Fálkinn - 07.06.1933, Page 41

BERGEN
Ýmislegt um bæinn og íbúana.
Eftir Gran Bögh yfirrjettarmálafærslumann.
cr lífæð bæjarins. Það var Ól-
afur Ivyrri, sem bygði borgina
á sínum tíma og valdi henni
þennan stað vegna þess að
bann lá vel við umferð þeirra,
sem sigldu meðfram strönd-
inni. Bergen varð á sinni tíð
mesti verslunarbær Noregs og
um 200 ára skeið var þar aðal-
miðstöð Ilansastaðakaup-
manna fyrir bin miklu við-
skifti þeirra á norðurlöndum.
En eftir að veldi Hansakaup-
manna var brotið á bak aftur
um miðja 17. öld, tókst Berg-
en eigi að síður að skapa sjer
sterka aðstöðu, sem siglinga-
og verslunarbær. Alt frá mið-
öldum liafði Bergen verið bær-
inn, þar sem konungar vor.i
krýndir og þar sem konungar
voru liandteknir — og lengi
fram eftir öldum var bærinn
stærri og stællari en sjálf
kongsins Kaupmannaböfn. Það
var ekki fyr en á næstsíðustu
öld, að Kristiania fór fram úr
Bergen að íbúatölu.
Nú er Bergen næststærsti
baar landsins og telur um 100-
000 ibúa. Og enn er bærinn
næststærsti siglingabær í Skand-
inavíu.
Jafnframt hinni miklu og
margþættu verslunarstarfsemi
befir Bergen í rúm lnmdrað
ár notið ríks þegnskaparhuga
og fórnfýsi i starfinu að því
að gera bæinn að menningar-
Gran liögh yfirrjettarmálaflutnings-
maður.
Þjer munuð eflaust einhvern-
tíma hal'a heyrt þess getið, að
Bergensbúinn sje fæddur með
regnhlíf i hendinni — og með
samkvæmissöng á vörunum.
Jeg ætla að segja yður það
undir eins, að hvorttveggja er
jafn ósatt, alveg eins og gamla
fyndnin um það að i Bergen
rigni 366 daga á árinu. Vísl
rignir bjer öðru hverju, guði
sje lof fyrir það — það meira
að segja hellirignir, en svo skín
sólin hinsvegar oft — hlýrri,
ferskari og glaðlegri en á
nokkrum öðrum stað i landinu.
Ónei — þjer skuluð ekki trúa
öllu, sem yður er sagt um Berg-
en — bver veit nema það sje
mest baknagaði bæriim í Nor-
egi. Þó ekki að ósekju, en miklu
fremur vegna þess að bærinn
hefir, svo lengi sem uiit var
og svo freklega sem unt var
reynt að varðveita sjerkenni
sín og sjereðli á timabili, sem
það var talinn glæpur gegn
lögum og þegnskap að vera
sjálfum sjer líkur — að ekki
sje minst á að vera sjálfum
sjer nógur.
í níu hundruð ár befir bær-
inn staðið við bafið mót vestri
— afkróaður frá sinu eigin
landi með liáum fjallgörðum,
engin leið lá inn í landið —
aðeins úl til hafsins, út yfir
liafið var alt opið og frjálst.
Og Bergensbúar rötuðu
snemma leiðina til framandi
landa til íslands, Skotlands
og Englands, til Ilollands og
Þýskalands. Og úr frámandi
löndum lágu leiðir Iiafsins til
Bergen. Þetta hefir markað
djúp spor í lyndiseinkenni
Bergensbúa, sett snið á þroska
bæjarins.
Út á sjóinn og fyrir handan
hafið varð bærinn að leita að
helsta lífsviðurværi sínu — fi’á
sjónum og handan yfir hafið
Kauphöllin í Bergen.
varð bærinn að leita þeirrar
endurnýjunar, sjálfsendurnýj-
unar, sem hvert samfjelag —
bvort heldur það er stórt eða
lítið getur ekki verið án, ef það
á ekki að visna og deyja. Þetta
leiddi ef til vill af sjer átt-
hagarækni, sem ekki var laus
við sjálfbirgingsskap — en er
ekki átthagaræknin einmitt
indirstaða sannrar ættjarðai--
ástar? Því verður að minsta
kosli ekki neitað, að á siðustu
öld — þau hundrað árin sem
Norðmenn keptu að því, að
eignast á ný sjálfstæða þjóðar-
meðvitund - var Bergen ef til
Útsýn yfir Bergen.
vill binn noi-skasti af öllum
bæjum þessa lands. Hjer fædd-
ist Joh. Chr. Dahl, skapari
hinnar nýju málverkalistar,
hjer opnaði Ole Bull hið fyrsta
norska leikhús hjer fæddist og
lifði Edwai-d Grieg', hjer sá
lika Ludvig Holberg dagsins
Ijós og lifði hin áhrifamestu
æskuár. Og i stjórnmálum er
Iiægt að rekja ferilinn frá
Christie forseta, fulltrúa Berg-
en á Eiðsvelli 1814 til Chr.
Michelsen, þjóðarforingjanum
1905.
Bergen hefir bygst upp
kringum höfn sína höfnin