Vikan - 10.04.1968, Blaðsíða 10

r
LIDHLMIPINNI
GNAFNfSINU
Lognið á undan storminum, sagði Montgomery
marskálkur. í annarri viku desember gat hann
tilkynnt frá aðalstöðvum áttunda hersins að allt
væri með kyrrum kjörum á vígstöðvunum.
Við erum nú hér um bil fimmtán kílómetra
sunnan við Kýrenu í Barka, Líbíu. Við biðum
eftir skipun um að ráðast á Ben Gasí. Lands-
lagið minnti mig á heimaslóðir mínar í Trans-
vaal; í norðri gnæfðu fjöll og klettar við himin
en nær tók við hið breiða haf eyðimerkursands-
ins.
— Eg vona að ég eigi eftir að koma hingað
aftur, sagði Simon bróðir minn meðan við lág-
um þarna og biðum. — Eg er sannfærður um að
fjöllin þarna og eyðimörkin búa yfir meiri sögu
en Egyptaland.
Simon var biblíurannsakari. Ekki af því að
hann væri trúaður, heldur sökum þess lifandi
áhuga sem hann hafði á fortíðinni. Hann hafði
grandskoðað kóraninn og þótt hann væri að-
eins tuttugu og fjögurra ára, var hann vel
heima í trúarlegum bókmenntum. Nú hafði hann
að vísu annað að starfa, en gat þó ekki slitið
hugsanirnar frá megináhugamáli sínu.
— Hvernig geturðu sagt svona nokkuð? spurði
ég.
— Vegna þess að bærinn Kýrena, sem við
fórum frá fyrir þremur dögum, var stofnaður
sex hundruð árum fyrir Krist. Eg hef á tilfinn-
ingunni að hafa verið hér fyrr og get alls ekki
vikið því frá mér.
— Þú hefur lesið of mikið um þetta eyði-
merkurland, sagði ég.
Simon hristi höfuðið.
— Nei, sagði hann. Ég man við gengum að
lítilli mishæð, og hann benti á klöpp, sem stóð
upp úr sandinum.
— Þarna voru jarðaðir herforingjar úr her
hinnar fornu Kýrenaíku, sagði hann.
— Hvernig veiztu það?
— I rauninni veit ég það ekki, svaraði Simon
hæglátlega. — Eða réttara sagt — ég finn það á
mér. Ég vildi gjarnan athuga þennan hól bet-
ur. Ef við mokuðum upp sandinum um 50 metr-
um austar, myndum við finna þykka steinhellu!
Ég varð steinhissa. Simon stóð um hríð í djúp-
um þönkum, svo sagði hann.
— Að hugsa sér ef við finndum smurða lík-
ami hershöfðingja og háttsettra liðsforingja
ásamt öllum þeirra jarðnesku dýrindum. Þvílíkt
og annað eins!
Við vorum báðir í stórskotaliðinu. Um nótt-
ina var loftárás gerð á stöð okkar. Þegar sú
martröð var afstaðin, fengum við skipun um að
leggja til atlögu.
Við rukum af stað og óðum áfram í myrkr-
inu. í öllu uppistandinu missti ég af Simon.
Hann var ! annarri einingu, svo að við sáumst
sjaldan í bardögum.
A sjálfu jólakvöldinu tókum við Ben Gasí og
sóttum áfram til Bardía, sem féll okkur í hendur
annan janúar. Þegar loksins dró úr bardögun-
um, fékk ég skipun um að gefa mig fram hjá
ofurstanum. Þegar ég heilsaði að hermannasið,
leit hann upp með aivörusvip.
— Van Schalkwyk, sagði hann stillilega. —
Ég hef fengið slæmar fréttir af bróður yðar,
Simoni. Hans er saknað, mun hafa horfið rétt
eftir að við fórum yfir landamærin og hefur
ekki sézt síðan. Við megum trúlega búast við
hinu versta.
Ég spurði hvort hann hefði sent móður minni
tilkynningu.
— Nei, við höfum ekki slegið því föstu að
skrá hann týndan, og við töldum líklegt að þér
vilduð sjálfur skrifa móður yðar. Ég vona að
þér heilsið henni frá mér. Ég hef sent hermála-
ráðuneytinu í Pretóríu tilkynningu, en bað þá
að láta ekkert frá sér fara um málið fyrr en
þér hefðuð skrifað heim. Það verður flogið héð-
an til Pretóríu síðdegis. Móðir yðar myndi fá
bréfið annað kvöld ef þér skrifuðuð henni nú
þegar.
Ofurstinn tók fram skjalapakka og rétti mér.
— Bróðir yðar bað aðstoðarforingja minn fyr-
ir þetta áður en við lögðum til atlögu. Ég veit
ekki hvað í pakkanum er. Mér datt í hug að
þér vilduð kannski senda pakkann ásamt bréf-
inu.
Ég skrifaði móður minni, sem er ekkja, og
áður en ég innsiglaði bréfið, opnaði ég pakk-
ann og blaðaði í innihaldinu. Þar var meðal
annars kort, sem Simon hafði teiknað af svæð-
inu umhverfis Kýrenu, þar sem hann hugði
grafna herforingja þá háttsetta, sem fallið höfðu
í orrustum fyrir þúsundum ára. Þar var líka
teikning af klöppinni, sem við höfðum fundið,
og á klöppina hafði hann teiknað hurð með
rittáknum á. Hann hafði þýtt textann og ég las:
Hér hvílir Simon.
Nú vissi ég vel að Simon var algengt nafn á
tlð biblíunnar, en mig furðaði á hver'nig bróðir
minn hefði tengt örlög sín örlögum Simonar
þess, er grafinn var þarna í eyðimörkinni. Hitt
undraði mig þó meir, hvernig honum hefði tek-
izt að grafa niður í hauginn og finna hurðina
með áletruninni. Ég vissi að hann hafði ekki
haft tíma til þess.
Ég lokaði pakkanum og sendi sorgarfréttina
heim. Skömmu síðar héldu bardagarnir áfram.
í október 1946 var ég kominn heim aftur og
vann á bænum okkar. Við móðir mín vorum
bæði búin að sætta okkur við þá dapurlegu til-
hugsun að Simon væri dáinn. Við vissum að lík
hans hafði ekki fundizt, en það var síður en
svo neitt einsdæmi, svo að okkur skipti það
engu. Hann var einn af mörgum þúsundum
óþekktra hermanna.
Samt fann ég ekki frið. Ég athugaði skrifin
eftir hann hvað eftir annað, og að síðustu fór
ég með þau til þekkts söguprófessors í Pretór-
íu.
Sagan hefur ekkert um þetta að segja, sagði
hann. — Ég skal athuga málið, en ég get full-
yrt án tafar að á þetta hefur aldrei verið minnzt
fyrr. En hversvegna skrifið þér ekki British Mu-
seum og spyrjið þá þar?
Ég gerði það, og fékk það svar sem ég hafði
átt von á. Engar sögulegar staðreyndir, sem
gætu staðfest það sem bróðir minn þóttist hafa
uppgötvað, lágu fyrir. Hann hlaut að hafa
dreymt þetta allt saman!
Jafnframt þessu hafði ég rannsakað allt, sem
viðkom bardaganum við Ben Gasí, í von um að
SDNN DEBSAGA
EFTI R
HERMANN VAN
SCHALKWYK
10 VIKAN 14-tbl'