Vikan - 13.01.1966, Blaðsíða 46

Ég las þessa grein í enska blaðinu Harper's Bazaar og þar sem ég geri ráð
fyrir að margar þiggi góð ráð til að grenna sig núna eftir allan jólamat-
inn, ætla ég að þýða hana lauslega eða jafnvel endursegja að einhverju
leyti. Þarna eru nefnilega harla nýstárlegar kenningar á ferð og mjög
þægilegar fyrir matglaðar manneskjur. Greinarhöfundur rekur heimildir sín-
ar í víðfrægt læknatímarit, og tek ég svo ekki meiri ábyrgð á efninu.
BORÐIÐ EINS MIKIÐ OG ÞIÐ GETIÐ
— og grennið ykkur þannig fljótt og vel
Allir vita aö ]>eir sem svelta sig megrast,
en eiga þá á hœttu margs konar efnaskort
og heilsutap, og eru þaö engar nýjar fréttir.
En aö hœgt sé aö megra sig meö því að hlaöa
í sig mat, og þaö meira aö segja meö milclu
betvi árangri, og auka þannig um leiö kraft
sinn og góöa heilsu, þaö ættu aö teljast all-
góöar fréttir fyrir marga.
AÖ þeirri niöurstööu kemst austurríski lœkn-
irinn Dr. Heinz Humplik, eftir fjórtán ára
rannsóknir og tilraunir, og birtir hann um
þaö grein í einu elzta og viröulegasta lœkna-
tímariti Þýzkalands „Miinchener Medzinische
Wochenschrift (26: 1183—1186, 196j). Skýr-
ingin á þessu viröist liggja svo í augum uppi,
aö þaö er furöulegt aö enginn skuli hafa komiö
auga á hana fyrr. Þaö er sem sagt ekki magn
hitaeininganna, sem máli skiptir í þessu sam-
bandi, heldur hvernig þær nýtast. Hingaö til
hefur þaö veriö álitiö, aö sama vceri hvernig
þessara hitaeininga vceri aflaö, þcer vœru þær
sömu, hvort sem þær kæmu úr sykri eöa
kjöti. Þaö er líka rétt, en þá er ekki tekiö
með í reikninginn, hvaö gerist í líkamanum
viö móttökuna, en þaö er einmitt aöalatriöiö.
Hann bendir í þessu sambandi á ]>á staö-
reynd, aö jafnvel mesta líkamsáreynsla brenn-
ir tiltölulega fáum hitaeiningum: Hlaupari í
hundraö metra keppni brennir t. d. ekki
nema 50 einingum, en mörgum sinnum fleiri
einingar eyöast viö melt'ingarstarfsemina í
hinum löngu þörmum manneskjunnar, en á
hverjum sólarhring þurfa þeir aö framleiöa
allt aö 9 lítra af meltingarsafa til þess aö
halda starfseminni gangandi. Sumar fæöuteg-
undir krefjast þaö margbrotinnar efnabreyt-
ingar og erfiörar meltingar, aö fl&iri hita-
einingar eyöast viö meltingu þeirra en þær
innihéldu í upphafi. Þar má nefna harösoöiö
egg, en þaö hefur aö geyma 80 hitaeiningar.
Til þess aö melta þaö, brenrtir líkaminn 92
einingum, og þessar 12 auka hitaeiningar tekur
líkaminn af fitubirgöum sínum. HarÖsoÖiÖ egg
veröur þannig aö -s-12 hitaeiningum. Ef þiö
boröiö \ harösoöin egg notiö þiö 1>8 hitaein-
ingar umfram þær, sem þiö fenguö meö eggj-
unum — eöa nœstum jafn mikiö oö þiö hefö-
uö hlaupiö í hundraö metra keppni!
LinsoÖiÖ egg er hins vegar auömelt og telzt
því til þeirrar fœöu, sem er fitandi og gefur
fleiri hitaeiningar en þaö eyöir í meltingunni.
Sama er aö segja um ávaxtasafa, en heilar
appelsínur, þ.e.a.s. innihald þeirra allt, eru
lhitaeiningaeyöarar, sömuleiöis óflysjuö epli og
perur. Þess meira sem borðaö er af þessum
fœöutegundum, þess meira grennist maöur-
inn. Þannig er hægt aö boröa óþarfa líkams-
fitu burt — eyöa •henni meö mat!
Þœr hitaeiningaaukandi fœöutegundir, sem
rétt er aö foröast eru: dýrafeiti, þar meö
taliö feitt kjöt, fiskur, mjóllc, smjör og ostur;
mjölvörur t. d. hrísgrjón, hveiti og allt úr
mjöli, eins og brauö og makkarónur; sykur, þar
meö allt vín úr þrúgum og korni, sætindi,
kökur og hunang; kaffi, aöallega vegna þess
aö þaö veldur því, aö fólki finnst þaö ekki
hafa boröaö nóg, þótt svo hafi veriö.
HitaeiningaeyÖandi fœöa, sem boröa má 6-
takmarkaö, er: harösoöin egg; magurt kjöt,
svínakjöt, nautakjöt, lambakjöt, kjúkl'ingar,
nema því sé velt upp úr eggjum og raspi; grœn-
meti, nema baunir, korn, langar baunir og
kartöflur; nýir ávextir eins og talaö var um
áöur, ásamt jaröarberjum, og bláberjum, en
ekki bananar, vínber, ananas eöa melóna.
