Vikan - 08.08.1963, Blaðsíða 27

Þetta er ekki svona í Ungverja-
landi. Þar hefur fólkið ekki
eins mikið fé á milli handanna.
Svo er þetta ekki siður þar. Ef
unglingur sést drukkinn á götu
í Búdapest, er hann hirtur, og
ekki tekið á honum með nein-
um silkihönskum. Hann er lam-
inn svo, að Iiann hugsar sig
tvisvar um, áður en hann fer
á „götufylliri“ aftur. Þetta er
að vísu ómannúðlegt, eins og
flest í fari kommúnista heima,
en lögin verða að vera ströng,
til þess að einhver taki mark
á þeim. Lög, sem hamla gegn
drykkjumennsku á almannafæri
ættu að vera strangari hér. Það
er ekki nóg að fara með drukkna
unglinga heim að sofa, eða láta
þá liggja í klefum til morguns.
Það á að láta þá greiða þúsund
króna sekt fyrir ölvun á al-
mannafæri, eða sitja inni ella.
Það er Ijótt að sjá Austurstræti
stundum á morgnana. Rúður i
húsunum eru brotnar, ælan ligg-
ur eins og skita eftir strætinu.
Sumstaðar liggja stakir skór,
eða hengsli úr fötum.
Eða þegar maður fer niður
í bæ á kvöldin, og sér ungling-
ana gargandi og illa til reikn
á aðalgötu höfuðborgarinnar.
Slíkt hef ég hvergi séð nema
hér.
Unglingarnir eru alltaf mikið
með vín undir höndum. Þetta,
sem gerðist í Þjórsárdal um
Hvítasunnuna, finnst mér alveg
ægilegt. Ég held, að ungling-
um finnist sport að drekka
vegna þess að það er bannað.
Ástandið myndi stórum batna
ef vin yrði selt á eðlilegri og
auðveldari hátt. í minni flöskum
og jafnvel í glösum hér og þar
um borgina.
Þegar ég fer út að skemmta
mér, finnst mér leiðinlegt, hve
skemmtihúsin loka snemma. Þau
loka einmitt, þegar maður er
að komast í „stuð“. Reykjavik
er orðin það mikil heimsborg
á flestum sviðum, að einn eða
tveir klúbbar ættu að vera opn-
ir allan sólarhringinn, minnsta
kosti yfir helgar.
—- Eitthvað fleira um ísland
og íslendinga?
— Já. Það er gott að eiga hér
heima. íslendingar eru alúðleg-
ir, blátt áfram. Hér er gott að
lifa, kaup yfirleitt ágætt. Hérna
hafa menn engar áhyggjur af
morgundeginum eins og heima,
— ég meina í Ungverjalandi. Ef
verkamaður með fjögur börn i
Ungverjalandi fer í leikhús eða
óperu með konuna sína, verða
þau að borða kartöflur í fjórar
fimm máltiðir til að geta leyft
sér það!
Svo eitt að lokum. Loftslagið
á Islandi er alveg yndislegt.
— En ætlarðu ekkert að hrósa
islenzka kvenfólkinu?
— Jú. Svo sannarlega. Af
hverju heldurðu, að ég hafi
kvænzt íslenzkri konu?
IVANCIC
PETAR
Á Álafossi liittum við Ivancic
Petar. Hann er Júgóslavi, 28 ára
gamall, og búinn að dvelja hér
á landi i fjögur ár. Áður var
liann í tvö ár á Ítalíu sem flótta-
niaður. Hann gerði ekkert i
þessi tvö ár, beið eftir því, að
einhver útvegaði honum sama-
stað. Sá staður varð ísland, og
eftir því, sem Ivancic Petar seg-
ir, þá er enginn svikinn, sem
fær að búa i svo góðu landi.
Ivancic er ókvæntur enn, en
er trúlofaður ungverskri stúlku,
sem einnig vinnur á Álafossi og
heitir Smilek Irena. Ivancic er
búinn að kaupa sér bil, og nú i
sumar ætlar hann norður með
Irenu sina og njóta sumarleyfis-
ins á norðanverðu hinu fallega
íslandi. Hann langar til þess að
gerast bílaviðgerðarmaður, því
i Júgóslavíu var hann byrjaður
að nema sem slíkur.
— Ég lief aldrei hitt eins gott
fólk og hér á íslandi, sagði hann,
— og ég ætla aldrei, aldrei aft-
ur til útlanda.
-— Aldrei heim aftur?
— Nei, aldrei, aldrei. Það er
svo gott að eiga heima á ís-
landi, fólkið er svo gott, og
kaupið er svo gott. Eftir eitt ár
ætla ég að sækja um ríkisborg-
arrét og verða íslendingur, og
við Irena ætlum að búa hérna.
Þegar ég kom til íslands, fór
ég nokkrum sinnum út að dansa.
