Fálkinn - 11.10.1965, Blaðsíða 10

SKRAMAÞANKAR
MAÐURINN er alltaf að breyta jörð-
inni sem hann byggir, en það fer
eftir því hvernig á málið er litið hvort
manni finnst að hann sé að breyta henni
til batnaðar. í rauninni er hann alltaf
að leitast við að skapa sér betri heim,
en andstæður og öfugmæli eru eitt
helzta einkenni hans, enda hefur við-
leitnin til að skapa betri heim endað
að sumu leyti í því að hann hefur gert
jörð sína verri, fátækari og ófegurri.
Getum við ekki orðið sammála um
að þetta sé alveg ágætis jörð sem við
búum á, jörð með svalandi vatni, hress-
andi iofti og fögrum, grænum gróðri?
En þessu öllu erum við að spilla.
Andrúmsloftið spillist af geysilegri
notkun vélknúinna tækja sem spúa úr
sér óhollum lofttegundum. Vafalaust
hefur þetta fyrr eða síðar áhrif á veður-
farið sem mjög kvað byggjast á ásig-
komulagi loftsins. Til viðbótar við þetta
;mur svo geislavirkt ryk frá kjarn-
irkusprengingum sem hefur dreifzt út
nm háloftin.
Vötn og ár eru að spillast af feiknar-
legu frárennsli frá verksmiðjum, svo að
dýrah'fi er sums staðar hætta búin, og
hafið er líka látið taka við geislavirk-
um úrgangi kjarnorkutilrauna.
Og gróður jarðarinnar fær ekki að
vera í friði heldur. Það er alltaf verið að
brjóta nýtt land til ræktunar og græða
upp auðnir. Samt er talið að gróður-
lendi jarðarinnar sé að minnka en ekki
stækka. Satt er það raunar að maðurinn
hefur nú meira land en nokkru sinni
fyrr þar sem hann getur ræktað þær
jurtir sem honum eru nauðsynlegastar,
en í heild er gróðuriendið þó að lik-
indum minna en áður. Um allan heim
er miklu gróðurlendi breytt á hverju
ári í gróðurleysur með stækkun borga,
lagningu vega og gerð flugvalla og ann-
arra mannvirkja sem einkum eru stað-
sett á grónum svæðum jarðarinnar en
ekki auðnum. Búfé hefur víða verið
fjölgað, og sums staðar gengur það svo
nærri haglendinu að það er í rýrnum,
og bætast þar einnig við náttúrlegar
eyðingarorsakir, svo sem landbrot og
uppblástur.
Stór svæði jarðarinnar er maðurinn
nú að nema til ræktunar, og er það
gleðilegt. En líka það hefur fleiri en
eina hlið. Það er ekki alls staðar verið
að græða upp eyðimei’kur og breyta
þeim í akra. Frumskógasvæði jarðar-
innar eru að hverfa. Teknar hafa verið
í notkun gífurlega stórvirkar aðferðir til
þess að uppræta stórskóga og vinna bug
á vafningsviðarþykkni. Á hverju ári
er víðáttumiklum svæðum fxumskóga
í Suður-Ameríku breytt í numið land.
Hin ónumdu svæði Afríku eru lika að
stórminnka. Og afleiðingin verður sú að
dýrin sem í skóginum lifðu verða frið-
laus. Margar tegundir eru þegar á barmi
glötunarinnar, væru sumar aldauðar
þegar ef maðuxinn hefði ekki séð að
sér og reynt að halda þeim við með
friðun. Svo er nú komið að ekki verður
betur séð en hinar víðkunnu villidýra-
lendur í Afríku séu að breytast í gríðar-
stóra dýragarða þar sem villidýrin, kon-
ungur dýranna og önnur, lifa aðeins
fyrir náð mannsins og umönnun.
Öll þessi miklu afskipti mannsins af
náttúiunni spilla henni beinlínis í sum-
um tilfeilum, en í öðrum tilfellum setja
þau af stað breytingar sem enginn veit
fyrir hvar enda. Þegar skilyrði breyt-
ast, breytist dýralífið. Hver tegund hef-
ur sínu hlutverki að gegna í jafnvægl
lífsþróunarinnar á jörðinni, og það jafn-
vægi er alltaf varasamt að truflá. Þess
vegna virðist svo stundum að mein-
dýrin megi ekki einu sinni vanta. Ef
til dæmis reynt yrði að eyða til muna
slöngum á Indlandi þá gæti það leitt
til ógurlegrar rottuplágu, en sumar
slöngutegundir lifa mikið á rottum.
