Fálkinn - 11.10.1965, Blaðsíða 31

„Flestir munu fljótlega svara, án þess að þurfa að hugsa
sig um: Við giftum okkur til ásta.
Og vissulega er ástin mikilvægur grundvöllur hjóna-
bandsins nú á dögum.
En fólk giftir sig líka af ýmsum öðrum ástæðum. Ein
er til dæmis óskin um að stofna eigið heimili og eignast
börn. Önnur er þungun konunnar vegna ótímabærra kyn-
ferðismaka, samfara virðingu hlutaðeigandi fyrir þeirri
mannfélagslegu siðareglu að börn eigi að fæðast skilgetin.
Þriðja ástæðan er óskin um efnahagslegt öryggi, þ. e.
sumt fólk giftir sig til fjár. Fjórða er, að sumt fólk giftir
sig eins og títt var til forna, til virðingar, áhrifa og jafn-
vel valda. Ýmsar aðrar orsakir liggja til hjónabandsins eða
sambland af þeim og framangreindum orsökum. Má þar
til nefna kyngirnd, hamingjuleit, vináttu, skilning, lík
áhugamál, flótta frá leiðinlegu foreldraheimili, ævintýraþrá
og margt fleira".
Þegar þetta allt liggur fyrir má ljóst vera, að það er
ekki heiglum hent að komast að því í snarheitum, hvernig
fólk kynnist og hvers vegna það giftir sig. Naumast er
unnt að finna algildara og einfaldara svar en þetta, sem
gamia konan sagði: „Við kynntumst einhvern veginn“, —
en svo er enginn kominn til með að segja að allt fari vel.
Ég hitti Auði Eir Vilhjálmsdóttur, guðfræðing, að máli og
við spjölluðum um þetta fram og aftur. Og Auður sagði
m. a. — „Fólk kynnist hvort öðru í sparifötunum, — geng-
ur nokkra hringi í kringum Tjörnina eða situr á steini og
heldur hvort utan um annað. Svo giftir það sig einn góðan
veðurdag og fer að kynnast hvort öðru.“
Kannski kynnast þau í skóla, — og bæði hafa miklar
áætlanir um það, hvað gera skuli, þegar skólanum lýkur.
Svo giftast þau af því að þau elska hvort annað og svo
koma börn og heimili. En hver á að hugsa um það? Hver
á að búa til matinn, þvo þvottana, gæta barnanna o. s. frv.
— Konan, — segir þjóðfélagið, — konan segir eiginmaður-
inn. Hann heldur áfram á þeirri námsbraut, sem þau bæði
höfðu hugsað sér að ganga og eftir tuttugu ár er hann
vonandi kominn áfram í iífinu, — velmenntaður, vellaunað-
ur í góðri stöðu. Hann á kannski hús og bíl og konu, —
sem honum finnst hafa staðnað í hugsun. Þau, sem einu
sinni áttu allt sameiginlegt hafa nú færzt langt burt hvort
frá öðru, — og henni finnst hún hafa þurft að sjá á bak
þeim draumum, sem hana dreymdi um eigin menntun og
frama, — hún er orðin beisk og gröm.
Kannski er hann líka beiskur og gramur af því að hann
hefur ekki náð eins langt og hann ætlaði? — kannski eru
það sizt minni vonbrigði en að standa yfir þvottabala í stað
þess að bjarga heiminum á annan hátt, — hugsaði ég, svo
fórum við að tala um hjónaskilnaði. — Auður sagði, að
óhugnanlega margt ungt fólk skildi eftir fárra ára hjóna-
band. Þetta taldi hún stafa meðal annars af því, að svo
margir yrðu óánægðir með það, að hversdagslífið í hjóna-
bandinu fullnægði ekki þeim vonum, sem þeir hefðu gert
sér í alltof stuttu tilhugalífi. Óregla væri og algeng orsök
hjónaskiinaða, og svo það að hjónin væru hvort öðru ótrú.
— Ég spurði hana, hvort hún teldi að eitt víxlspor ætti
að nægja til þess, að fólk gæti fengið skilnað skilyrðislaust
Framh. af bls. 41.
. . . mctður ekur á konu. hún slasast og er
flutt á spítala, — síðan leiða heimsóknir
hans til þess að þau kynnast og giftast.
• Negri
Framh. af bls. 19.
að stríða. Og mér er einnig
ljóst, að langflestir eru hjálp-
samir, ef þeim er aðeins gefið
tækifæri til þess. Þetta sama
íólk getur líka verið tillitslaust.
Þegar ég kom til Reykjavík-
ur, fann ég að fólk starði á
mig, að því er mér fannst, að
ástæðulausu. Þess er ekki að
dyljast, að mér féll þetta mjög
illa, einkum þó, er mæður
bentu börnum sínum á mig og
muldruðu eitthvað á íslenzku.
En mér skildist brátt, að flest-
ir hér höfðu aldrei áður séð
negra, og mörgum fannst for-
vitnilegt að sjá allt í einu
mannveru með dökkt hörund
labba um göturnar.
