Vikan - 20.06.1963, Blaðsíða 15

BJARNI VIBORG FRH
— Það munaði
oft mjóu. Það eitt að
riffillinn lenti þversum undir
mér, þegar við grófumst
í skotgröfinni,
bjargaði lífi
mínu.
Svona urðum við að fikra okkur eftir jörðinni, þegar við ekki höfðum skotgrafir; stunðum
undir stöðugri skothrið. Þá var farið að nota flugvélar til hernaðar, en þær voru frum-
stæðar. Flugvélin, sem sést á myndinni var notuð til að njósna.
Ég hef ræktað þennan blett þar sem áður
var melur og urð. Og húsið
byggði ég með hjálp góðra granna.
Það lá oft nærri að illa færi eins og nærri
má geta. Einu sinni fékk ég kúlu gegnum
hattinn og hún tók með sér skúf af hárinu.
Ég var lengi með hárlausa blesu aftur eftir
höfðinu og örið sést enn í hársverðinum. í
annað skipti fór kúla eftir endilangri neðri
vörinni á mér, þó sködduðust tennurnar ekki
neitt. Síðan er dálítil missmíði á vörinni.
Skotar höfðu mikla trú á skeifum. Þeir sögðu,
að ég hefði skeifu um hálsinn og gæti ekki
drepizt.
Ég var orðinn hundkunnugur í Frakklandi
þegar stríðinu lauk. Við vorum búnir að
þvælast fram og aftur frá Ermarsundi og suð-
ur til Monte Carlo. Frakkland var allt sund-
urgrafið.
— Það hafa verið reistir hermannaskálar
til að búa í?
— Stundum bjuggum við í húsum bak við
víglínuna, sem höfðu verið yfirgefin. Stund-
um voru reistir skálar. Yfirleitt var reynt
að sofa það langt að baki víglínunni, að
þeir næðu ekki til okkar með fallbyssunum.
Það voru allir jafn uppgefnir undir lokin.
Ekki síður Þjóðverjar. Við tókum þá oft til
fanga og þá voru þeir reknir í gaddavírs-
girðingar eins og fénaður. Ég var aldrei við
fangagæslu. En einu sinni var ég þó látinn
fara einsamall með þrjátiu fanga frá víg-
línunni til aðalstöðvanna. Ég gekk bara á
undan þeim og þeir hefðu getað ráðizt á
mig og drepið mig ef þeir vildu. En mér
>
f ramma uppi á vegg í Ráðagerði:
Bréf frá kónginum í Englandi,
tvær medalíur,
tveir heiðurspeningar
og mynd af ungum hermanni:
Bjarna Viborg.
sýndist það á þeim, að þeir væru
þúnir að fá nóg.
Uppi á vegg fyrir ofan borð-
ið hangir gamall rammi með
brotnu gleri og undir því mynd
af ungum manni með einkenn-
ishúfu og búninginn hneppt-
an upp í háls. Fyrir ofan
myndina hanga tvær medalíur
með borða og tveir stakir
heiðurspeningar. Og til hliðar
við þetta: Bréf frá hans há-
tign, Georgi Bretakóngi:
Buckingham Palace
Drottningin og ég, óska þess,
að yður megi vel famast og
heill heim koma til vina og
vandamanna.
Föðurlandið er þakklátt og
stolt af frábærri þjónustu yð-
ar, sem hefur sýnt sig í trú-
mennsku og dugnaði svo ekki
verður betur gert.
George R I.
— Þetta eru minjagripir, sagði
Bjarni eins og til skýringar.
— Fékkstu medalíurnar fyrir
einhver sérstök afrek?
— Það veit ég andskotann
ekkert. Þær voru hengdar á mig eftir að stríðinu lauk, áður en ég fór aftur til Kanada. Þær eru
einskis virði. ,I?n hefði ég fengið Viktoríukrossinn, þá hefði maður fengið 50 pund á ári upp frá því.
Það var nú ekki svo vel.
— Svo var stríðið allt í einu búið.
— Já, þá breyttist margt. Fyrst á eftir var ég á spítala í Liverpool. Það var útaf kjaftinum á
mér. Þegar kúlan fór í vörina, þá blæddi heilmikið og bólgnaði svo að ég gat ekki étið. Ég
var á spítalanum í tvo mánuði meðan þeir græddu vörina.
Ég fór ekki strax vestur að stríðinu loknu. svo ótrúlegt, sem það kann að virðast, fékk ég stöðu
í dýralandi konungs. Það var einhversstaðar fyrir utan London. Ég var vörður þar. Þar var heil-
mikill skógur og fullt af dýrum, sem tóku sprettinn, þegar þau sáu menn. Svo voru veiðikofar
hingað og þangað í skóginum. Kóngafólkið kom stundum til að skjóta dýrin; þá fór það ríðandi
á gæðingum sínum. Dýraveiðar eru kóngasport eins og allir vita.
Þau komu oft í dýralandið Edward konungur og Mary drottning. Edward prins af Wales var
líka oft þar; hann virtist hafa góðan tíma og ég kynntist honum talsvert. Það var hann sem síðar
afsalaði sér konungdómi fyrir frú Simpson. Það skildi ég aldrei.
— Varst þú ekki kvæntur, Bjarni?
— Jú, ég kvæntist á stríðsárunum enskri stúlku af írskum ættum. Við bjuggum ekki lengi saman
og eignuðumst ekki börn. Svo þegar ég hætti í dýralandi kóngsins og sneri aftur til Kanada, þá
varð hún eftir og við skildum nokkru seinna. ‘Ég veit ekki hvað kallaði mig vestur aftur. Kannski
ævintýraþrá, eða rótleysi. Ég gerðist beykir vestur í Kanada og var við það starf í þrjú ár. Þá
ákvað ég ag flytjast aftur til íslands.
— Hversvegna?
— Mér fannst niðurdrepandi og þýðingarlaust að vera í Kanada. Það var afskaplega slæmt ár-
ferði og eymdartíð. Fjöldi manna atvinnulausir og allir hálfmatarlausir. Það var mikil svartsýni
ríkjandi í Kanada á þeim árum. Ég var ekki í vafa um, að betra væri að vera á íslandi. Því
hafði ég alltaf trúað, að þar væri bezt að vera.
Svo ég sneri baki við hermennsku og beykisiðn, óvissu og ævintýrum. Ég tók mér far heim
til íslands á því herrans ári 1932 og vissi þá ekki hvernig ástandið var hér. Kreppan var í hámarki
með allri þeirri eymd og öllu því vonleysi, sem henni fylgdi og þeir muna, sem komnir voru til
vits og ára á þeim tíma.
Það vildi mér til happs, að ég átti góða að. Systir mín var gift Pétri Magnússyni, bankastjóra.
Ég fór til þeirra allslaus og hjá þeim fékk ég Framhald á bls. 46.
VIKAN 25. tbl,
15