Vikan - 13.01.1966, Qupperneq 20

Hér sjáið þið rétta niðurröðun við borð eftir alþjóðlegu reglunni, miðað við virðingu. Gestgjafar sitja sitt fyrir hvorum enda og er hin mesta virðing þeim
á hœgri hönd og síðan út eftir. Skipun mestu heiðurssætanna (næst gestgjöfum á hægri) er óhagganleg, en síðan er röðin þar út í frá ekki eins venju-
föst og fer eftir mati hverju sinni að nokkru ley.ti. Hér snýr húsbóndinn baki í lesendur, en honum á hægri er prófessorsfrú, þá miðaldra menntaskólakenn-
an, kona kaupsýslumanns, kona flugmanns, ungur bankafulltrúi, kona roskin s iðnmeistara, og frægur, roskinn listamaður. Þá kemur húsfreyja, og henni á
hægri prófessorinn, en síðan makar hinna í sömu röð, Þannig að á vinstri hönd húsbóndans er kona hins roskna listamanns. Þessi regla gildi’r alis staðar
nema hjá Skandinövum, þar sem mesta virðingarsætið er vinstra megin við gestgjafa og síðan út eftir. Sú regla er ekki notuð á íslandi.
Samkvæmissiðir, siifápn og kurteisi
efllr Hannes Jónsson (élagsfræðlng Teikning Balfasar.
Það hefur verið sagt, að ýmislegt láti íslendingum betur en
mannasiðir og fágaðar umgengnisvenjur. Þó mun yngri kyn-
slóðinni ganga mun betur að tileinka sér eitt og annað, sem
þótti góð latína að kalla hégóma áður fyrr. En góðir siðir og
fágun í samskiptum manna á milli er hreint enginn hégómi
— og kurteisi kostar ekki peninga eins og kunnugt er. Um-
gengnisvenjur hafa orðið til meðal siðmenntaðra þjóða, öld
fram af öld og orðið til að fyrirbyggja, að samskipti manna
séu ekki dregin niður á við á hið lága stig múgmennskunnar,
þar sem ekki er borin virðing fyrir neinu, nema ef það væri
„ruddaskapur" eins og Gretar Fells hefur komizt að orði.
Hannes Jónsson félagsfræðingur, hefur gert þessu efni nokk-
ur skil í eftirfarandi grein, þar sem hann ræðir um samkvæm-
issiði, kynningar, þéringar, veizlur og borðhald, niðurröðun
gesta til borðs og ýmislegt fleira, en um þetta efni fjalla fé-
lagsfræðingar þegar þeir ræða félagsmótun einstaklingsins.
Hannes hefur áður vakið athygli fyrir sköruleg erindi í út-
varpið um félagsfræði fjölskyldu- og hjúskaparmál, skólana,
uppeldismálin og önnur félagsfræðileg efni, svo og fyrir nokkr-
ar bækur, sem hann hefur skrifað og ritstýrt.
Fólagsmótun einstaklingsins nefna
mannfélagsfræðingar þann þátt
mannlífsins, sem miðar að því að
móta breytni hins vaxandi ein-
staklings I samræmi við gildandi
siðareglur mannfélagsins, skráðar
og óskráðar. Felst þetta m.a. i því
að kynna fyrir honum og fá hann
til að miða breytni sína við hin
trúarlegu og stjórnfræðilegu siSa-
boð mannfélagsins, sem skráð eru
í trúarritunum og lögunum, en einn-
2Q VIKAN 2. tbl.
ig í því að kynna fyrir honum hin
óskráSu lög kurteisissiðunarinnar,
siðfágunarinnar, sem allt skilnings-
ríkt fólk telur mikilvægt að tileinka
sér og breyta eftir.
Grundvöllur allrar þessarar sið-
unar felst í þeirri siðareglu, sem
nefna mætti gullna siðareglu gagn
kvæmninnar, en hún segir okkur (
sinni neikvæðu mynd að gera ekki
öðrum, það sem við vildum ekki
að aðrir gerðu okkur, en í sinni já-
kvæðu mynd segir hún okkur að
gera öðrum það góða, sem við
vildum að þeir geri okkur.
í sinni jákvæðu mynd býður þessi
grundvallarsiðaregla okkur að gera
öðrum það góða, sem við viljum
að þeir geri okkur. Á því sviði skipt-
ir kurteisissiðunin miklu máli, af því
að hún stuðlar að samgöngubótum
á milli manna, eins og Gretar Fells
komst svo vel að orði á einum
stöð, þ.e. með þvi að sýna öðrum
vinsemd, virðingu og tillitssemi þá
stuðlum við að samsvarandi breytni
hjá þeim gagnvart okkur, köllum
fram það bezta í fari þeirra.
Breytni í samræmi við þessa
grundvallarsiðareglu lærist í upp-
eldinu vegna eftiröpunar af breytni
umgengnishópsins, vegna beinnar
fræðslu uppeldis- og umhverfisað-
ilanna, vegna verðlauna fyrir fagra
breytni og í samræmi við siðaboð-