Þetta eru sundurlaus dæmi.
Maðurinn er orðinn svo afskiptasam-
ur á jörð sinni að þar fær ekkert
að vera í friði En með slíkri afskipta-
semi kallar hann yfir sig mikla ábyrgð.
Hann verður að vei’a þess megnugur að
sporna gegn slæmum afleiðingum verka
sinna.
Það er gömul kenning að þekking
kalli á ábyrgð, áhyggjuleysið tilheyr-
ir paradís fávísinnar. Flestar eða allar
lífverur lifa i samræmi við náttúrleg
skilyrði og „láta þar nótt sem nemur“
ef bau breytast. Þannig eru þau bundin
náttúi'unni, og hafa líklega ekki áhyggj-
ur. En maðurinn hefur með vitsmun-
um sínum skekið sig frjálsan að nokki-u.
Hann er eini frjálsi aðilinn í heiminum,
eins og einhver vitur maður sagði, og
lætur sér ekki fyrir brjósti brenna að
taka fram fyrir hendurnar á náttúrunni
þegar hann getur.
Það er öllum fyrir beztu að sem
flestir geri sér grein fyrir þeirri ábyrgð
sem slík afskipti leggja manninum á
heiðar. Þá er meiri von um að hann
beiti vitui'lega því valdi sem hann hef-
ur tekið sér.
Kæri Astró.
Mig langar mjög mikið til að vita eitthvað um framtíðina.
Ég er fædd 1950. Mér þykir gaman að ferðast og hef mikinn
áhuga á að halda áfram skólanámi. Á ég eftir að ferðast
eitthvað í sambandi við skólann? Hvernig er með giftingu
og fjármálin? Ég þekki strák, sem er jafn gamall og ég. Verð-
ur eitthvað meira með hann? Ég vona að þú svarir mér.
Með fyrirfram þakklæti.
Todda.
Tvar til Toddu:
Ég mundi teija það hagstætt
fvi'ir þig að haida áfram námi
eru ailar líkur til að þú
‘mir ferðast eitthvað i sam-
’odi við það. Eftir þeim tima
sem þú gafst upp, fellur Sólin
í níunda hús hjá þér og er það
mikið heillamerki og ekki siður
þar sem hún er í samstöðu við
Júpíter. Þetta eykur líkurnar á
ferðum til annarra landa eða
heimsálfa. Á fei’ðalögum þin-
um skapast betri aðstaða til
náms og frama. Þú munt vera
fremur félagslynd en þú skalt
fara gætilega í gagnrýni þinni
á vini þína og aðra. Þú hefur
mikið ímyndunarafl og átt auð-
velt með að muna liðna atbui'ði
og getur það orðið að góðu
liði ef þig langaði einhvern
tíma til að skrifa eitthvað,
sem ekki er óliklegt. Málefni
varðandi heimilið og fjölskyld-
una verða þér hugleikin og
muntu að miklu leyti miða
ákvarðanir þínar við það. Þó
bendir ýmislegt til að íjöl-
skyldulífið verði nokkrum erf-
iðleikum háð. Stundum verða
hindranir og erfiðleikar og
skyldur gagnvart foreldrum til
þess að tefja fyrir giftingu. Allt
bendir til að móðir þín hafi
einna mest áhrif á þig og sam-
band ykkar ætti að vera gott,
og í gegnum erfiðleika ungl-
ingsáranna skaltu umfram allt
reyna að halda góðu sambandi
við foreldra þina. Það eru stei’k
bönd, sem tengja þig piltinum,
sem þú minntist á í bréfinu
en bæði eruð þið ung og svo
held ég að þú munir vei'ða
nokkuð fljótfær í ástamálum.
Þú hefur Marz í fimmta húsi
og getur hann valdið miklum
vandræðum í þessum efnum ef
ekki er farið að með gát. Hann
bendir til skyndilegra ástar-
sambanda, deilna og skyndi-
legs skilnaðar og getur einnig
bent til barneigna utan hjóna-
bands.
Þú hefur einnig Neptún í
þessu húsi og veldur hann oft
miklum blekkingum, en báðar
þessar plánetur eru vel settar
hvað afstöður snertir svo það
bætir nú dálítið úr. Annars held
ég að þú giftist fremur seint.
Fjármálin ættu að geta orðið
góð eftir að þú giftir þig þó
varla verði hægt að segja að
þú verðir hagsýn því þú munt
hafa nokkra tilhneigingu til að
eyða í alls kyns óþarfa.
FALKINN