Vikan - 03.12.1970, Page 41

en í forsalinn, því þar var fullt
af gömlum munum, haugfé:
brotnar axir og sverð og spjót.
Og ég varð svo hrifinn af þess-
um formum að ég komst ekki
lengra í það skiptið.
—- Eru ekki dálitlar sveiflur í
því hvers konar form og munst-
ur eru vinsælust hjá fólki al-
mennt?
— Jú, það er alveg öruggt. Til
dæmis þetta brennda, sem minn-
ir oft og tíðum á þetta gamla,
jafnvel það sem grófast er af
því, það höfðar mjög mikið til
fólks einmitt nú. Að vísu er nú
hjá okkur mjög mikið um gróf-
an klæðnað, og þessir grófu
hlutir fara margir mjög vel við
hann.
Nú er það einkum kven-
fólk, sem notar skartgripi.
Finnst þér nokkuð síður viðeig-
andi að karlmenn hengi þá utan
á sig?
Þetta getur nú komið og er
eitthvað að koma núna. Ég hef
aðeins orðið var við það, eink-
um hjá unga fólkinu. Á fyrri
timum tíðkaðist það oft að karl-
menn skreyttu sig. Og ég var
einmitt að hugsa um það, þegar
ég var úti í Baltimore, að vel
færi á því að semja skartgripi
við ákveðinn klæðnað. Mér
finnst það alveg tilvalið og raun-
ar bráðnauðsynlegt, að kynna
þá skartgripi sem fatnaðinum
hæfa jafnframt honum sjálfum.
Með samvinnu gullsmiða og
klæðskera væri hér hægt að ná
eða aðeins slípaða; mér finnst
það langskemmtilegast. En það
getur oft verið erfitt að breyta
hlutum, sem steinar eru í; það
getur verið mikið verk að ná
þeim úr og setja þá í aftur. En
það eru áreiðanlega miklir
möguleikar fyrir hendi til að
nota steina í skartgripi, mögu-
leikar sem eru langt í frá full-
nýttir.
— Þú minntist áðan á að þú
hefðir sett Hekluhraun undir
horn.
- Já, eitt af því sem ég hef
mikinn áhuga á að koma í verk
á næstunni er að silfurbúa horn,
og hraun er einmitt fallegasta
efni í undirstöður horna sem ég
hef lengi séð. Litur hraunsins,
dökkbrúnn eða raunar nærri
svarbrúnn, fellur vel við silfrið,
ljómandi vel. Fyrir utan það svo
hve hægt er að fá falleg og
skemmtileg form á hraunstein-
ana. Lifandi form.
— Er langt síðan þú byrjaðir
með hornin?
— Nei, ég fór fyrst til þess
fyrir rúmu ári; var þá beðinn að
silfurbúa horn. Ég hafði varla
tíma til þess, lofaði því þó, og
. það eiginlega þrengdi mér út í
þetta. Ég sá þá fljótt hve miklir
möguleikar eru í þessu. Það er
hægt að silfurbúa horn á svo
óendanlega marga vegu, og ég
hlakka einmitt til að glíma við
það á næsta ári; fyrr verður það
nú ekki.
— Það væri gaman að hornin
Sérkennilegt og fallegt hálsmen, sem minnir ósjálfrátt á skart frá Inkum.
Bandaríkjamenn mikinn áhuga
á öllu sem minnir á fornlist, til
dæmis frá víkingunum?
— Eftir því sem ég varð var
við og sömuleiðis því sem mér
hefur verið sagt, eru Ameríku-
— Einn kennarinn minn í
gullsmíðaháskólanum sagði: Við
Danir getum ekki smíðað eins
dýra og verkmikla hluti og
Þjóðverjar, vegna þess að okk-
ur vantar kaupendurna. Eins er
HOFÐAR TIL
N ÚTÍM AFÓLKS
góðum árangri. Þess konar sam-
vinna starfstétta hefur verið
einkennandi fyrir Dani. Hjá
okkur þyrfti að gera átak til að
koma slíkri samvinnu af stað.
-— Þú notar íslenzka steina
mjög mikið í skartgripi?
— Já, íslenzkir steinar. Þeir
geta verið mjög skemmtilegir.
Sérstaklega í silfur. Ég nota að-
allega þessar ljósu tegundir,
kvarts og kalsidon. Ég nota
þessa steina langsamlega mest
eins og þeir koma úr fjörunni
kæmust aftur í almenna notk-
un sem drykkjarílát.
— Já, það er nú það. Ég er
mikið að hugsa um að við fær-
um sem mest út kvíarnar, gull-
smiðirnir, og ég hef mikla trú á
því að horn gætu orðið mikil út-
flutningsvara.
— Svo við víkjum aftur að
ameríska markaðnum. Hafa
menn mjög mikið fyrir einmitt
svona grófa hluti, grófa og dá-
lítið brútala. Brútala og naífa.
Ég varð dálítið hissa á því þarna
úti, hve margt eldra fólk varð
hrifið af svona hlutum, að
mörgu leyti móttækilegra fyrir
þá en fólk hér heima, þótt svo
að fólk hér heima sé að mínum
dómi orðið mjög móttækilegt
fyrir þetta. Þetta stendur lík-
lega í sambandi við það að fólk
er farið að þreytast á fáguðum,
verksmiðjuframleiddum munum.
Það er farið að leita andstæð-
unnar við þetta, sem það finnur
í handunnum hlutum. Hand-
verkið hefur að sjálfsögðu sett
mikið niður í keppninni við
vélaiðnaðinn, en ég held að það
eigi eftir að breytast, að hand-
verkið eigi eftir að ná sér á
strik aftur.
— Hvernig finnst þér gull-
smíði og skartgripasmíði al-
mennt vera á vegi stödd hér á
landi?
það hér; ef gullsmiðastéttin á að
geta látið eitthvað að sér kveða,
þá þarf hún að hafa næga kaup-
endur. Og verkefnin hafa
smækkað geysilega frá því sem
áður var. Nú eru þetta mest
smærri hlutir, sem smíðaðir eru.
Mér finnst að sumir gömlu gull-
smiðanna hafi verið miklu meiri
smiðir en þeir sem nú eru, enda
var þeim falin smíði miklu
stærri og myndarlegri hluta.
Að lokum sagði Jens:
— Mitt mesta áhugamál er að
við gætum skapað íslenzkum
skartgripum markað erlendis, og
ekki einungis það, heldur og að
við gætum náð vissu forustu-
hlutverki, einhverjum sérleika,
á alþjóðlega skartgripamarkaðn-
um, eins og Dönum heppnaðist
fyrir sitt leyti. Og ég hef þá trú
að það gæti tekizt með dugnaði,
samstilltu starfi, og menntun
yngri manna í gullsmiðastétt.
dþ.
VIKAN-JÓLABLAÐ 41
Silfurarmband á upphandlegg. Allir þeir gripir eftir Jens, sem hér eru
sýndir, eru handsmíðaSir.
AOA