Fréttablaðið - 19.09.2009, Qupperneq 55

5 MENNING
LJÓÐ FRÁ FEITU
KAR
Sýningar Vesturports í samstarfi við
Þjóðleikhús og Leikfélag Reykjavíkur,
heima og erlendis, eru teknar að hafa
mikil áhrif á aðsóknartölur, bæði leik-
húsanna og sjálfstæðra leikhúsa. Nína
Dögg Filippusdóttir og Björn Hlynur
Haraldsson í Woyzeck.
MYND VESTURPORT/EDDI
Vesturport sem fóru víða, bæði
á sýningarferðalag um Bretland
og sex vikna ferð um Ástralíu.
En áhorfendur þar eru ekki tald-
ir með, né heldur gestir á sýning-
ar Sædýrasafnsins í Frakklandi.
Gögn frá Þjóðleikhúsi sýna að
heildaraðsókn að sýningum þar
hefur aukist á liðnu ári.
Aftur voru samstarfsverkefni
við sjálfstæða leikhópa mörg á
liðnu ári.
Tölur frá Akureyri
Um miðjan ágúst sendi LA frá sér
fréttatilkynningu þar sem því var
lýst að aldrei fyrr í sögu félags-
ins hefðu áhorfendur verið fleiri:
„Rúmlega 96.000 gestir sáu sýn-
ingar í leikhúsinu og upprunaleg-
ar uppfærslur LA í Reykjavík á síð-
asta ári sem er meira en helmingi
fleiri gestir en árin á undan.“ Við
nánari eftirgrennslan er staðfest
að um þriðjungur þeirra er leik-
húsgestir á Akureyri: 32.000.
Þannig er raunin orðin sú að
stofnkostnaður sýninga er tekinn
að eiga sér fleiri stoðir en bara í
heimabyggð. 64 þúsund gestir sáu
verk upprunnin hjá LA í Reykja-
vík.
Forráðamenn LA standa fast
á því að gera ekki skýrari grein
fyrir aðsókn að einstökum verk-
efnum, en það vekur athygli að á
komandi leikári eru þrjú verkefni
LA, fjórar gestasýningar og eitt
samstarfsverkefni.
Fegrunaraðgerðir
Hvers vegna ástunda leikhúsin í
landinu svona talnaleiki? Öllum
liggur lífið á að fegra sinn hlut.
Allt bendir til að fjárveitinga-
valdið muni skera niður framlög til
leiklistarstarfsemi á komandi fjár-
hagsári. Raunar tók LR á sig nið-
urskurð þegar við afgreiðslu fjár-
hagsáætlunar Reykjavíkur fyrir
þetta ár og mætti því með niður-
skurði og hagræðingu. Forráða-
mönnum Þjóðleikhússins hefur
verið tilkynnt um niðurskurð en
ekki er opinbert hversu mikill
hann er.
Í greinargerð um stöðu mála
frá Sjálfstæðu leikhúsunum segir:
„Einungis um 12 verkefni á vegum
sjálfstæðra atvinnuleikhópa njóta
árlega stuðnings frá ríki og borg
fyrir því sem nemur helmingi af
uppsetningarkostnaði.“ Talið er
að um 400 manns starfi árlega
hjá sjálfstæðum atvinnuleikhóp-
um fyrir tiltölulega lítinn kostnað
af hálfu ríkis og bæja. Það hefur
kreppt nokkuð að í aðstöðu þess-
ara hópa; nú er staðan sú að erf-
itt getur verið fyrir leikhópana að
finna hentugt húsnæði þar sem
nýlega hefur húsnæði á borð við
Möguleikhúsið, Austurbæ (sem er
hús unga fólksins) og Skemmtihús-
ið verið lokað og óvissa ríkir um
framtíð Hafnarfjarðarleikhússins
þar sem samningar við það eru
lausir nú um áramótin.
