Vikan - 08.05.1969, Síða 33

Ég hef veriS
að leika . . . .
Framhald af bls. 11
Þegar prinsinn yfirgaf Ástralíu
dauðþreyttur eftir stöðugar veizl-
ur og móttökur, var hann sann-
færður um, að heimsókn hans
hefði ekki gert neitt verulegt
gagn. En svo var þó ekki. Löngu
síðar skrifaði kunnur blaðamað-
ur í Ástralíu: „Heimsókn prins-
ins af Wales þaggaði niður í and-
stæðingum krúnunnar í langan
tíma“.
Loksins átti prinsinn að fá að
vera heilt ár heima hjá sér, en
heldur ekki meira. Nú var í
vændum stærsta verkefnið, sem
honum hafði verið fengið í hend-
ur. Hann átti að taka sér ferð
á hendur alla leið til Indlands,
„fegursta gimsteinsins í kórónu
föður hans“. Nú mátti hann bú-
ast við miklu alvarlegri andstöðu
en í Ástralíu. Á þessum tíma
hafði sjálfstæðishreyfingin gert
mjög vart við sig í Indlandi, en
hún leiddi eins og kunnugt er til
þess, að landið sagði sig úr lög-
um við Breta og stofnaði eigið
sjálfstætt ríki.
Þegar Renown sigldi um Rauða
hafið rétt framhjá Aden, hafði
einhver gárungurinn reist helj-
arstórt skilti, sem á stóð: „Segðu
pabba þínum, að við séum allir
ánægðir með að vera undir
brezkri stjórn". En Indverjar
voru ekki eins ánægðir. Renown
varpaði akkerum í Bombay, en
þar hafði foringi sjálfstæðisbar-
áttunnar, Mahatma Gandhi, hvatt
stuðningsmenn sína til að gera
verkfall daginn, sem prinsinn
kæmi og þekja hús sín með
svörtum klæðum til merkis um
sorg fólksins yfir að þurfa að
búa við brezka stjórn. Prinsinn
bjóst þess vegna við hinu versta,
auðum götum, skiltum með móðg-
andi ummælum, ef ekki átökum.
En þrátt fyrir hvatningu Gand-
his þess efnis að hundsa heim-
sókn prinsins, höfðu þúsundir
íbúa stillt sér upp við götur og
hylltu gestinn ákaft. Sama sagan
endurtók sig hvarvetna í Ind-
landi. Prinsinum var vel fagnað,
enda eru Austurlandabúar veikir
fyrir pompi og pragt og hvers
kyns hátíðahöldum. Hetjuhlut-
verkið í þessum ævintýraleik lék
prinsinn af Wales með slíkum
ágætum, að Indverjar féllu í
stafi. Hann gerði sér far um að
vera virðulegur og hátíðlegur;
vissi, að Austurlandabúar gera
kröfu til slíkrar framkomu af
krónprins. Honum tókst að vinna
hug og hjörtu Indverja með þessu
móti, á sama hátt og hann heill-
aði Ástralíubúa með frjálslegri
framkomu. Hann kunni ofurlítið
í urdu-máli og gerði sitt bezta
til að tala við gestgjafa sína, svo
að þeir skildu. En af öryggis-
ástæðum var honum ekki leyft
að aka um markaðstorgin eða
íbúðarhverfi hinna innfæddu.
Þegar hann fór frá Indlandi
var hann orðinn alltof þreyttur
til að geta gert sér nokkra grein
fyrir, hvort ferð hans hafði bor-
ið árangur eða ekki. En að heim-
sókninni lokinni skrifaði eitt ind-
verskt blað eftirfarandi: „Heim-
sókn prinsins af Wales hefur gert
meira til að bæta sambúðina milli
Breta og lndverja, en tekizt hef-
ur með fyrirskipunum og erinda-
rekstri á heilum mannsaldri“.
Vorið 1925 fór prinsinn í fjórðu
og síðustu opinberu heimsókn
sína, að þessu sinni til megin-
lands Afríku. Þar með hafði
prinsinn heimsótt allar nýlendur
og yfirráðasvæði brezka heims-
veldisins og framkvæmt áætlun
Lloyds Georges til fullnustu.
