var Flóttamannaráð stofnað, sam-
starfsvettvangur Rauða krossins
og stjórnvalda í málefnum flótta-
manna. Í því sat Björn fyrir hönd
Rauða krossins. „Við höfðum mikið
að gera við að hjálpa fólkinu. Við
fengum fljótlega húsnæði á Kapla-
skjólsveginum þar sem allt fólkið
bjó til að byrja með. Við fengum
mikla aðstoð frá sjálfboðaliðum,
sem hafa alla tíð verið mikilvæg-
ir fyrir móttöku flóttamanna. Þeir
söfnuðu til dæmis fötum og bús-
áhöldum sem fólkinu var gefið.“
Heilt á litið segir Björn komu
og aðlögun Víetnamanna hafa
gengið vel og spár bölsýnismanna
sem voru þó nokkrir, langt frá því
ræst. „Ég fékk ótrúlegustu símtöl
fyrstu vikurnar eftir að við komum
til baka. Menn voru að mótmæla
því að blanda ætti þessu útlenda
kyni við þennan göfuga stofn sem
fyrir var í landinu. En svo höfðu
líka margir sem höfðu tekið kjör-
börn frá Asíu samband. Það fólk
var þakklátt, því nú voru það ekki
bara þeirra börn sem litu öðruvísi
út.“ Hann segir komu Víetnamanna
því hafa verið góða reynslu fyrir
Íslendinga. Hún hafi opnað augu
þeirra fyrir kostum þess að búa í
margbreytilegra samfélagi.
Alla tíð hefur Björn haldið sam-
bandi við vini sína frá Víetnam.
„Við höfum deilt með þeim okkar
sorgar- og gleðistundum. Þetta
hefur verið afar ánægjulegur þátt-
ur í okkar lífi.“
holmfridur@frettabladid.is
Sótti hópinn til Malasíu
Björn Friðfinnsson fékk það hlutverk að velja í hópinn sem boðið var að setjast
að á Íslandi. Hann fór til Malasíu í lok ágúst 1979 og sneri aftur tæpum mánuði
síðar með 34 nýja Íslendinga. Margir þeirra eru góðir vinir hans enn í dag.
BJÖRN OG IÐUNN Margir af flóttamönn-
unum frá Víetnam urðu góðir vinir
hjónanna Björns og Iðunnar, sem hafa
unnið mikið starf í þeirra þágu í gegnum
tíðina. FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
Víetnam var frönsk nýlenda á 19. öld en Jap-
anar hernámu landið í síðari heimsstyrjöldinni.
Þeir voru brotnir á bak aftur af andspyrnuhreyf-
ingu kommúnista sem lýsti yfir sjálfstæði árið
1945. Frönsku nýlenduherrarnir, með aðstoð
Bandaríkjamanna, reyndu að vinna landið að
nýju. Í nóvember 1946 hófust vopnuð átök
sem lauk með ósigri Frakka árið 1954.
Landinu var þá skipt í tvo hluta, Norður- og
Suður-Víetnam. Árið 1975 lauk átökunum með
sigri kommúnista. Skömmu síðar sameinuðu
sigurvegararnir landshlutana tvo.
Samfélagið var í molum eftir þrjátíu ára styrjöld
og ekki bætti úr skák þegar Bandaríkjamenn
og fleiri þjóðir settu viðskiptabann á Víetnam.
Hundruð þúsunda Víetnama flúðu heimaland
sitt á þessum tíma. Flestir þeirra fóru á yfirfull-
um bátum til nálægra landa. Ferðirnar voru
oftar en ekki erfiðar og létust margir þeirra
sem flúðu á hafi út. Þeir sem náðu landi fengu
margir hverjir aðstoð Alþjóða Rauða krossins
við að finna ný heimkynni.
Heimild: Í þágu mannúðar - Saga Rauða kross Íslands
ÞRJÁTÍU ÁR LIÐIN FRÁ KOMU
VÍETNAMSKA FLÓTTAFÓLKSINS
ÍSLENSKUKENNSLA Fljótlega
eftir komuna til Íslands hóf fólk-
ið íslenskunám í Námsflokkum
Reykjavíkur.
Á KAPLASKJÓLSVEGI
12 Skortur á leiguhús-
næði var verulegur árið
1979. Eftir mikla leit að
hentugu húsnæði keypti
Rauði krossinn 90 fer-
metra hús á Kaplaskjóls-
vegi sem allur hópurinn
bjó í fyrst um sinn.
ÁHUGI Fáir útlendingar voru
á Íslandi árið 1979 og börnin,
rétt eins og fullorðna fólkið,
voru afar áhugasöm um þessa
nýju íbúa Reykjavíkur.
ARI OG KÁRI ELDA Matarmenn-
ing Íslendinga breyttist með
komu Víetnamanna. Ari stofn-
aði Indó-Kína og Kári stofnaði
meðal annars veitingastaðinn
Asíu.
NÝKOMIN Fólkið á götunni fylgdist með þegar Víetnamarnir stigu út úr
rútunni frá Keflavíkurflugvelli, 20. september 1979.