Fálkinn - 31.08.1964, Síða 36

Ástir dalastúlkunnar
Framh at bls. 31.
austan við Hvítá ofan við Gull-
foss. — Hún hafði starfann
á höndum þar til hún varð
gjafvaxta stúlka og undi hag
sínum vel, enda bar brátt
fleira við til dægrastyttingar
en fjárgæzlan ein.
Það leið ekki langt bil af
sumri þar til að þau Guðrún
og Þórður urðu hvors annars
vör í hjásetunni, þó illur tálmi
'•æri á milli til funda, þar sem
var Hvítá. Fyrst í stað gerðu
þau ekki annað en fylgjast
með hvort öðru við hjásetuna
yfir ána. En brátt fundu þau
ráð til að kynnast. Neðan við
fossian var illmögulegt að ræð-
ast við yfir ána. En með vax-
andi reynsiu og auknum kjarki
mæltu þau sér mót fyrir ofan
Gullfoss, þar sem kliður foss-
ins gætti ekki né truílaði og
áin rann í lygnu á sléttu landi.
Þar gátu þau talast við yfir
ána um áhugamál sín og fleira.
Þau undu þar um daga sitt
hvorum meginn árinnar og
styttu seiðþrungra sumardaga
í samræðum. Svo liðu fram
stundir.
Þar kom, að Þórði og Guð-
rúnu urðu dagleg kynni í hjá-
setu og smölun meiri en hjal
um líðandi áhugamál hins dag-
lega. Með þroska áranna fóru
hugir þeirra að bindast órjúf-
andi böndum, tryggðar og ást-
ar. En fundir urðu ekki, því
deilir héraðsins, móðan mikla,
skildu þau að'. En þar kom, að
þau ræddu það, að þau yrðu að
hittast. En engin ráð fundu
þau lengi vel til þess að svo
gæti orðið. Guðrún var kjark-
mikil og hugrökk. Dag einn
stakk hún upp á því við Þórð,
að hann freistaði að vaða
Hviiá yfir til sín. Hann varð
fyrst í stað hugsandi yfir þess-
ari dirfð vinkonu sinnar. En
samt sem áður fór hann að
hugleiða möguleika til þess að
vaða ána og ná yfir til hennar.
Nokkra daga ræddu þau
Cuðrún og Þórður um mögu-
leika á því, að hann væði ána
og kæmist austur fyrir til
hennar. Henni var þetta mjög í
muna og lét aldrei af hvatn-
ingu sinni. Tjáði hún honum
að hún skyldi endurgjalda
karlmennsku hans með hverju,
sem hann krefðist. Þórður
hafði í tómi aihugað möguleik-
ana á því að vaða ána og kom-
ast klakklaust yfir, þó að það
væri largt frá árennilegt. Hann
sá út stað, þar sem hann taldi
sig nokkurn veginn öruggan að
geta vaðið ána, ef hún fylgdist
með sér og legði sér lið er
hann næði bakkanum að aust-
an. Svo fór fyrir eggjan henn-
ar, að hann lagði til fang-
bragða við ána, þótt ungur
væri og óreyndur til stórræða.
Er ekki að orðlengja það,
að Þórður komst gæfusamlega
austur yfir ána og náði fundi
vinkonu sinnar, Guðrúnar.
Með þeim varð mikill fagnað-
arfundur og bundust þau á
4.
Hjónin í Fjalli á Skeiðum,
Þórður og Guðrún urðu rík af
starfi sínu á kostamikilli jörð.
Þau kostuðu elzta son sinn Þór-
odd í skóla. Hann varð stúdent
úr Skálholtsskóla árið 1717 og
sigldi nokkrum árum síðar til
Kaupmannahafnar og hóf þar
háskólanám. Hann lauk há-
skólanámi í guðfræði 1725. Að
því búnu fór hann til íslands
KLÆÐIST FÖTUM
FRÁ OKKUR
fyrsta fundi sínum ævarandi
tryggðum.
