Vikan - 25.06.1970, Blaðsíða 18

SVONA
ER
UNGA
FÓLKIÐ
„Ég treysti vald-
höfunum í hófi og
trúi þeim sjaldan".
„Styrjaldir leysa
engin vandamál.
Þær eru vandamál
í eSli sínu.“
1. Erum við vel í sveit sett hér á íslandi? Er land-
ið gott og framtíðarmöguleikar jafn góðir og annars
staðar?
JÁ NEI ÓÁKVEÐIÐ
100 14 1
Eftir öllu að dæma er æskan sem á að erfa landið
nokkuð ánægð með það, en þó voru nokkrir sem höfðu
þann fyrirvara á að við værum ekki nægilega vel í
sveit sett — landið væri nokkuð úr alfaraleið.
Einn benti þó á að „Menn eru alls staðar vel í sveit
settir ef þeir hafa hugrekki, dugnað og skynsemi til
að bera. Framtíðarmöguleikar eru hér nógir ef menn
aðeins fengjust til að koma auga á þá.“
Annar vildi meina að „framtíðarmöguleikar hér eru
betri en víðast hvar. Annars fer heill þjóðarinnar mest
eftir fólkinu sem landið byggir og stjórnendum þess.“
Og sá þriðji, sem samt er tæplega dæmigerður fyrir
skoðanir unga fólksins á landinu gekk svo langt að
fullyrða að væri rétt „haldið á spöðunum væri fsland
paradís á jörðu.“
Þetta getur tæplega vitað á annað en gotf.
2. Heldur þú að æska nútímans eigi eftir að lialda
betur á spöðunum í sambandi við rekstur þjóðarskút-
unnar en núverandi valdhafar?
JÁ NEI ÓÁKVEÐIÐ
83 22 10
Nokkrir tóku það fram í stað þess að gefa beint
svar, að spurningin væri samin í þvílíku vantrausti
á valdhafana, að ekki tæki því að svara henni. Það
var í rauninni nokkuð algild regla, sem við komumst
að þegar við unnum úr bréfunum, að fá svoleiðis yfir-
lýsingar; væru þátttakendur könnunarinnar ekki
ánægðir með orðalag einnar eða annarrar spurningar
fengum við svo sannarlega að heyra það — óþvegið.
Meiri hlutinn hefur þó meiri trú á sjálfum sér held-
ur en foreldrum sínum, eins og sjá má af tölunum.
Þó eru nokkrir sem ekki telja sig sjá neitt sem gæti
bent til þess að æskan standi sig betur, rétt eins og
stúlkan sem sagði: „Hvers vegna ætti það að vera?
Ég held það svo sannarlega ekki og ástæðan er sú
að foreldrar mínir máttu vinna fyrir sér og lærðu
smátt og smátt af reynslunni, en ég hef fengið allt
fært upp í hendurnar og um leið og ég á svo mikið
sem að elda graut ofan í mig er ég í stökustu vand-
ræðum, ný saman höndum og græt.“
Annar var á öndverðum meiði: „Já, annars væri
ég kominn til Timbúktú fyrir löngu. . . . “
Og sá þriðji tók þetta enn nákvæmar: „Já, það er
að segja ef hún kemst til valda áður en hún verður
fertug.“ Þetta er skoðun sem einnig virðist eitthvað
ríkjandi og er í stíl við bandaríska hippaslagorðið:
— Trust no one over thirty!
3. Trúir þú og treystir núverandi valdhöl'um lands-
ins?
JÁ NEI ÓÁKVEÐIÐ
24 87 4
Það var og. Ja, nú mega þeir fara að vara sig! Stór
hópur þeirra sem sagðist trúa þeim og treysta tók
það jafnframt fram að þeir væru nú einu sinni mann-
legir og gætu aldrei gert svo öllum líkaði. Einn sagð-
ist álíta að þeir væru í raun og veru beztu menn —
en bara ekki nógu góðir og hæfir til að gegna em-
bættum sínum. Mjög ríkjandi var sú skoðun sem
kom fram hjá einum: „Nei, ég treysti þeim ekki en
samt finn ég enga betri.“ Annar skýrði afstöðu sína
með þessum orðum: „Ég treysti þeim í hófi og trúi
þeim sjaldan."
