Vikan - 18.01.1979, Blaðsíða 6

Við eigum að
gæta bróður
okkar — en
hann ber
ábyrgðina
— Nú vekur eftirtekt, þegar skýrslur um
sjálfsmorð eru skoðaðar, að það eru alltaf
karlmenn, sem eru í miklum meirihluta.
Hvað skýringar eru líklegastar á þvi?
Guðrún: — Það eru líklega ýmsar
skýringar á því. Yfirleitt hefur öll ábyrgð
hvílt meira á karlmönnum en konum, þótt
konur hafi ekki haft neitt minna að gera.
Og konan var, og er reyndar enn, meira
vernduð en karlinn. En nú virðist fara að
verða breyting á þessum málum, alla vega
úti í hinum stóra heimi, og kom það fram á
þessum fundi, sem við vorum á. Það er, að
konur, sem komnar eru upp í visst þrep í
þjóðfélagsstiganum, hneigjast til sjálfs-
morða í sama mæli og karlmenn. Ég vil nú
ekki nota hátt og lágt um þjóðfélagshópa..
Páll: — Jú, jú — þeir gera það og segja,
að þegar konur séu komnar upp í
„þjóðfélagshóp 1”, þá sé jafnmikil hætta á
þvi, að þær fremji sjálfsmorð eins og karlar.
G: — Hlutföllin á milli kynja hérlendis
eru, að á móti hverjum 4 karlmönnum
fyrirfer 1 kona sér, og þessi hlutföll hafa
verið gegnumgangandi i nágrannalöndum
Guðrún Jónsdóttir er geðlæknir og starfar á Borgarspítalanum.
Páll Sigurðsson er ráðuneytisstjóri í heilbrigðisráðuneytinu. Þau
eru hjón, og i sameiningu hafa þau gert þær einu athuganir, sem
gerðar hafa verið á íslandi á sjálfsmorðum. Annars vegar er það
sérfræðingsverkefni Guðrúnar, sem fjallaði um sjálfsmorð á íslandi
1962-1973, og hins vegar könnun á sjálfsvígstilraunum, sem þau
hjónin gerðu í sameiningu og birtist í fylgiriti Læknablaðsins nr. 6,
1978.
Auk þess hafa þau Páll og Guðrún sótt ráðstefnu um sjálfsmorð,
sem haldin var að tilhlutan rannsóknaráða i læknisf ræði á hinum
Norðurlöndunum. í anda norrænnar samvinnu var tveimur
fulltrúum frá íslandi boðið til þessarar ráðstefnu. Þau hjónin eru
því hafsjór af fróðleik um þessi efni, eins og fram kemur í þessu
viðtali, sem VIKAN átti við þau og fylgir hér á eftir.
Tölfræðilegir fróðleiksmolar um sjálfsmorð
Skýrslur um sjálfsmorð á 1911-15 45 manns Eftirfarandi iisti gefur hugmynd
íslandi hafa verið gerðar allar 1916-20 39 manns um, hversu margir af hverjum
götur síðan 1911. Frá þeim tíma 1921-25 35 manns 100.000 íslendingum hafa fyrir-
hafa 894 manns svipt sig lífi. Ef 1926-30 32 manns farið sér á eftirfarandi tíma-
til vill er það ekki svo mikið, en 1931-35 46 manns bilum:
alveg örugglega ekki lítið. Fjöldi 1936-40 64 manns
sjálfsmorða frá ári til árs hefur 1941-45 52 manns
verið breytilegur, svo og 1946-50 60 manns 1911-15 10,4 1946-50 10,5
aðferðir þær, sem notaðar hafa 1951-60 156 manns 1916-20 8,5 1951-55 11,8
verið. Skipting eftir tímabilum 1961-70 221manns 1921-25 7,2 1956-60 8,0
er eftirfarandi: 1971-75 101manns 1926-30 6,1 1961-65 9,8
1976 20 manns 1931-35 8,2 1966-70 13,0
1977 23 manns 1936-40 10,8 1971-77 9,5
1941-45 8,1
Niðurstööur könnunar um
sjálfsvíg á Íslandi á árunum
1962-1973, sem Guðrún
Jónsdóttir, læknir á Borgar-
spítalanum gerði. Á þessu
tímabili framdi 261 íslendingur
sjálfsmorð, 52 konur og 209
karlar.
• Tíðni sjálfsmorða á íslandi
er í meðallagi miðað við Evrópu-
lönd, en neðan við meðallag
miðað við Norðurlönd sér-
staklega.