Það hafði ég aldrei gert áður.
Maður hefur ekki efni á því i
Júgóslavíu að skemmta sér.
Veðrið á fslandi er líka fínt
fyrir mig, hvorki heitt né kalt.
Ivancic víkur aftur að þvi,
hve fólkið á íslandi sé gott:
— Já, og forstjórinn hérna
yfir okkur. Ilann kemur oft nið-
ur og talar við okkur um hitt
og þetta. Svona getur ekki gerzt
í Júgóslavíu þar sem komm-
únistar ráða rikjum! íslending-
ar eru svo alþýðlegir.
Og Ivancic Petar heldur
áfram að vinda ullina af kappi.
Hann er maður, sem fann það
á íslandi, sem hann hafði leitað
að allt sitt líf: Gott fólk!
DITER
ROT
Faðir hans var kaupmaður og
verkstjóri við sykurrófna-
vinnslustöð í borginni Hannover
í Þýzkalandi á árunum fyrir
seinni heimstyrjöldina. En þeg-
ar Ilitlcr fór að leggja undir sig
heiminn, •— og tapa lionum úr
greipum sér, varð fjölskyldunni
ekki vært í Þýzkalandi, svo hún
flutti til Sviss, enda frá þvi landi
ættuð. Sonurinn i þessari fjöl-
skyldu heitir Diter Rot; það var
hann sem lagði land undir fót
og ferðaðist til Danmerkur,
gerðist þar teiknari, kynntist ís-
lenzkri stúllui, varð ástfanginn
og gerðist teiknari á íslandi,
listamaður á íslandi.
Þetta var árið 1957.
Nú er Diter Rot, eða með lians
rithætti diter rot — þrjátíu og
þriggja ára gamall, gift-
ur maður og faðir og býr að
Ásvallagötu 7. Hann vinnur við
teikningar, teiknar skrúðgarða,
liúsgögn, teppi, listmuni. í frí-
stundum iðkar hann sína list:
býr til bækur, saxar niður leið-
inleg blöð og hakkar saman við
pylsur, pylsur í plastpokum.
Hann hefur gert um 15 bækur i
mjög mismunandi stórum upp-
lögum, allt frá fjórum eintökum
upp í hundrað. Hann liefur selt
pylsu með Daily Mirror fyrir
600 krónur i London.
Vegna þessa, voru það helzt
Islendingar og listin, sem voru
til umræðu þegar við spurðum
Diter Rot um álit hans á landi
og þjóð.
— Fyrst eftir að ég kom til
íslands, hélt ég að íslendingar
væru heimskir, sagði liann,
-— en nú veit ég að þeir kunna
að gefa eftir, þeir eru ekki mjög
framsæknir, hugsa ekki gf mik-
ið um þjóðfélagsstöður sínar.
Það er gott að kynnast þeim.
Aðalmunurinn á þeim og' Sviss-
lendingum er sá, að íslendingar
eru áhyggjulausari, og vinalegri.
Þeir láta mann afskiptalausan,
þú skilur: maður verður ekki
fyrir árásum fyrir list sína.
— Varðstu landflótta fyrir
list þína?
— Nei, íslenzkt kvenfólk er
mjög fallegt. Konan mín er ís-
lenzk. Hún heitir Sigríður
Björnsdóttir. Landið er einnig
mjög fallegt. Það er gott að
vinna hérna.
— Skilja íslendingar list
þína?
— Nei. Það sem ég kalla list,
geta íslendingar ekki elskað.
Hún er of hættuleg. Hún rná
ekki verða almenn. Ég geri þettA
til þess að losna úr tengsjum, þú
veizt: maður er giftur, á börn,
þarf að vinna til þess að lifa. 1
mínum augum liefur listin ekk-
ert með menningu að gera, að
minnsta kosti ekki þctta fyrir-
brigði, sem íslendingar kalla
menningu. íslendingar elska
mjög menningu, t. d. í blöðum
sinum. Þeir halda, að listin sé
partur af menningunni. Ég veit
ekki, hvort listin er partur af
menningu íslendinga.
— Heldurðu, að íslendingar
séu lítt þroskaðir?
— Þeir myndu ekki kalla
verk mín list. Sjálfsagt eru þeir
vel mcnntaðir á sinn norræna
hátt. Annars eru þeir allir vit-
lausir. En bara ekkert vitlaus-
ari en aðrir. Allir eru vitlausir,
meira og minna vitlausir. Þú!
Ég!
Þetta sagði Diter Rot um ís-
lendinga.
Hann gengur í duggarapeysu,
ineð prjónahúfu á höfði.
Svissneskur listamaður á ís-
landi.
■X-
PALL
MARTEENSSON
Danmörk er með afbrigðum
flatt land. Það er hægt að hjóla
upp á hæsta hnúk þess lands,
og ríkir menn reyna að liefja
Farmhald á bls. 39.