Svo leið fram bið hins
óvænta. Þau Guðrún Þórodds-
dóttir og Þórður Guðbrandsson
urðu hjón og reistu bú á einni
beztu jörðinni í Árnesþingi,
Fjalli á Skeiðum. Þau eignuð-
ust mörg mannvænleg börn og
eru komnar frá þeim miklar
ættir, sem frægar eru í sögu
þjóðarinnar, jafnt í sunnlenzk-
um byggðum og í æðstu stöð-
um þjóðfélagsins af menntun
og völdum. ______
hverfa frá heyrarastarfinu á
Hólum og bjó upp frá því á
Þóroddsstöðum í Ólafsfirði.
Kona Þóroddar heyrara var
Herdís Illugadóttir prests á
Auðkúlu, Þorlákssonar. Þau
fjóra syni. Einn þeirra var
Þóroddur beykir á Vatneyri
við Patreksfjörð. Sonur hans
var Þórður beykir á Reykhól-
um, en sonur hans var Jón
Thóroddssen skáld og sýslu-
maður.
Eins og kunnugt er, skrifaði
Jón Thóroddsen fyrstu skáld-
söguna, er prentuð var á ís-
landi. Er það Piltur og stúlka.
í upphafi sögunnar segir frá
kynnum Sigríðar og Indriða í
hjásetunni í dalnum, þar sem
þau bundu saman ævilanga
tryggð og af er mikil saga. Ef
til vill hefur skáldið, Jón Thór-
oddsen, þekkt söguna um ástir
Guðrúnar og Þórðar við Gull-
foss, og mótað hana á listræn-
an hátt í skáldverk sitt, Pilt og
stúlku.
Heimildir: Sagnir úr Árnes-
þingi, Islenzkar æviskrár, ’
Manntal á Islandi 1703 óg :
1729, ásamt bændatölum Í'
handritum.
)
og réðist í þjónustu Benedikts
lögmanns Þorsteinssonar í
Rauðuskriðu. Síðar gerðist
hann heyrari við latínuskólann
á Hólum í Hjaltadal og reynd-
ist mikill og góður kennari.
Þóroddur var mikill kjarkmað-
ur eins og faðir hans, og lét lítt
undan, þó við sterka væri að
eiga, og hélt máli sínu fram
hiklaust, enda varð það hon-
um að nokkru að falli. Hann
lenti í málaþrasi við Skúla
Magnússon síðar landfógeta.
Varð hann vegna þess að
í miðri eyðimörk
Framh. af bls. 17.
standa upp og hlaupa beint af
augum. Heima er kallað á
hjálp, þar er fólk í háska!
Þetta eru kynleg hlutverka-
skipti, en ég hef ávalt hugsað
mér að það væri svona. Samt
þarfnaðist ég Prévots til að
verða alveg sannfærður. Ojæja,
Prévot finnur þá ekki til þess-
arar angistar frammi fyrir
dauðanum sem alltaf er verið
að berja inn í mann. En eitt-
hvað er það sem hann afber
ekki, og ég ekki heldur.
Æ! Hve það er gott að sofna,
sofa í eina nótt eða um aldir.
Meðan ég er að sofna finn ég
engan mun á því. Og auk þess,
hvílíkur friður! En þessi óp,
sem rekin eru upp heima, þess-
ar eldstungur örvæntingarinn-
ar.. . ég afber ekki að sjá þær.
Ég get ekki krosslagt hand-
leggina frammi fyrir skelfingu
þessa fólks! Hver sekúnda
þagnar þjakar æ meir þá sem
ég elska. Og voldug bræði fer
um mig: hvers vegna þessir
hlekkir sem aftra mér að koma
í tíma og bjarga þeim sem eru
að farast? Hvers vegna bar
ekki bálkösturinn hróp okkar
á heimsenda? Verið þolin-
móð . . . Við komum . . . Við
komum . . Við erum björgun-
armennirnir!
36
FAL.KINN