En undarlegur hlutur gerðist,
þegar ég brosti, — þá brosti
fóikið á móti. Það róaði taugar
mínar. Og þótt ég gæti farið
úr borginni, ákvað ég að vera
hér nokkra hríð, áður en ég
héldi áfram til meginlandsins.
Já, ég er ánægður. Mér líður
vel, kannski í fyrsta sinn á
ævinni."
Auðvitað hef ég rekizt á það
fólk, sem alls staðar gerir lífið
að helvíti. Um daginn gerðist
nokkuð, sem hefði gert suma
negra svo reiða, að þeir hefðu
viljað gera hvítum manni
margt til miska.
fslenzkur drengur kallaði á
eftir mér: „Hello Blackie".
Kunningjar hans hlógu. Ég lét
ekki drátt bærast í andliti mínu.
mér fannst þetta ekki fyndið,
og ég vissi, að þessi sami dreng-
ur mundi ekki gera þetta, ef
honum væri ljóst, hvernig mér
leið, er hann sagði þetta.
Þessi drengur hlýtur að koma
frá heimili þar sem ríkir leiðin-
legt andrúmsloft. Ég aumka
foreldra hans, hverjir, sem þeir
eru. Ég hef samúð með þeim.
Aðeins tvisvar hefur eitt-
hvað svipað þessu komið fyrir
mig. Fólk, sem þannig hegðar
sér hlýtur að vera með sjúkt
tilfinningalíf. Auðvitað býst ég
við, að fólk stari á mig. Ef
það gerir það ekki, væri það
mjög undarlegt fólk. Það, sem
ég skrifa hér, er mjög persónu-
legt og erfitt viðfangs. Ég
skrifa það i þeirri einlægu von,
að lesendur Fálkans þekki hér
eftir betur negrann sem mann-
eskju. Ritstjórn blaðsins hefur
beðið mig að lýsa því, sem ger
ist er negri kemst áfram, og
hverriií '’iðbrögð anno ra neg a
eru við því. Ég skrifa aðeins
um það, sem ég þekki að eigin
raun, og reyni því að gefa sem
réttasta mynd af ástandinu
eins og mér kemur það fyrir
sjónir.
Ég ætla að byrja á fyrsta
dæminu, sem mér dettur i hug.
Það er Los Angeles. Þar í borg
er nóg af óánægju, frekar en
af öfund. Sá negri, sem gengur
í lögregluna í Los Angeles, er
í augum annarra negra svikari
við eigið fólk, vegna þess, að
hann verður að handtaka, þegar
slíkt er talið nauðsynlegt. Ungt
fólk i negrahverfunum lítur
svo á, að negri, sem gengui' í
lögregluna vilji sýna hinum
hvítu yfirmönnum sínum áhuga
í verki og, að hann sé skó-
sveinn hvítu mannanna og geri
ekki annað en það, sem þeir
skipa honum. Þetta vekur óá-
nægju. Það var gaman að við-
brögðum ýmissa hvítra lög-
reglumanna er farið var að
hafa hvita og svarta lögreglu-
menn í sömu eftirlitsbílunum.
í fyrstu vakti þetta mótmæli.
Hvitu lögreglumennirnir voru
andvígir þessu fyrirkomulagi.
Ekki veit ég, hvort nokkrir
hvítir lögreglumenn sögðu
starfi sínu lausu vegna þessa.
Þetta allt skapaði vandamál,
bæði siðferðislegt og tilfinn-
ingalegt. Hvað mundi gerast,
og hver yrðu viðbrögð svarts
lögreglumanns gagnvart hin-
um hvíta yfirmanni sínum, ef
hann kæmi harkalega fram við
negra? Margir töldu, að negr-
ar yrðu rólegri, ef þeir vissu,
að kynbróðir þeirra tæki þá
höndum og flytti þá í fang-
elsi. Kannski var það líka svo,
stundum. En margir töldu, að
þetta væri gert til þess að af-
saka hegðun lögreglumannanna,
ef þeir sýndu negrum hörku
við handtöku.
Ég hef rætt við marga hvíta
lögreglumenn, og þeir segja,
að þetta hafi verið gert til þess
að þóknast þegnunum, og væri
þetta liður i þeirri viðleitni,
að hvítir menn og negrar ynnu
sarnan á sem flestum sviðum.
Hvað, sem um það er, þá eru
flestir negrar í Los Angeles,
andvígir svörtum lögreglu-
mönnum. Ekki vegna þess, að
þeir hafa komizt áfram, sem
kallað er, heldur vegna eðlis
starfsins.
Öðru máli gegnir um þá,
sem komizt hafa áfram sem
skemmtikraftar. Negrar dást
mjög að þeim. Negrarnir i Los
Angeles eru ekki óvinveittir
slíku fólki. Ég held, að þeim
byki eott að vita af fólki eins
og Louis Armstrong, Sarah
pTp — i> bls 41.
31
FAlmimn