Vikan - 04.05.1961, Blaðsíða 33

Gjörið hvern dag að hátíðisdegi
fyirir hendurnar
HANDABURÐURINN
frá BREINING,
með rósailminum,
er fljótandi krem
sem hverfur inn í
þyrsta húðina eins
og dögg fyrir sólu
og gerir hendurnar
hvítar og silkimjúkar
DAGLEG NOTKUN TRYGGIR
UNDRAVERÐAN ÁRANGUR
Hflflno
BflLsnm
leuijbd&Ajm
LÆKNIRINN SEGIR:
Framhald af bls. 4.
blóðþrýstingi. Ef hann verður minni en 80—90
hjá fullvöxnum manni, er hœtta á ferðum, og
ef hann minnkar enn, kemst hið versta ólag
á blóðrásina. Til dæmis getur blóðþrýstingur-
inn minnkað til muna, ef mönnum blæðir. Ef
skorið er á slagæð, verður hinn hái þrýstingur
til þess, að maðurinn missir mjög mikið blóð
á örskömmum tima. Eftir því, sem blóðið hverf-
ur úr líkamanum, hefur hjartað ekki nægilegt
blóð til þess að dæla. Enda þótt miðtaugakerfið
sendi boð til allra tauga um að herpa saman
æðarnar og spara þannig blóðmagnið, liður
ekki á löngu, ef skorið er á slagæð, unz hjartað
kemst i örþrot. Ef blóðþrýstingurinn minnkar
snögglega, fær maðurinn slag. Þetta er lífs-
hættulegt, og verður ekki ráðin á þessu bót
nema með öflugri blóðgjöf.
Einnig getur eitrun orðið til þess, að blóð-
þrýstingurinn fellur.
Sumar eiturtegundir verða til þess að lama
hringvöðvana umhverfis æðarnar, þannig
að þær víkka óeðlilega mikið og blóðþrýsting-
urinn lækkar um leið, svo að stundum getur
hlotizt af bani.
Þegar hjartað er of veikt.
Stundum er það hjartað, sem bregzt og veldur
því, að blóðþrýstingurinn verður óeðlilegur.
Hjarta, sem slær óeðlilega og hratt, dælir ekki
nægilega öflugu magni af blóði um líkamann.
Eins getur veikt og þreytt hjarta naumast hald-
ið eðlilegum blóðþrýstingi, nema maðurinn
reyni svo til ekkert á sig.
Sumir hafa ávallt lægri blóðþrýsting en eðli-
legt má telja, en ekki er þar með sagt, að þeir
séu haldnir neinum sjúkdómi. Stundum getur
of lágur blóðþrýstingur stafað af einhverjum
sjúkdómi í lifl'ærunum, einkum innyflunum.
Blóðþrýstingurinn segir því lækninum mikið.
Þess vegna er mæling blóðþrýstingsins ómiss-
andi þáttur í hverri læknisskoðun.
Hækkun blóðþrýstings og nýrnakvalir.
1 sjálfu sér er hár blóðþrýstingur ekki eigin-
legur sjúkdómur, heldur sjúkdómseinkenni, sem
stafar af einhverju meini i líkamanum. Til dæmis
hækkar blóðþrýstingur, ef heiladingullinn
bólgnar eða börkur eða mergur nýrnahettnanna
hleypur upp, — með öðrum orðum þeir staðir,
þar sem likaminn framleiðir hormóna eða efni,
sem eru blóðþrýstingnum mikilvæg. Blóðþrýst-
ingur lækkar þvi langoftast, ef bót fæst á hin-
um sjúku líffærum.
Oft verða nýrnasjúkdómar til þess að hækka
blóðþrýstinginn. Menn hafa lengi vitað, að
samfara nýrnakvölum er einnig hár blóðþrýst-
ingur. Þess vegna eykst blóðþrýstingur ávallt
til muna, þegar maðurinn þjáist af alvarlegri
nýrnabólgu. Sama er að segja um eitrun um
meðgöngutimann og fæðingarkrampa, — en
hvort tveggja er mjög skylt nýrnabólgu.
Ef í Ijós kemur, að sjúklingur er með óeðli-
lega háan blóðþrýsting, rannsakar læknirinn
hann vandlega, — meðal annars kirtla og nýru,
— í þeirri von, að honum takist að finna sjúk-
dóm, sem valdi hinum háa blóðþrýstingi. Oft
tekst lækninum að finna sjúkdóminn og lækna
sjúklinginn, en i um það bil fimmta hvert skipti
tekst honum það ekki. Þá þjáist sjúklingurinn
beinlínis af of háum blóðþrýstingi, það er að
segja blóðþrýstingshækkun án þekktrar eða hul-
innar ástæðu.
