Vikan - 25.01.1979, Síða 35

nirðstjóra. Þó var þetta meira fyrir stór-
mennsku sakir en hann með þessu vildi
óvirða hirðstjóra. En þá var hirðstjóra nóg
boðið, spratt á fætur og kvaðst slíkt hefði
hann eigi þolað herramönnum í Danmörk,
og enn miklu síður skyldi hann þola slíka
ósvífni íslenskum bónda.
íslendingum þeim sem viðstaddir voru
leist nú ekki á blikuna, þegar þeir sáu hve
ósvífni Hallgríms og ókurteisi hafði runnið
ógurlega í skap hirðstjóra. Þeir vildu þó
duga landa sínum og skjóta honum undan
og á brott.
Frá þessu sögðu Hákon Ormsson og
fleiri menn, sem við voru staddir, Halldóri
prófasti Jónssyni i Reykholti. En hann fékk
báða biskupa landsins og fleiri heldri menn
í lið með sér. Og endaði það með því, að
biskupar báðu sátta fyrir Hallgrími á
alþingi, en hirðstjóri var tregur mjög til
sáttanna.
Þegar hér var komið sögu, hafði
Guðmundur Andrésson frétt af fyrirskipun
hirðstjóra að taka sig höndum og bjó sig
því til norðurfarar. En þegar það spurðist á
alþingi, að Guðmundur væri þar eigi all-
fjarri á norðurleið, réðu vinir Hallgrims
honum að freistast til að ná sáttum við
hirðstjóra með því að handtaka fyrir hann
Guðmund Andrésson. Og Hallgrímur brá
við fljótt og fékk í lið með sér flokk karskra
karla, elti Guðmund norður á Kaldadal og
náði honum. Hallgrímur flutti hann svo á
þing og afhenti hirðstjóra, cg vann með
þessu til sátta við hann.
Er þetta gott dæmi um það, hvernig
alþýðumenn hafa iðulega orðið leiksoppar í
átökum höfðingjanna. Hér var við ofurefli
að etja fyrir Guðmund Andrésson, enda
skyldi hann gjalda þess.
Með því að Þorlákur biskup lagðist fast á
móti Guðmundi, er hann sá að óvænlega
horfði á alþingi, þá skaut hann máli sínu til
konungs. Guðmundur var því hafður utan
í haldi. Og þegar komið var til Kaupmanna-
hafnar var honum varpað í dýflissu þá hina
rammgerðu, sem áföst var konungsslotinu
og kölluð var Bláturn.
Þar sat Guðmundur fram á vetur og lá
nærri að honum væri gleymt með öllu,
enda var hann snauður maður og átti
engan að. Þangað til atburður sá gerðist,
sem ég lýsti í upphafi máls míns.
Hið furðulega útbrot Guðmundar
Andréssonar úr Bláturni þótti svo athyglis-
vert, að það barst konungi til eyrna. Það
varð aftur til þess, að konungur spurði
Bjelke hirðstjóra fyrir hverjar sakir
Guðmundur væri þar kominn. Þá var
ritgerðin fræga sýnd og lagði Runólfur
Jónsson hana út á dönsku. Síðan var málið
rannsakað fyrir Consistorii-réttinum og bar
Guðmundur þar fyrir sig, að hann hefði
hvorki fengið brauð né embætti á íslandi
sér til lífsviðurværis. En hugur sinn hefði
mjög hneigst til ritstarfa. Og kvaðst hann
þá hafa skrifað ritgerð þessa til þess að
prófa hæfileika sína. Hann hefði gert þetta
af einfeldni sinni sér til æfingar, að rita með
þeim hætti sem menn disputeruðu, en
aldrei af því að hann væri mótfallinn Stóra-
dómi, eins og sér hefði verið gefið að sök.
Málalok urðu þau, að Guðmundur var
látinn laus gegn þeirri skuldbindingu af
hans hendi, að hann færi eigi aftur út til
íslands og sinnti eigi framar svipuðum
rannsóknum.
4. tbl. VlKan 35