Vikan - 07.09.1961, Blaðsíða 18

VIKAN
og tæknin
Lancia Flavia, - ítalskur
bíll með framdrifi.
Það er ekki eins og framdrif sé
neitt nýtt í þróunarsögu þilanna,
þar eð fyrstu frönsku bilarnir voru
með framdrifi, og jafnvel sumir
franskir bílar eru enn þannig gerð-
ir. En tæknilega hefur framdrifið
verið talið ófulikomnara, og hefur
það hingað til verið talin afturför
eða að minnsta kosti óheppileg
fastheldni að vera að fást við það.
Nú litur út fyrir, að einhver breyt-
ing sé að verða á þessu. — Til dæmis
hefur einn kunnasti bíll, sem
ítalskar verksmiðjur framleiða, og
það sá, sem alltaf hefur verið tal-
inn með hinuin glæsilegustu, Lancia
Flavia, verið búinn framdrifi. Telja
bílafræðingar, að verkfræðingar
verksmiðjunnar hafi leyst viðfangs-
efnið þannig, að tæknilega skoðað
sé þetta framdrif framför frá aftur-
drifinu. Enda gefur auga leið, að
framleiðendurnir mundu ekki hafa
horfið að því ráði að „prófa“ þessa
nýjung í sambandi við svo dýra og
mikilsmetna bíltegund, ef þeir teldu
sig eiga nokkuð í hættunni.
Lancia Flavia er nefnilega fremst-
ur í röð ítatskra glæsibíla, einn
þeirra bila, sem hefur alltaf þótt
við heldra fólks hæfi, enda er allur
innri og ytri frágangur og búnaður
þeirra — og þá einnig þessarar
gerðar — við það miðaður. Sjálfir
telja ítalir, að fullrúmt sé um sex
í sætum í þessum bíl, en þess ber
að gæta, að ítalir eru frekar smá_
vaxnir og Vesturlandabúar telja, að
þar sé gott rúm fyrir fjóra, en ekki
heldur meira. Lancia Flavia er vita-
skuld ekki ódýr bíll; innfluttur til
Vestur-Þýzkalands kostar hann um
14000 mörk eða 140 þúsund krónur
íslenzkar, en ekki er okkur kunnugt,
hvaða kostnaður er þá á fallinn
miðað við verksmiðjuverð. Víst er
um það, að þýzkum þykir hann dýr,
því að Mercedes 220 S, einn dýrasti
og vandaðasti fólksbíll frá Mercedes-
Benz-verksmiðjunum, er seldur við
svipuðu verði, — fullstór sjö manna
bíll!
Lancia Flavia er knúinn fjögurra
strokka „boxer“-hreyfli, 1500 rúm-
cm, 78 hestafla. Gangur er fjórskipt-
ur og skipting altengd. Lengd er
4,578 m, breidd 1,606 m, hæð 1,5
m, þyngd 1210 kg. Hámarkshraði er
eitthvað yfir 100 km á klst. og
benzíneyðsla 10 1 á hverja 100 km.
Þess skal getið, að þessi tegund er
talin með fallegustu itölskum bil-
um, — og er þá mikið sagt.
Skipaskurður gegnum
Verkfræðingum á okkar dögum
vex ekki allt í augum, enda eru
margar þær verkfræðilegu stór-
framkvæmdir, sem áður voru ill-
framkvæmanlegar, nú leikur einn,
svo hefur allri tækni fleygt fram á
því sviði að undanförnu, — ekki
hvað sízt gerð og afköstum stór-
virkra vinnutækja. Það hefði tekið
skemmri tíma að grafa Súezskurð
og Panamaskurð en varð, ef verk-
takarnir hefðu þá haft nýtizku_
skurðgröfur og jarðýtur til umráða
— eða þótt ekki hefðu verið nema
nýtízku-horvélar, til að fást við
klappirnar, sem sprengja þurfti.
