Vikan - 03.12.1970, Page 38

Ég held að forsendurnar
hljóti að vera leitandi,
rannsakandi hugur. Lista-
maðurinn þarf að kynna sér
bókstaflega hvaðeina. Hann
má ekki vera einstrengings-
legur og álíta einhverja
stefnu bezta, eða einhvern
stíl. Hann verður að vera
rannsakandi, ekki of fast-
heldinn á sínar góðu hug-
myndir, það hindur hann og
þá hættir hann að minu áliti
að vera listamaður.
Myndlist virðist hafa verið
meðal þeirra fyrstu kúnsta sem
mannkynið nam. í því sambandi
þarf varla að minna á hellamál-
verk Krómanjon-manna og oft
rekur menn í rogastanz er sér
merki þeirrar snilldar, er hjarð-
þjóðflokkar og veiðimenn, sem
aldrei kunnu að draga til stafs,
höfðu og hafa til að bera við
gerð skartgripa og annars bún-
aðar. Germanir hinir fornu, þar
með taldir forfeður okkar vík-
ingarnir, voru engra eftirbátar í
þeim greinum, og af fornsögum
má murka að smekkvísi í vali
skartgripa hefur beinlínis verið
talin til mannkosta - það þóttu
allt barnavípur, sem aðrar kon-
ur höfðu í skarti hjá henni, seg-
ir um Guðrúnu Ósvífursdóttur.
Síðan þá hafa stöðugt verið uppi
á meðal okkar ágætir listamenn
í margs konar handiðnum.
Af íslenzkum gullsmiðum sem
nú eru uppi er Jens Guðjónsson
tvímælalaust í fremstu röð, og
hafa gripir hans vakið sívaxandi
aðdáun fyrir nýstárleik, frum-
lega fegurð og fjölbreytni í
formi. Jens var nýlega boðið
vestur til Bandaríkjanna á veg-
um þarlends innflutningsfyrir-
tækis, og hafa munir hans því
greinilega vakið athygli þar. Vik-
an leit fyrir skömmu inn til Jens
í vinnustofu hans í Suðurveri
við Stigahlíð og spurði hann
nokkurra spurninga viðvíkjandi
list hans og áhugamálum.
Jens er ísfirðingur, fæddur
og uppalinn þar vestra. Tuttugu
og eins árs að aldri fór hann til
Reykjavíkur og í Iðnskólann;
hóf gullsmíðanám. — Eftir nám-
ið fór ég, sagði Jens, — nokkr-
um sinnum erlendis til að til-
einka mér hitt og þetta, sem ég
hafði áhuga á, til dæmis það
sem á útlendu máli er kallað
síselering, — ég var einnig smá-
tíma að kynna mér stálgröft.
Svo fór ég að lokum á gullsmíða-
háskóla, og má segja að það hafi
verið mitt aðalnám. Skóli þessi
er í Kaupmannahöfn og settur á
stofn upp úr stríðinu í þeim til-
gangi að mennta danska gull-
smiði, reyna að fá fram eitthvað
nýtt. Á þessum árum urðu með
Dönum miklar framfarir í silf-
ursmíði og reyndar á fleiri svið-
um sem allir kannast við, svo
sem í húsgagnasmíði. Háskóli
þessi var tilraun gullsmiðastétt-
arinnar til að gera átak í þess-
um málum, með tilliti til mark-
aða. Þar var ég við nám í tvö
ár.
— Var þetta langur skóli ár-
lega?
Skólinn var heilsdagsskóli,
níu til tíu mánuði á ári. Þarna
var margt að læra og alveg
óskylt því sem ég hafði kynnzt
hér heima. Hjá Dönum voru á
þessum tíma menn eins og
Koppel, sem var myndhöggvari
og teiknaði fyrir Georg Jensen,
og fleiri kúnstnerar, sem sköp-
uðu nýjan stíl, þennan danska
stíl: slétt form og skúlptúrískt.
Ég kom þarna inn þegar þetta
tímabil stóð hvað hæst.
— Þetta hefur verið viss bylt-
ing í gullsmíðalistinni?
— Hér var um að ræða visst
fráhvarf frá þessu dekoratíva
hjá okkur og fleirum, og sem ég
hafði fram að þessu fengizt mést
ÞAÐ
við; í Danmörku gætti þess
þá enn nokkuð. Þeir voru með
þessa gömlu skreytistíia, barok
og rókokó. Þarna lærði ég geysi-
lega mikið, að ég álít, því að ég
kastaði frá mér öllu þessu gamla,
enda ráðlögðu kennararnir mér
það eindregið. Þeir sögðu að ef
ég ætlaði að læra verulega,
skyldi ég ekki hugsa um annað
en það, sem væri til sýnis hjá
þeim, og reyna að tileinka mér
það. Og það tel ég mig hafa
reynt.
Á þessum tíma fór ég líka á
söfn og fleira, og sá margt.
Sumt af því sem Danirnir voru
með þá minnti mig dálítið á
gamalt silfur, enskt, sem mér
fannst þeir nokkuð hrifnir af,
en engu að síður var stíllinn
mjög sérstæður hjá Dönum.
Þegar ég var búinn að kynna
mér hann, fannst mér stíllinn
fallegur; var þá eiginlega
runninn inn í hann. Það er mjög
38 VIKAN-JÓLABLAÐ