Fálkinn - 07.02.1966, Síða 20

Draugar á
segulbandi
Sœnskur listamaSur og írœSimaSur telur
sig hafa náS sambandi við. framliðna
menn gegnum segulbandstœki. Segir
hann raddimar koma fram á bandinu
innan um truflanir og annan hávaða, og
þœr nota ýmis tungumál. i
AÐ að maðurinn skuli vera
söngvari, málari, rithöf-
undur, leikari, — það að hann
hefur tíu tungumál á valdi sínu
og er álíka áhugasamur um
fornleifafræði og Svíakóngur,
er útaf fyrir sig nóg til að
gera manninn forvitnilegan í
augum almennings. En allt er
ekki talið. Hann, sem fæddist
í Odessu, stærsta hafnar- og
verzlunarbæ rússneska keisara-
dæmis, er nú seztur að í
afskekktu þorpi í Svíþjóð, eftir
að hafa ferðast svo að segja
um allan heim.
Þegar svo maðurinn heldur
því fram, að hann standi í
beinu sambandi við hina dauðu
og leggur fram sönnun á sönn-
un ofan, á segulbandsspólum,
sem færustu sérfræðingar Svía
treysta sér ekki til að véfengja,
þá liggur í augum uppi að
maðurinn hlýtur að vita lengra
en nef hans nær.
Norsk blaðakona, sem gekk
á fund Friedrichs Jiirgensons
og eyddi heilum haustdegi á
heimili hans og konu hans, sem
er sænsk og tannlæknir að at-
vinnu, segir í eftirfarandi við-
tali frá kynningu sinni við
þennan mann, sem hvort sem
maður trúir á fullyrðingar
hans eða ekki, hefur mikið
persónulegt aðdráttarafl.
Bíllinn stanzar, svo að hvín
í hemlunum, framan við gult
steinhús, sem veitti ekki af að
mála. Trjáviður í fullum blóma
myndar umgerðina og það er
engan mann að sjá.
Ég geng hikandi heim. Það
er ekki á hverjum degi, sem
maður á fyrir höndum að
standa augliti til auglitis við
„forvitnilegasta mann aldar-
innar, manninn, sem tekur
raddir hinna dauðu upp á
segulband.“ Og sem á 1 fórum
sínum mörg hundruð segul-
bandsupptökur af röddum
löngu dauðra manna . ..
Ég mynda mig til að berja
að dyrum, en í þeim svifum
opnast dyrnar og svartur og
loðinn hundur kemur í flasið
á mér með frekjulegu gelti.
— Hann er ekkert hættu-
legur. Hann er aðeins að bjóða
góðan dag. Skammastín nú,
skammastín Carino minn.
Það er þá sem sagt Carino,
sem ég hef þann heiður að hafa
kynnst, tryggur kjölturakki
Jurgensons, sem að því er
Jurgenson heldur fram í bók
sinni „Raddir utan úr geimn-
um“, sér ekki aðeins, heldur
heyrir einnig í öndum þeim,
sem húsbóndi hans hljóðritar
á segulbönd.
Á meðan hann hengir regn-
kápuna mína í fatahengið, gefst
mér tækifæri til að sannreyna
að heimspressan hefur ekki
kveðið of sterkt að orði um
persónu íbúans og þann stíl,
sem hann hefur skapað í kring-
um sig á Nýsunds búgarðin-
um þar sem hann býr. Hann
er hávaxinn og hárið ljóst, en
grásprengt og hann á í mestu
erfiðleikum með að halda því
frá enninu. Húðin er dökkleit
og hann virðist vera að minnsta
kosti tíu árum yngri en fæðing-
arvottorðið segir til um.
Við setjumst í vínrautt sófa-
sett í stofunni. Á veggjunum
hanga róandi, en dálítið kald-
ranalegar myndir frá Pompeij.
(hér á eftir fer afskaplega
kvenleg lýsing á stofunni í
öllum smáatriðum og sjáum
vér ekki ástæðu til að tíunda
öll þau ósköp. Innskot Fálk-
ans).
Utan við gluggann sjáum við
glampa á Langavatn, þar sem
vélbátur duggar framhjá.
— Er fiskur hér?
— Jú, það er fiskur í vatn-
inu, en við veiðum hann ekki.
Börnin áttu einu sinni kött,
sem lagði sig niður við fisk-
veiðar og við förguðum hon-
um. Allar götur siðan ég var
smábarn, hef ég haft hina
mestu andstyggð á allri vald-
beitingu og drápi og það gildir
jafnt um dýráríkið og mann-
heima. Þess vegna hef ég stað-
fastlega neitað að gegna her-
þjónustu, algerlega burt séð
frá því að það gæti kostað mig
lífið. I Odessu upplifði ég ekki
einasta fyrri heimsstyrjöldina,
heldur og byltinguna miklu og
hina hryllilegu hungursneyð og
farsóttir, sem hún hafði í för
með sér. Þegar ég fór til Pale-
stínu, til að læra söng, lenti
ég beint í kynþáttaofsóknar-
öldu Araba gegn Gyðingum ...
Þegar ég hafði dvalið nokkur
ár í Róm við listmálaranám,
ákvað ég að setjast að hjá móð-
ur minni í Eistlandi, en ég var
ekki fyrr kominn þangað en
önnur heimsstyrjöld brauzt út.
Þér ættuð því að geta gert yður
í hugarlund, að dauðinn hefur
verið næsti nágranni minn við
hin margvíslegu tækifæri.
Kannski er það ástæðan fyrir
því að hinir dauðu hafa valið
mig, sem milligöngumann . . .
Ég lít snöggt upp og hann
skilur samstundis hina þöglu
spurningu mína.
Svik? Ég er búinn að stunda
þessar upptökur í sjö ár. Ef
svik væru í tafli, hefðu þau
verið afhjúpuð á einni viku.
Hvers vegna skyldi ég annars
stunda svik? Með því gerir
maður ekki annað en að eyði-
leggja mannorð sitt, fjölskyldu
sína og efnahag.. . Þegar ég
tók þá ákvörðun fyrir nærri
tíu árum, að hætta öllu öðru
og einbeita mér að drauga-
rcddunum, var það úrslitastund
og ég stóð á þröskuldi ókunnr-
ar og ljómandi veraldar. Ég
hafði þá verið í Vatikaninu og
málað mynd af Piusi páfa
tólfta og ég var eini listamað-
urinn, sem fékk að vera við-
staddur, þegar Pétur postuli
var grafinn upp og legstaður
hans rannsakaður í neðanjarð-
arhvelfingum Péturskirkjunn-
ar. Og ég hafði stundað árang-
ursríkar rannsóknir í Pompeij.
Samtímis þessu fékk ég tilboð
um að vera viðstaddur upp-
gröftinn á Casa Swedsi og tók
því með hinni mestu ánægju,
því að ég hef alltaf haft áhuga
fyrir fornleifafræði og þar að
auki elska ég Ítalíu.
Það var einmitt um þessar
mundir, sem ég fékk fyrsta
beina talsambandið við fjórðu
víddina, en það var í raunimii
stórkostlegur stjarnfræðilegur
ávinningur og það fékk ég stað-
fest nokkrum dögum síðar í
þýzkum og brezkum tímarit-
um. Ég varð mjög undrandi á
þessu, því að ég hef aldrei
nokkurn tíma haft hinti
minnsta skilning á stjörnu-
fræði.
Það var í júnímánuði 1959,
að rödd frá hinu óþekkta kom
í fyrsta skipti inn á bandið.
Ég hafði ætlað mér að taka
20
FALKINN