Það þarf því engan að undra, þótt
verkfræðingar hafi ýmsar stórfram-
kvæmdir á prjónunum þessa dag-
ana. Og nú er til dæmis verið að
mæla fyrir skipaskurði þvert yfir
Mexikó, um 300 km á lengd, milli
Atlantshafs og Kyrrahafs. Slíkur
skipaskurður mundi ekki aðeins
stytta stórkostlega leið þeirra skipa,
sem sigla á þessum leiðum, en verða
nú að krækja alla leið suður til
Panama, heldur mundi hann auð-
velda Mexíkóbúum sjálfum alla
hagnýtingu náttúruauðæfa lands-
ins; t. d. eru þar stór skógarflæmi,
þar sem vaxa mjög verðmætar trjá-
tegundir, er ekki verða nýttar nú
sökum flutningsörðugleika. Loks
mundu rísa miklar hafnarborgir við
bæði mynni skurðsins, og miðað við
þann skipafjölda, sem fer um
Panamaskurð nú, 36 skip á dag, —
og er það hámark þess, sem sá
skurður getur „afkastað“, — og þá
einnig við það gjald, sem hvert
skip greiðir, mundi þetta mannvirki
Framhald á bls. 34.
jbr. Watáíaí Jc
onaáíon
ÞEKKTU
SJÁLFAN
. ÞIG
Er menning
vðntinarfyrirbrigði
UPPRUNI SKYNSEMINNAR.
Þessi spurning mun flestum mönnum þykja hrein fjarstæða.
Okkur er tamt að skoða manninn sem miðdepil tilverunnar og
goðborinn skapara menningarinnar. Sú staðreynd bliknar þó
ekki, að lífræn náttúra er aðeins örlítið brot af efnisheiminum
og maðurinn aðeins ein tegund af ótölulegum fjölda lífrænna
tegunda. Sé þessa gætt, vekur það siður furðu, að málsmetandi
vísindamenn hafa rökrætt þessa spurningu i fullri alvöru.
Hvernig sem menn vilja túlka goðsagnir um sköpun heimsins,
neitar enginn þvi, að maðurinn, eins og við þekltjum hann, er
fram genginn úr langri þróun. Hann tók sinn þátt í miskunnar-
lausri baráttu lífveranna um tilveru sína, og meðan hann átti
ekki önnur vopn en dýrin, stóð hann illa að vígi með sljóa kló
og skamma vígtönn sína. Auk þess var húð hans nakin fyrir
hita og kulda og uppvaxtarskeið verndarþurfa afkvæmis langt.
Manninn skorti svo margt, sem stóru rándýrin, keppinautar hans
um æti og .líf, höfðu sér til framdráttar. Vel hefði getað farið
svo, að hann yrði þeim að bráð, að tegundin homo dæi út og
hyrfi af sjónarsviði þróunarinnar eins og ýmsir aðrir stundar-
duttlungar náttúrunnar.
Eðlisávísun tegundarinnar réð ekki við þennan vanda. E. t. v.
var maðurinn einnig afskiptur á þessu sviði og atferli hans eklci
jafnhnitmiðað og óskeikult eins og hjá keppinautum hans. Að
minnsta kosti átti tegundin aðeins tveggja kosta völ: að farast
eða að brjótast út úr hinni almennu þróun, sem eðlisávísunin réð.
E. t. v. verður aldrei hægt að tímasetja með fullu öryggi þessi
merkilegu straumhvörf í þróun jarðlífsins. En þau markast af hin-
um geysilega vexti mannsheilans. Rándýrin eru sérhæfð í við-
bragðsflýti, líkamsafli og baráttu með klóm og tönnum. En atferli
þeirra er bundið eðlisávísuninni og kemst þvi ekki út úr hinni
þröngt mörkuðu þróunarbraut. En maðurinn öðlast hugsun og vit.
Hann tók að draga gildar ályktanir af reyslu sinni, fella þær undir
hugtök og hugfesta þær með orðum þess máls, sem vaknandi vit-
und hans skapaði. Um leið hafði hann brotizt út úr þróunarferli
þeirrar lífveru, sem var alháð eðlisávísun. í staðinn eignaðist
nú hugsunin sivaxandi þátt í atferli hans. Hjarðhvötin breyttist
i félagskennd, hvatabundið viðbragð í vitrænt atferli. Og upp
af hugkvæmni mannsins, sem felldi reynslu sina í hugtök og
orð, óx menning, sem gagnkvæmt örvaði þróun hans.
Af þessari þróun má álykta, — að vísu með einhliða og all-
þröngum skilningi, — að menningin sé sprottin af óhæfni ákveð-
innar lífveru til þess að heyja miskunnarlausa baráttu allra
gegn öllum með þeim „vopnum“ einum, sem blind náttúra og
Er þnð mögulegt nð meusjingin
hufi rií orðið vcgoo þess nð
tegundin Homo hofði InUtirí
sbilgrði til nð bjorgo sér
með Uióm og Ujofti en onn-
ur dýr metUwcinnnv
1B VIKAK