Vikan - 14.09.1961, Blaðsíða 43

dóm reynslunnar
eru nýtízkuleg
létta hússtörfin
heimilistækin hafa staðist
flugvélar Breta drifu að úr öllum
áttum.
Beitiskipin Norfolk og Suffolk
veittu eftirför sunnudagsnóttina 25.
maí, en missu sjónar af Bismardi
vegna slæms skyggnis. Voru BismarcK
og Prinz Eugen þá um það bil 350
sjómílur suð-suð-austur af syðsta
odda Grænlands.
Prince of Wales hafði einnig tek-
ið þátt í eftirförinni. Um klukkan
hálfsjö á laugardagskvöldið komust
brezku skipin í námunda við óvinina
og sendu þeim kúlnahrið. Var talið,
að ein kúlan hefði þá hæft Bismarck.
Þá héldu Þjóðverjar um stund til
vesturs, en sneru brátt aftur suður
á bóginn, en Bretar fylgdu eftir.
Sökum dimmviðris misstu Bretar
löngum af Þjóðverjum, svo að jafnan
ríkti óvissa um, hvar til þeirra sæist
eða spyrðist.
Brezk flotadeild háfði komið á
vettvang frá Skotlandsströndum. Þá
lagði Miðjarðarhafsfloti Breta, sem
hafði aðsetur í Gíbraltar, af stað og
hélt í norðvestur átt. Þá komu enn
á þessar slóðir tvö herskip, sem gætt
höfðu skipalesta á Atlantshafi. Loks
komu flugvélamóðurskipin Victoríus
og Ark Royal til móts við flotann.
Þegar vart varð við Bismarck og
sunnar dró, réðust flugvélar hvað
eftir annað að skipinu.
Það vakti mikinn fögnuð í Bret-
landi, þegar fregnaðist um atför flug-
vélanna frá Ark Royal. Laskaðist
Bismarck talsvert af sprengjuárásum
þeirra. En Þjóðverjar höfðu Þá fyrir
skömmu tilkynnt, að þeir hefðu ráð-
ið niðurlögum Ark Royal.
Af herskipum brezka flotans, sem
kom þarna við sögu, má nefna King
George V., orrustubeitiskipið Renown,
þá beitiskipin Dorsetshire og Rodny,
32 þúsund smálesta, orrustuskipið
Ramilles, 29 þúsund smálesta, beiti-
skipin Manchester og Birmingham,
auk fjölmargra tundurspilla og
smærri skipa.
Fjöldi flugvéla frá bækistöðvum á
íslandi og E'nglandi tóku Þátt í eftir-
förinni og árásum á Bismarck.
Sunnudaginn 25. mai hvarf Bis-
marck sjónum Breta og virtist nú
margt benda til Þess, að hann hefði
sloppið eftir 36 stunda eltingarleik.
Voru Bretar nú harla taugaóstyrk-
ir. Að nálega sólarhring liðnum kom
flugmaður á Catalinaflugbát auga á
hið þýzka stórskip og tilkynnti bráð-
lega fund sinn.
Létti Bretum við þessar fregnir, og
hófst nú innan stundar lokaorrustan.
Prinz Eugen var horfinn og frétt,-
ist ekki til hans fyrr en nokkrum
dögum síðar, en þá var hann í flota-
höfninni i Brest í Frakklandi. Hafði
hann sloppið úr greipum Breta þrátfc
fyrir allar varúðarráðstafanir, og
munaði litlu, að svo færi einnig um
Bismarck. En það fór á aðra lund.
Bismarck umkringdur.
Brezki flotinn sveif nú að úr öll-
um áttum.
Flugvélar frá Ark Royal höfðu haf-
ið heiftarlegar árásir á Bismarck, en
sumar þeirra mistekist. Eitt flugvéla-
tundurskeyti hæfði Bismarck mið-
skips, og annað aftarlega á stjórn-
borða. Eftir að Bismarck hafði feng-
ið þetta skeyti, sigldi hann skyndilega
i tvo hringi og hraðinn minnkaði
mjög. Stýrisbúnaður mun þá hafa
laskast.
Það var komið fram á mánudags-
nóttina 27. maí. Tundurspillar gerðu
nú harða árás á Bismarck. Komu tvö
skeyti þeirra í mark og kom upp
eldur framarlega á skipinu.
Liðsforingi á brezka flotanum segir
svo frá síðustu átökunum:
— Loks dagaði. Köld skúr, dauf
sól, napur norðanvindur og talsverð
alda. Við siglum hljóðir um stund,
en setjum svo upp hjálmana. Beiti-
skipið Norfolk birtist nú á bokborða.
Það sendi okkur skeyti og segist sjá
óvininn um 12 mílum sunnar.
Ég get ekki komið auga á hann,
en liðsforingjarnir, sem stýra skotum
skipsins hátt uppi í stjórnarturnir.-
um, sjá hann. Og allt í einu birtist
hann augum okkar, hulinn regnmóðu,
eins og eitthvert draugaskip. Skipið
sýnist mjög breitt og kemur siglandi
beint í flasið á okkur.
Þá breytir um vindátt allt í einu
og skúrin fer fram hjá okkur. Tovey
yfirforingi sér skipið fyrstur og fyr-
irskipar að breyta um stefnu. — Þá
heyrist ógurlegur hávaði á bakborða.
Rodney hefur hafið skothríð með 16
þumlunga fallbyssum sínum, og and-
artaki siðar sendir King George V.
skothríð úr sínum 14 þumlunga
byssum.
Ég beini sjónauka að Bismarck.
Það er skotið úr fjórum fallbyssum
hans.
Svo sagði liðsforinginn frá.
En hringurinn þrengdist nú um
Bismarck og varð innan tíðar séð
að hverju stefndi um örlög hans.
Bretar töldu, að þeir væru þá búnir
að hæfa Bismarck með 20 sprengju-
kúlum úr 15 þumlunga fallbyssum,
um 300 kúlum úr 8 þumlunga fall-
byssum og minni. 3 tundurskeytum
frá flugvélum, 2 frá tundurspillum og
einu frá orrustuskipi.
Vörn Bismarcks var þá þrotin og
skipið eins og rjúkandi rúst.
Síðasta skotið.
Þegar svo var komið, fékk beiti-
skipið Dorsetshire fyrirskipun um að
senda Bismarck dauðaskeytið.
Klukkan rúmlega 11 að morgni 27.
mai sendi Dorsetshire þetta skot og
hið mikla skip seig í hafsins djúp um
400 sjómílum vestur af flotahöfninni
Brest, en þangað hafði verið stefnt.
Á Bismarck var 2000 manna áhöfn,
en af henni björguðust aðeins um
100 manns. Bismarck hafði farið um
1750 sjómílna leið frá því að sjóorr-
ustan hófst og þar til yfir lauk.
Bretar höfðu kallað á vettvang ná-
lega 100 skip, að því er talið var. Auk
Hood misstu Þeir einn tundurspilli
og 5 ílugvélar.
Undruðust Bretar mjög styrkleika
Bismarcks i vörninni.
Þetta var haft eftir brezka flota-
foringjanum Alexander eftir hildar-
leikinn:
— Tjón okkar er mikið i missi
Hood, en við verðum að álita, að
Bismarck hafi verið öflugasta orr-
ustuskip heimsins. Mun það iétta
okkur stórlega varðgæzluna á Norð-
urhöfum, og hefur aukið vald okkar
á sjónum, að okkur skyldi heppnast
að svipta þýzka flotann þessu skipi.
*
VIKAN 43