Smjörlíki og jurtaolíu er leyfilegt aö nota,
sömuleiöis te. Af öllum þessum fœöutegundum
er óhætt aö boröa ótakmaricaö magn og
grennast sámt og líöa vel. Þetta kann aö
viröast tilbreytingarlaust, fljótt á litiö, en viö
nánari athugun sést, aö margs konar rétti er
hægt aö búa til úr þessu. Þaö má benda á
megrandi matarœöi í fjórar vikur eitthvaö á
þessa leiö:
FYRSTI DAGUR
MorgunverÖur: tvö eöa þrjú harösoöin egg,
eins mikiö og hver treystir sér aö boröa af
mögru lcjöti, hvort sem er svinakjöt, tunga,
steikt eöa soöiö nautakjöt; hrátt hvítkál, hreök-
ur, gúrka eöa græn piparhulstur. Jurtate í staö
tes eöa kaffis.
Enginn hádegisveröur, en boröiö í staöinn á
tveggja tíma fresti eins mikiö af eplum, per-
um óflysjuöum, og appelsínum og þiö getiö,
fram aö kvöldveröi.
Kvöldveröur: Stór skál meö grænu salati meö
blöndu af matarolíu og ediki eöa sltrónusafa,
næstum % kiló af nautakjöti meö sinnepi eöa
ööru kryddi, epli perur og appelsinur, jurtate
og vatn eftir vild.
ANNAR DAGUR
Enginn morgunveröur.
HádegisverÖur: Stór skál af grænu sálati,
gúrkum, tómötum, piparhulstrum og hreök-
um, en hafiö enga olíu á sálatinu, en kryddiö
meö öllu, sem hugurinn girnist. Þvl meira
sem boröaö er af sálatinu, þess betra.
Engan kvöldverö, en boröiö eins mikiö og
hægt er af þeim hitaeiningareyöandi ávöxtum,
sem upp voru taldir aö framan, á tveggja tima
fresti.
ÞRIÐJI DAGUR
MorgunverÖur: Eins og hádegisveröur daginn
áöur.
Hádegisveröur enginn, en boröiö leyfilega á-
vexti állan daginn á tveggja tíma fresti.
Kvöldveröur: SvipaÖur og fyrsta daginn.
Sagt er aö meöál þyngdartap sé 2 kg. eftir
þessa þrjá daga, en hugsanlegt er aö megrast
um // kg. á sama tíma. Frá fjóröa degi er morg-
unveröur haföur eins og fyrsta daginn, há-
degisveröur eins milciö og hver getur boröaö
af mögru kjöti, grœnmeti og þeim ávöxtum,
sem bent hefur veriö á, en kvöldveröur eins
og hádegisveröurinn. Allt þetta má krydda
meö öllu mögulegu, og sinnep og pickles má
nota meö kjötinu. Á milli mála má svo boröa
eftir lyst ávexti á tveggja tíma fresti, þann-
ig aö enginn þarf aö veröa svangur.
Arangurinn á aö vera þessi: Eftir 3 daga 2
kg. aö meöáltali (hugsanl. % kg. lágmark og
// kg. hámark). Eftir eina viku 2% kg. aö
meöáltáli, (hugsanl. 1 % kg. lágmark og 5 kg.
hámark. Eftir tvær vikur 3% lcg. aö meöáltáli
(IVí kg. lágmark og 6 kg. hámark) Eftir
fjórar vikur 5 kg. aö meöaltáli (2Vi kg. iág-
Framhald á bls. 49.
Svar við bréfi B. B.
B.B. spyr hvernig sé hægt að nú myglublettum úr hvítum dúk með rauð-
um munsturbekk, en rauði liturinn láti lit.
Því er til að svara, að myglublettir eru einhverjir erfiðustu blettir, sem hægt
er að glíma við, sérstaklega séu þeir orðnir gamlir Ég mun nú tína til þau
ráð, sem mér er kunnugt um að hafi verið reynd, eða sem ég hef lesið um.
í leiðbeiningum Neytendasamtakanna er ráðlagt að láta nýja bletti Iiggja í
saltri súrmjólk (1 tesk. í 1 1.) í 2 — 3 sólarhringa og þvo hann síðan. Varla
kemur það ráð að gagni, því að þótt ekki sé liðinn nema tíminn síðan bréfið
kom til okkar, er hann þegar orðinn gamall. Á hvít efni má nota bleikivatn,
segir þar líka, en þar sem dúkurinn er með rauðri rönd, kemur það varla til
greina, nema blettirnir séu svo afmarkaðir á dúknum, en á eftir á að skola
með natriumtíosulfat (30 gr. í 10 1. vatns). Á viðkvæm, en litarföst efni er
notuð vínsýruupplausn (matsk. vinsýra í 1 dl. af vatni). Þetta stendur þar,
en sjálf hef ég reynt með allgóðum árangri að strá salti á blettinn og væta
hann með safa úr sítrónu og láta hann liggja þannig úti í sterku sólskini, en
yfirleitt hef ég heyrt að gott þyki að þurrka tau með myglublettum í sól, eftir
að reynt hefur verið að ná blettunum úr. í amerískri bók sá ég það ráð gefið,
að nota mætti blöndu af „potassium permanganate og oxalic acid" og hef ég
Framhald á bls. 50.
VIKAN 2. tbl.