Listræn forysta úti í bæ
Endurbætur á Tjarnarbæ með til-
styrk Reykjavíkurborgar hófust
í fyrra og var von á að þeim lyki
á þessu ári, en þær eru í uppnámi
vegna aukins kostnaðar vegna
verðlagshækkana á markaði og
óvíst hvenær og hvort húsið verð-
ur opnað. Og Sjálfstæðu leikhúsin
benda á ljósa staðreynd: „Þróunin
hefur því orðið sú að í ár munu 8
af 10 verkum sem hlutu styrk frá
menntamálaráðuneytinu vera sýnd
í samstarfi við Leikfélag Reykja-
víkur í Borgarleikhúsinu og Þjóð-
leikhúsið.“ Raunar verða átta af
verkefnum í Borgarleikhúsi unnin
af sjálfstæðum leikhópum í sam-
starfi við LR á komandi leikári,
nokkru færri í Þjóðleikhúsinu. Og
er það svo slæmt?
Aðstöðumunur
Samkeppnisstaðan í íslenskum
leikhúsrekstri ræðst af tvennu:
beinum peningastyrkjum og
aðstöðu. Og hinn tölulegi árangur
er vopn til að styðja áframhaldandi
styrki eða bætta, og til að tryggja
aðstöðu. Þannig er það lífsnauðsyn
fyrir sjálfstæðu hópana að aðstaða
í Hafnarfjarðarleikhúsinu verði
áfram í rekstri, en það er aðeins
tryggt með endurnýjun þríhliða
samnings menntamálaráðuneytis,
Hafnarfjarðarbæjar og Hermóðs
og Háðvarar á síðari hluta þessa
árs.
Þá er ekki síður brýnt að breyt-
ingar á Tjarnarbæ verði kláraðar
– annars eru sjálfstæðu hóparnir
á vergangi, þurfa að sækja í óhent-
ug hús, kosta til leigu á búnaði og
stólum. Eða leita á náðir stóru leik-
húsanna. Sem virðast sannarlega
þurfa á frumkvæði sjálfstæðu leik-
hópanna að halda.
Mismunandi húsakostur
Aðstaða Þjóðleikhússins til starf-
semi er að mörgu leyti erfið þótt
það njóti mestra styrkja: öll svið
hússins eru þung í rekstri og nýtur
nú Borgarleikhúsið þess að það er
nær hálfri öld yngra í byggingu en
Þjóðleikhúsið. Og svo þess að Borg-
arleikhúsið hefur yfir þremur stór-
um sölum að ráða með nær þúsund
sætum meðan fullskipuð áhorf-
endasvæði Þjóðleikhússins taka
aðeins um 700 gesti í sæti. Skýr-
ir það að einhverju leyti aðsóknar-
mun þessara stofnana?
Leikhús um land allt
Aðstöðumunurinn í styrkjum, hús-
næði og forgangi hefur lengi verið
mönnum starfandi í sjálfstæðum
leikhúsum þyrnir í augum. Og
þegar herðir að blæðir enn meir...
Víða um land er nú verið að ljúka
byggingu fyrstu menningarhús-
anna sem eru reyndar aðeins færri
en íþróttahúsin sem hafa risið á
liðnum áratug. Stjórnvöld hafa
lengi skellt skollaeyrum við alls-
herjar endurskipulagningu á opin-
berum styrkjum til leikhúsrekst-
urs í landinu – sem er furðulegt
miðað við þann mikla áhuga sem
leiklistarstarfsemi nýtur. Ef talin
er með aðsókn að áhugamanna-
leiksýningum er hér enn staðfest
gamalt met; hver Íslendingur fer
í leikhús einu sinni á ári – sem er
vitaskuld heimsmet.
Hringdu í síma
ef blaðið berst ekki
Blaðberinn bíður þín
Þú færð Blaðberann þinn í Skaftahlíð 24
alla virka daga frá kl. 8-17.
...góðar fréttir fyrir umhverfiðBlaðberinn...