4. Hefur þú trú á hernaðar- og varnarbandalögum
sem NATO og Varsjárbandalaginu?
JÁ NEI ÓÁKVEÐIÐ
33 82
„Já, þau eru nauðsynleg til að viðhalda jafn-
vægi á milli austurs og vestur.“
„Ég tel annað nauðsynlegt á meðan hitt er við lýði,
en annars er æskilegast að þau hverfi í framtíðinni."
„Nei, ástæðan er innrás Varsjárbandalagsins í
Tékkóslóvakíu og ég held að NATO gæti alveg eins
gert slíka hluti.“
Þetta eru nokkur svaranna sem bárust, en margir
vildu líka halda því fram, að slík bandalög gerðu
aldrei neitt nema illt eitt, og að það væri hreinasta
skömm fyrir íslendinga að vera þátttakendur í slíku.
„Hvað varð um þúsund ára draum þjóðarinnar?"
spurði einn.
5. Stendur þér stuggur af hugsanlegu kjarnorku-
stríði og telur þú hugsanlegt að það geti orðið?
JÁ NEI ÓÁKVEÐIÐ
72 43
Fæstir þeirra sem svöruðp játandi töldu líklegt að
til þess gæti komið og einn sagði meira að segja að
slíkt væri „óhugsandi“. Hitt er annað, að pilturinn
sem sagði: „Það er skylda mín að óttast kjarnorku-
stríð. Ef við óttumst það ekki bjóðum við hættunni
heim. Hins vegar tel ég litlar líkur á að til slíks
stríðs komi,“ er nokkuð dæmigerður fyrir jafnaldra
sína. Annar svaraði á þessa leið: „Mér stendur stugg-
ur af kjarnorkustríði og tel að það sé ekki langt und-
an. Þegar ýmis ríki Afríku og Asíu verða búin að fá
kjarnorkuvopn, en það verður innan 25 ára, munu
þau varla skirrast við að beita þeim og það verða
endalok heimsins. Veröldin flýtur sofandi að feigðar-
ósi og eitthvað róttækt verður að gerast ef við eigum
að lifa næstu aldamót."
G. Ileldur þú að stríð geti verið lausn á vandamáli?
JÁ NEI ÓÁKVEÐIÐ
26 89
Uppreisn unga fólksins hefur einna helzt beinzt
gegn stríði og þá allra helzt stríðinu í Víet Nam —
því sem nú er orðið stríðið í Indó-Kína. Sennilega er
óhætt að fullyrða að meirihluti mannkyns sé á móti
slíkum baráttuaðferðum, en til eru þeir hópar sem
telja stríð, eða blóðuga uppreisn, einu lausnina fyrir
sig. Þeir sem sammála eru slíkum hópum skýrðu af-
stöðu sína eitthvað á þessa leið: „Stríð getur verið
lausn á vandamáli en sú allra vafasamasta sem til er.“
Þeir sem enn lengra ganga gáfu þessa skýringu:
„Stríð getur verið lausn og jafnvel eina lausnin í
frelsisbaráttu kúgaðra.“
Þeir sem ekki sjá neinn tilgang með stríði, og þeir
voru yfirgnæfandi meirihluti, sögðu: „Er það nú
spurning!" eða: „Þótt styrjaldir hafi í gegnum ald-
irnar oft leitt til umbóta af ýmsu tagi leysa þær eng-
in vandamál. Þær eru vandamál í eðli sínu.“
7. Telur þú að barátta Bandaríkjanna í Víet
Nam sé þess virffi sem þeir segja hana vera? Trúir
þú á þann málstaff?
JÁ NEI ÓÁKVEÐIÐ
16 94 5
Einn, sem við spurðum, er þeirrar skoðunar að
„Bandaríkjamenn (séu) einfaldlega að vernda eigin-
hagsmuni í Asíu.“ Annar kallar þetta imperíalismann
í sinni réttu mynd: „"Það er furðulegt en satt, að im-
períalisminn hefur aldrei verið greinilegri en einmitt
18 VIKAN
26. tbl.