Fálkinn - 17.12.1954, Blaðsíða 11

I
0
Ljóð af himní
HINN SÍGILDI JÓLASÁLMUR
Dýrð sé Guði í wpvhœöum,
friður á jörðu,
vélþóknun Guðs yfir mönnunum.
R hægt að skynja
djúy og hæð þessa
litla Ijóðs. Það er
elst allra jólasálma.
Það er eiginlega móðir állra kristi-
legra sálma.
Það er hinn gullni Draupnir,
sem af hafa dropið höfgar döggv-
ar himins um gerválla jörð. Og
þó heldur það reisn sinni. Það er
elst og þó yngst. Það geymir ei-
lífðina í hverjum stafkrók. Það
varðveitir stjörnuglæsta fegurð i
hverju orði. Það er tvö þúsund
ára, en mun þó til heyra framtið
mannkyns eftir mörg þúsund ár.
Það er stytsta Ijóðið, sem þú
kannt, án rims og Ijóðstafa eins
og atómljóð nútímans, en hefir
fætt af sér dýrustu stuðla og
helgasta rím, sem mannshug hefir
tekist að framleiða. Það á engan
höfund. Sungið af englum, lært
af smölum, hyllt af spekingum.
Það ómaði fyrst í álkyrrð bjartr-
ar austrænnar nætur, og hljóm-
arnir bárust með bergmálsstrengj-
um hamranna inn í asnahelli. Það
felur í sér andstæður og fjar-
stæður likt og sálaröldur heilla
þjóða, heilla kynslóða, og samt
getur smábarn sagt það á broti
úr minútu.
Það er i senn ósk og bæn
mannkynsins, þess heitasta bcen,
þess æðsta ósk. Og um leið er
það andvarp, sem berst til himins
i formi lofsöngs og þó komið af
himni. Það er leyndardómur him-
ins og jarðar i senn.
Lítið hvítt Ijóð sakleysis og
vonjx, ástar og tílbeiðslu, trúar og
unaðar. Fegurst allra Ijóða. Perl-
an, sem gefur öllum hinum eitt-
hvað af sinum Ijóma.
Hver getur hlustað á það án
hrifningar, án angurbliðu minn-
inganna i barmi sér, án þess að
tár læðist fram í augun, þótt ekki
væri nema brot úr sekúndu, af
því tiskan bannar tæknibarni
tuttugustu áldar álla viðkvæmni.
Efni Ijóðsins, hin æðsta von
mannkynsins, þess helgasta trú.
„Dýrð Guðs“, állt mannlegt í
einum farvegi, til að leiða hana i
Ijós, flytja hana til jarðar i
hverja sál, hvert hús. Hin guð
lega þrá listamannsins, sem vill
verja gáfum sínum, kröftum og
snilli til að gefa lífinu sem mest
af fegurð i orðum, litum og tón-
um, linum og Ijóðum. Dýrðleg
musteri, tignarlegar höggmyndir,
unaðslegir tónar, allt á rót sina
i fyrstu Ijóðlinu hins fyrsta jóla-
sálms. Bæn hins nýlátna, guðinn-
blásna, islenska snillings, Einars
Jónssonar árið 195Jt. „Allt Guði
til dýrðar“, er líkt og viðlag við
upphafsorð englanna á Betlehems-
völlum árið 1.
Eða framháldið næsta Ijóðlína,
þrjú stutt orð: „Friður á jörðu“.
Fyrir augum svífa andstœðurnar,
hervirki grimmdar og tortiming-
ar, sem hrokinn, váldið og hræðsl-
an hafa hlaðið. Og svo reikar
hugurinn til ráðstefna og þinga,
nefnda og stórmenna, en dvelur
síðast hjá sárliryggri móður, sem
verður að senda einkason sinn i
her.
Öll göfugasta viðleitni og lieit-
asta þrá mannlífs krystállast i
þessum þrem orðum. Bæn af tug-
milljónum vara og upplyftar hend-
ur til himins, gefa þessum þrem
orðum kraft til að verða æðsta
og stærsta ósk mannkyns i dag
og enn um ókomna daga. Heit
bylgja líður um hjörtun, heilög
vongleði Ijómar í augunum. Bæn-
in verður að söng, sem stigur
hærra og hærra uns jörðin glit-
ast í geislum friðar af dýrð Guðs
í upphæðum.
„Og velþóknun Guðs yfir mönn-
unum“. Bros Ijómar yfir ásjónu
kærleikans sem i árdaga meðan
saklaus Edensgleði ríkti á jörð-
unni. Velþóknun og föðurgleði
verða aðaldrættirnir í ásjónu
sannleikans. Réttlætið skin eins
og sól, og fegurðin ríkir ein yfir
einingu og samræmi, sem tekist
hefir að móta i menningu jarðar.
Þannig lýsir hið eilífa Ijóð af
liimni föðurgleði Guðs yfir börn-
um sinum i heimi dýrðar og
friðar.
Engin furða þótt slíkur sálmur
hvetji tónskáld og Ijóðskáld til
starfa ár eftir ár og öld eftir öld,
svo að þau titra af sköpunarþrá.
En munið það menn og konur
og börn, að þetta Ijóð var sungið
af englum til að fagna komu Jesú
Krists, sem kom til að færa
mennina nær föðurhjarta Guðs,
svo gð þeir gætu notið dýrðar
af hæðum, friðar á jörðu og gleði
Guðs yfir menningu sinni, til þess
að þeir gœtu gefið hver öðrum
GLEÐILEG JÓL.
Reykjavik, 2ý. nóv. 195ý.
Árélíus Níélsson.