Fyrst heimsótti hann nýlend-
urnar í Vestur-Afríku. Þar höfðu
siðir og lífsvenjur hinna inn-
fæddu breytzt mikið síðan á dög-
um Prempeh frá Ashanti. Hann
hafði tiðum haldið æðisgengnar
drykkjuveizlur með mannfórn-
um og var frægur fyrir að mála
veggina í höll sinni með manns-
blóði. Sama árið og prinsinn af
Wales fæddist var Prempeh rek-
inn í útlegð til eyju í Indverska
hafinu. Nú var hann snúinn aft-
ur til heimalands síns, en var
ekki lengur blóðþyrstur harð-
stjóri, heldur virðulegur, mið-
aldra herramaður, klæddur í
svartan jakka og röndóttar bux-
ur, með geitarskinnshanzka og
hvítan sólhjálm. Hann var eini
svertinginn í hópi hinna opin-
beru ráðamanna, sem höfðu safn-
azt saman til að taka á móti erf-
ingja krúnu hins brezka heims-
veldis. Hann var nú réttur og
sléttur herra Prempeh, hafði ný-
verið látið skírast til kristinnar
trúar og las af kappi bækur um
hreinlæti og heilsuvernd. Hann
trúði prinsinum fyrir því, að
hann gerði sér vonir um að verða
útnefndur borgarstjóri í Kumasi.
Kjörorð hans var nú: framfarir
og aftur framfarir.
Hin almenna skoðun Afríku-
búa á prinsinum kemur kannski
bezt fram í eftirfarandi ummæl-
um eins þeirra: „Hann vera lítill
og góður strákur, en mikið gáf-
aður og klókur“.
f Suður-Afríku sté hann á land
í Höfðaborg og vakti mikla hrifn-
ingu strax í upphafi veizlu, sem
þingið hélt honum, þar sem við-
staddir voru fulltrúar allra
stjórnmálaflokka landsins. Að
málsverði loknum gekk einn
þjóðernisssinni, sem þekktur var
fyrir andstöðu sína gegn Bret-
um, til prinsins, lagði aðra hönd
á öxl honum og sagði: „Yðar
hátign! Við æskjum þess, að þér
ílendist hér hjá okkur og verðið
fyrsti forseti landsins“!
Á þriggja mánaða ferð sinni
um Suður-Afríku brá prinsinn
á glens aftur og aftur og féll
það í góðan jarðveg. Margar sög-
ur eru sagðar af honum í þessari
ferð. Sérstaka athygli vakti
kímnigáfa hans og hæfileiki til
að skopast að sjálfum sér. f
Bloemfontein flutti hann ræðu á
máli hinna innfæddu. Einnig lék
hann undir á ukulele, meðan
hottentottarnir sungu þjóðlög sín.
Þá var sagt, að hann hefði dans-
að við fátæka leikkonu og sagt
við hana: „Ég er líka alltaf á
sviðinu, eins og þú. Ég hef ver-
ið að leika allt mitt líf“.
í október 1925 var prinsinn
loksins endanlega kominn heim
og hafði þar með lokið ferðum
sínum um brezka heimsveldið.
Á sex árum hafði hann heimsótt
45 lönd og nýlendur og ferðazt
250 þúsund mílur, og það áður
en farþegaflugið kom til sögunn-
ar. Curzon lávarður sagði, að
enginn konungborinn maður
hefði ferðazt meira en hann,
nema ef vera skyldi Hadrian
keisari.
Ferðir prinsins af Wales höfðu
borið ríkulegan ávöxt. Hann var
síðasti maðurinn af konungsætt-
inni brezku, sem ferðaðist um
brezka heimsveldið allt, áður en
það tók að gliðna sundur. Margir
eru þeirrar skoðunar, að það
hefði gerzt miklu fyrr, ef ekki
hefði komið til hin velheppnaða
hnattferð prinsins. Hún verður
vafalaust til þess, að sagan mun
dæma Játvarð VIII. í hópi merk-
ustu prinsa af Wales — ef ekki
þann merkasta í sögu Breta.
Prinsinn af Wales var nú 31
árs. Hann hafði gefið landi sínu
beztu ár æsku sinnar. Meðan
jafnaldrar hans, sem höfðu komið
heim eftir fimm ára stríð eins
og hann, unnu af kappi að því
að koma undir sig fótunum, hafði
prinsinn verið dæmdur til full-
komins flökkulífs sem hnattfari
í þágu þjóðarinnar og heimsveld-
isins. Milli ferðanna hafði hann
ótal skyldum að gegna heima fyr-
ir, m.a. ferðir um England, Skot-
land og Wales. Hann þurfti að
heimsækja kolanámur, sjúkrahús
og skóla, vera við hersýningar,
opna vegi og brýr og svo mætti
lengi telja.
Nú gat hann loksins hvílt sig
og tekið þátt í heillandi skemmt-
analífi millistríðsáranna. Þessi ár
voru blómaskeið kokkteilpartý-
anna, veitingahúsanna og nætur-
klúbbanna. Georg konungi til
mikillar skapraunar gaf sonur
hans sig á vald þessu taumlausa
skemmtanalífi. Hann varð þeg-
19. tbi. VIKAN 33
NYTT VERÐ!!!
Stærri Kr. 137 Minni Kr. 89
Notið það bezta!

Berið saman gæði
©
Berið saman stærð
áifc
w
Berið saman verð
w
þér faið þáð bezta
iiitMtt* . H
e/ez c^merióizci”