Fálkinn - 16.03.1964, Side 27

HVI ER
HLJÓBNUÐ
Negrasöngvarinn
Paul Robeson er í dag
sjúkur vonsvikinn
og bláfátækur maður.
Sjálfur segir hann
að mestu vonbrigði
sín hafi verið,
þegar kynbræður
hans brugðust honum
w
i
Kobeson í ræðustólmun. Oft gerði hann hlé á söngnum á miðjum
tónleikum til að halda ræðu, þar sem hann talaði máli negranna.
Þetta er það, sem Paul Robe-
son barðist ótrauður gegn.
Hvítir áheyrendur bauiuðu á
hann og létu oft í ljós óspart
álit sitt á honum og kynbræðr-
inn hans.
ast fyrir réttindum negranna sem nokkurs konar fyrir-
rennari hinnar voldugu Washingtongöngu á síðastliðnu ári.
Paul Robeson var fyrsti Bandaríkjamaðurinn, sem var
bannað að yfirgefa landið. Hann var fangi í sínu eigin
landi. Bandaríska utanríkisráðuneytið fullyrti, að hann
hefði verið heilaþveginn í heimsókn í Rússlandi og hann
hefði komið þaðan með þann ásetning að heilaþvo allan
heiminn. Það sagði bandaríska utanríkisráðuneytið ....
En Robeson segir: — Á þessum árum var ég í raun og
sannleika fangi lands míns, en ég hafði engan glæp drýgt.
Ég var aldrei leiddur fyrir dómará. Menn sögðu: Þessi
Robeson er afbragðs listamaður, en við skulum lækka í
honum rostann, þó svo við verðum að svelta hann í hel.
Það hafði nærri tekizt, þegar hann komst í söngferðalagið
til Englands árið 1949 ....
En frá árinu 1951 hefur stöðugt hallað undan fæti fyrir
Paul Robeson. Hann varð að selja yndislegt hús, sem hann
átti í Conneeticut og flytja í skúrræksni með Eslanda,
konu sinni. Þegar honum voru veitt Stalín-friðarverðlaun-
in, sem námu 25 þúsund dollurum, voru þau gerð upptæk
af yfirvöldunum. Þau fullyrtu, að hér væri ekki um nein
friðarverðlaun að ræða, heldur borgun fyrir þjóðhættuleg
störf.
Segja má, að erfiðleikar Paul Robeson hafi fyrir alvöru
hafizt árið 1947, þegar hann á miklum hljómleikum í St.
Louis tók skyndilega að tala fyrir málstað blökkumann-
anna. Hann endurtók þetta síðan við marga hljómleika og
framdi með þessu, eins og blöðin ’kölluðu það „listrænt
ejálfsmorð“.
Þegar árið 1959 sagði Robe-
son fyrir þá fjöldahreyfingu,
sem bandarískir blökkumenn
hafa nú myndað til að berjast
fyrir bættum kjörum. Hann
sagði: — Það, sem við banda-
rískir negrar þörfnumst, er að
tala einni röddu, sem lætur
ekki aðra yfirgnæfa sig. Við
skulum fara í fjöldagöngu til
Washington og krefjast þess
fyiir dyrum þinghússins að
vera álitnir frjálsir borgarar.
1 þetta skipti sviku negra-
leiðtogarnir hann og veittu
honum alls engan stuðning.
Robeson segir: — Ég er sann-
færður um það, að yfirvöldin
hefðu ekki vogað sér að halda
mér föngnum í mínu eigin
Framhald á bls. 31.