Vikan - 18.01.1979, Blaðsíða 8

mikið stundaðar. Lífsstíll þeirra er heil-
brigður, sjálfsvígstíðnin lág. Það eru tengsl
þarna á milli.
P: — Þó sjálfsmorðstala sé mismunandi
á milli þjóða, þá virðist hún alltaf haldast
jöfn hjá sömu þjóðinni. Einhvern veginn
virðist þetta liggja í menningu, menningar-
arfi og uppeldi viðkomandi þjóðar.
Könnun, sem gerð var í Bandaríkjunum,
leiddi þetta berlega í Ijós. Þetta var könnun,
sem gerð var á tíðni sjálfsmorða hjá þjóðar-
brotum, sem flust höfðu til Bandaríkjanna.
Kom í ljós, að þótt í þriðja eða fjórða ættlið
væri komið, virtist vera fylgni í sjálfsmorðs-
tíðninni hjá þjóðarbrotinu og þjóðinni, sem
flust var frá. Einnig er það athyglisvert, að
enn hefur engum tekist að skýra, hvemig á
því stendur, að Ungverjar eru með
langhæstu sjálfsmorðstíðnina í Evrópu. Eins
og ég sagði, þá virðist þetta einhvern
veginn liggja í menningu og uppeldi
þjóðanna. Þó ber alls ekki að líta á þetta
sem eitthvert náttúrulögmál — það er af
og frá.
— Nú er það almenn skoðun manna á
meðal, að það sé svartasta skammdegið,
sem sé aðal sjálfsmorðstíminn. Skýrslur
sýna annað — hvaða skýringar detta—-y
ykkur í hug?
G: — Manni getur náttúrlega dottið
ýmislegt í hug, og það er rétt hjá þér, að
það er ekki svartasta skammdegið, sem er
aðalhættutíminn. Könnun mín, sem náði
yfir 12 ár, leiddi í Ijós, að aðal hættutiminn
hjá karlmönnum er í mars og maí á vorin.
en hjá konum eru það haustin. Ég veit nú
ekki, með hverju væri hægt að skýra þetta.
Skattaskráin kemur nú ekki þetta snemma
á vorin til karlmanna, svo ekki er hægt að
kenna því um. Próf í skólum getur ekki
verið orsakavaldur, því það er svo lítið um,
að ungt fólk lendi í þessu. Hvað konurnar
Um það bil 1000 manns
fyrirfara sér í
heiminum á degi
hverjum.
.0
í Evrópu er mest um
sjálfsmorð í Ungverja-
jandi, en minnst á a
írlandi.
og haustin áhrærir kann ég enga skýringu
frekar en með karlana. Þetta eru yfirleitt
húsmæður og oft konur giftar
menntamönnum.
— Teljið þið, að fólki, sem mistekst
sjálfsmorðstilraun, sé fúlasta alvara — eða
er þetta bara einhver leikur?
G: — Það er afskaplega erfitt að segja
um, hversu mikil alvara liggur á bak við
tilteknar sjálfsvígstilraunir, en það er
útbreiddur misskilningur, að fólki, sem
mistekst að fyrirfara sér einu sinni, takist
það ekki aftur seinna. Könnun mín leiddi
allt annað í ljós, nefnilega það, að stórum
hluta þess fólks, sem gerir misheppnaða
sjálfsvígstilraun, tekst það einhvern tíma
seinna. Allt tal um, að þetta sé leikara-
skapur, er út í hött. Það einfaldlega
samrýmist ekki heilbrigðri hugsun, að fólk
sé að leika sér að þessu. Þetta fólk er oft á
tíðum mjög skynsamt og mikið í það
spunnið. Það er oft ekkert geðveikara en
við hérna — aðeins lífsleiðara. Þetta fólk
er mjög krefjandi, og þá er ég ekki að tala
um að það sé að biðja um hjálp að
nauðsynjalausu, heldur að það hafi mikla
þörf fyrir hjálp. Þetta fólk er eins hjálpar-
þurfi og framast getur orðið, og er þá út frá
því gengið, að lífið sé dýrmætt, og allt eigi
að gera til þess að varðveita það. Það kalla
ég heilbrigt lífsviðhorf. Það verða allir að
leggjast á eitt, heilbrigðisstéttir, aðstand-
endur og vinnufélagar viðkomandi og
yfirleitt allir, þeir, sem á einn eða annan
hátt snerta líf þessarar lífsleiðu manneskju.
Við eigum að gæta bróður okkar, en hann
ber ábyrgðina.
EJ
8 Vikan 3. tbl.