Vikan - 15.12.1966, Page 45

UTAN REYKJAVlKUR
x;

stórfenglegasta, sem mannlegur
hugur býr yfir. Sumir halda því
fram að bæði Laxness og Gunnari
Gunnarssyni hafi farið aftur með
árunum. En þetta er fjarstæða, síð-
ustu verk þeirra beggja eru há-
punkturinn í skáldskap þeirra.
Einhver greindur og góður mað-
ur skaut því einu sinni að mér í
sambandi við umræður um aldur
skálda, að hin svonefndu lyrisku
skáld entust oft illa og það stafaði
af því, aS lyrikkin stæði í einhverju
sambandi við kynkirtlana.
Ég er alls ófróður um sambandið
milli kynorku og skáldskapar yfir-
leitt . . . Býst við að gott heilsufar
kynkirtlanna sé þýðingarmikið fyrir
allan skáldskap og sköpun yfirleitt.
En að þeir starfi frekar í þágu Ijóð-
skáldskapar en annarrar andlegrar
framleiðslu held ég að hljóti að
vera einhverjar kerlingabækur.
Segðu mér annað: Finnst þér hafa
komið fyrir okkur myndlistarmenn
að drukkna svo í útlendum áhrifum,
að það hafi ekkert orðið eftir af
þeim sjálfum?
Ég hef nú ekki fylgzt nægilega
vel með allra yngstu kynslóð mál-
aranna. En ég held ekki að þetta
sé algengara hér en í Vestur Evrópu
og Ameríku. En það er ekki hægt
að neita því, að talsverð keppni,
sem erfitt er að skýra útfrá þeirri
kenningu að ,,Iistin taki ekki stökk",
virðist hafa hlaupið í vesturevróp-
íska og ameríska málaralist nú um
tíma. Eitthvað í ætt við ofvöxt eða
um of mikið undir áhrifum frá kaup-
hallarviðskiftum. Ahrif, hvaðan sem
þau koma, frá mönnum eða máttar-
völdum, eru holl og hættulaus
hverjum heilbrigðum manni. Spurn-
ingin er aðeins hvernig úr þeim er
unnið. Séu myndir aðeins klipptar
í sundur og settar síðan saman eft-
ir breyttu resepti, þá er það þjófn-
aður og svik. Hér er þetta engan
veginn óþekkt og víða annarsstað-
ar mjög algengt, því miður.
Hvenær er farið sviksamlega
með áhrif frá öðrum?
Þessu er erfitt að svara nema
nefna ákveðin dæmi. Sumir halda
því fram að Asgrímur Jónsson hafi
orðið fyrir mjög sterkum áhrifum
af myndum van Goghs, og Jón Stef-
ánsson stundum siglt svo nærri
landi hjá Cesanne að bátur hans
hafi kennt þar grunns. En þetta er
auðvitað misskilningur. Báðir þess
ir menn eru fæddir snillingar, og
ákafi þeirra, þó einkum Ásgríms,
að fá sagt það sem honum sjálfum
lá á hjarta oftast svo mikill, að
hann líktist einna helzt ólmum hesti
er hann hafði fundið stað er heill-
aði hug hans. Hann þurfti ekki, og
hvorugur þeirra, að ræna neinu frá
öðrum. Hitt er þessu óviðkomandi
að Ásgrfmur var svo uppnuminn er
hann fyrst kom til Hafnar og sá
sýningu á verkum van Goghs, að
hann var stöðugt í mína áheyrn að
rifja upp þá miklu stund.
Þú munt hafa tekið eftir því á
sýningum á abstrakt myndlist að
margir eru ruglaðir í ríminu og vita
ekki fyrir sitt litla líf hvort þetta
við
hæfi
allra
Stærðir
ZANUSSI kæliskápar
Hver einasta húsmóðir, sem sér
ZANUSSI kæliskáp hrífst af hinni
rómuðu ítölsku stílfegurð. Þær
sem hafa reynt ZANUSSI kæli-
skápa þekkja kostina. Komið og
kynnið yður hina sérstaklega
hagkvæmu greiðsluskilmála.

SÖLUUMBOÐ
Hafnarfjördur Jón Mathiesen
Verilunin örin
Siguróur Guðmundston, rafvm
Vesturgötu 5
Einar Stefánsson, rafvm.
Búðardalur
Isaf jördur
Baldur Saemundsson
Fjarónrstraeti 33
Siglufjörður Verzlumn Raflysmg
ólafsfjörður Magnús Stefánsson. /afvnt.
Raufarhofn Reynir Sveinsson, rafvm.
Akureyri Véla 6 Raftaekjasalan
Húsayik RafvélaverkstKÖi Grims og Arna
Sauðárkrókur Verzl. Vokull
Blönduós Valur Snorrason, rafvm.

- simi 1 6242
norra
rau
er góð list eða tómt svindl.
Það er erfitt fyrir alla að átta
sig á nýrri list. Sé hún í raun og
veru ný, þýðir það að það, sem á
borð er borið hefur aldrei áður
mannshuga gist. Gagnvart slíkri ný-
ung erum við mállaus og sjónlaus.
Þetta gildir auðvitað jafnt um fí-
gúratíva list og önnur form. En
kannske er í bili auðveldara að
blekkja okkur með abstraktmálverki
en fígúratívu, en það er þá aðeins
stundarfyrirbrigði. Andspænis síð-
ustu fígúratívu málverkum Matiss
finnum við t.d. Ijóslega hve skammt
hann á ófarið yfir í hið afstrakta
form. Þetta leiðir allt hvað af öðru,
ef stjórnarvöld ekki annaðhvort
setja listinni skorður eða keyra hana
áfram með pískum, en hvorttveggja
er algengt og við það býr heimur-
inn núna, skorður í austri en hrað-
akstur og yfirboð í vestri, og hvort-
tveggja frá hinu illa.
Ef einhver harla venjulegur mað-
ur tekur sig til og fer í leikhús, þá
kemst hann furðanlega nálægt
sannleikanum um það, hvort vel eða
illa er leikiS. Ef hann heyrir ein-
söngvara syngja, þá getur hann
venjulega skapaS sér skoSun um
það, hvort honum hafi fundizt
söngvarinn syngja vel eSa illa, en
hann fer á sýningu hjá málara og
hann getur ekki eSa þorir ekki aS
skapa sér skoSun.
Ætli þetta fari nú ekki nokkuð
eftir því hvað leikið er eða sungið.
Ég mátti n’ú gjöra svo vel að hlýða
tíu sinnum á Tristan og Isold eftir
Wagner, áður en ég taldi mig hafa
áttað mig á verkinu og flutningn-
um. Og alltaf er ég að skílja Ham-
let nýjum og meiri skilningi. Ann-
ars er leikhúslist sérstök listgrein,
og gert ráð fyrir að hún sé aðgengi-
legri almennt en bók eða mynd,
og verður raunar að vera það. í
stað endurlesturs í bókum kemur
túlkun og leiksvið að auðvelda
skilning á verkinu.
En nú hefur myndlistin hér á
Islandi fram eftir öllum öldum ver-
iS iðkuS aSallega sem dekoration
í vefnaSi og útskurði, en þaS er
fyrst núna á þessarri öld, sem við
upplifum svona sjálfstæSa mynd-
list. Getur þaS ekki veriS að tím-
inn sé of stuttur?
Það er hugsanlegt, en um það
verðurðu að tala við listfræðing-
ana. Ég hef ekki rannsakað list-
söguna. Framhald á bls. 47.
SIGMAR & PÁLMI
Hverfisgötu 16A, sími 21355
50. tbi. VIKAN 45