Þessi sjúkdómur hefur valdið læknum mikl-
um áhyggjum undanfarin ár. Menn hafa varpað
fram alls kyns tilgátum og sifellt gefið mönn-
um vonir, sem því miður hafa oftast reynzt
tálvonir. Menn vita, að þessi sjúkdómur gengur
oftlega í erfðir, að hann er algengari meðal
kvenna en karlmanna. Þessi dularfulli sjúk-
dómur veldur ýmist dauða á örfáum árum eða
hreiðrar um sig í líkamanum, án þess að sjúkl-
ingurinn þjáist til neinna muna.
Það bitnar á líkamanum, ef blóðþrýstingur-
inn hækkar óeðlilega mikið. Fyrst og fremst
er hjartað í hættu. Hár blóðþrýstingur gerir
það að verkum, að hjartað verður að vinna af
meira krafti en því er hollt til þess að vinna á
móti móststöðunni i æðakerfinu. Hjartavöðv-
arnir togna til þess að verða við hinum auknu
kröfum. Þetta sóst meðal annars á röntgenmynd.
Þegar hjartað stækkar, fá hjartavöðvarnir ekki
næga næringu, þannig að orka þeirra þverrar,
aujc þess sem hættan er meiri á æðakölkun.
Svipaðar breytingar verða einnig í slagæðum
heilans, og getur þetta orðið til þess, að sjúkl-
ingurinn fær svima og höfuðverk og getur jafn-
vel endað með blóðteppu.
Aulc þess verður of hár blóðþrýstingur til
þess, að meiri liætta er á heilablæðingu.
Breytingar á æðahimnu augans.
Eitt einlcenni sjúkdómsins eru þær breyting-
ar, sem verða á æðahimnu augans, Með sér-
stökum augnalampa er unnt að sjá þessa æða-
liimnu og fylgjast með því, hvernig liinn hái
blóðþrýstingur verkar á æðarnar. Ef gert er
ráð fyrir þvi, að svipað eigi sér stað um allan
líkamann, er þessi rannsókn mjög mikilvæg.
Jafnframt því, sem nýrnasjúkdómar geta
valdið of háum blóðþrýstingi, getur einnig of
hár blóðþrýstingur orðið til þess að slcadda
nýrun. Afleiðingin getur orðið sú, að hreins-
unarhæfileikar nýrnanna minnka.
Hár blóðþrýstingur er þess vegna sjúkdóms-
einkenni, sem stafa af dularfullum og marg-
flóknum sjúkdómi, og orsökina verður að finna
hið skjótasta, svo að afleiðingin, — blóðþrýst-
ingurinn, — verði ekki orsök annarra sjúk-
dóma.
Það er erfitt að segja neitt um það, hvaða
sjúkdómseinkenni koma fyrst í ljós. Sumir fá
höfuðverk, svima og sjóndepru — eða nánara
sagt einkenni frá heila og miðtaugakerfinu.
Sumir verða veikir fyrir hjarta. Þeir finna sí-
fellt til mikils hjartsláttar og andarteppu, eink-
um ef þeir reyna mikið á sig. LoHs taka svo
nýrun að bila, og þá þarf að hafa snör handtök,
ef ekki á að fara illa.
Auðvitað líta læknar svörtum augum á þenn-
an sjúkdóm, vegna þess að hann getur haft
slæmar afleiðingar í för með sér. Hins vegar
eru læknavísindin sífellt að finna upp ný lyf,
sem valda því, að blóðþrýstingur lækkar, og
koma þannig í veg fyrir hina verstu sjúkdóma.
DRAUMAR.
Framh. af bls. 8.
gluggann við hliðina á honum og hinum meg-
in settist vinkona mín. Ég spurði hann hvort
það væru læti í mér, en hann sagði: „Nei, nei,
alls ekki, einmitt í mér. Svo fór hann eitthvað
að kela við mig, svo varð þögn, og þá vaknaði ég.
Ein undrandi.
Svar til Einnar undrandi.
Kennari mundi vera tákn um nám, kelirí
við kennara mundi vera tákn um að þú
leggur mikið að þér við lærdóminn og að
þú munir ná góðum árangri, eftir því sem
bezt verður skilið af draumnum, þar sem þú
hoppar upp í gluggakistuna.
vikan 33