Vikan - 10.05.1979, Blaðsíða 7

heldur eins konar skrípi, sem getur engan
veginn sinnt því hlutverki, sem mennta-
skólar eiga að gegna, en það er að undirbúa
fólk undir háskólanám. Og ef litið er til
baka til laganna frá 1946 kemur í ljós, að
þar hefði mátt gera allt, sem menn eru að
reyna að innbyrða í þetta hræðilega plagg,
sem nú heitir framhaldsskólafrumvarp. En
þá var enginn skilningur á þessum málum,
og kostnaðurinn óx mönnum í augum.
Frœflslukerfið er sótt til Svta.
— Fjölbrautakerfið hefur margt til sins
ágætis, ef menn eru þeirrar skoðunar, að
það eigi að vera einhvers konar mannrétt-
indi, að nemendur geti hreyft sig aftur á
bak og áfram og út á hlið í skólakerfinu.
Og sé það keppikefli, að nemendur
þurfi sem allra síðast að gera það upp við
sig, hvað þeir raunverulega vilja, þá er
punktafyrirkomulagið alveg prýðilegt.
— Ég er hins vegar þeirrar skoðunar, að
þetta fjölbrautafyrirkomulag, sem jafnhliða
krefst samræmdrar námsskrár og að gerðar
séu samræmdar kröfur eftir hvem áfanga,
sé dálítið hættulegt. Slík námsskrá og slíkar
kröfur hljóta að miðast við einhvern
miðlung, og hann kannski á lægri
stigunum, til þess að kerfið geti yfirleitt
starfað. Þetta þýðir, að bestu bóknáms-
nemendurnir fá alls ekki næga kennslu, og
mælikvarðinn fer sífellt niður á við. Þetta
skýtur dálítið skökku við á sama tima og
Háskóli íslands kvartar undan því, að
stúdentar komi ekki nægilega vel undir-
búnir út úr menntaskólunum eins og þeir
eru í dag. Þess vegna hryllir mig við þeirri
tilhugsun hvernig ástandið verður, ef opna
skal gáttirnar enn þá meira. Fyrirgjöf á
normalkúrfu samræmdu prófanna segir i
sjálfu sér ekkert annað en það, hver staða
nemandans er miðað við aðra i hans
árgangi.
Við sækjum flest-
ar okkar fyrir-
myndir til Svía,
þó það sé vitað
mál, að þeir eru
búnir að eyði-
leggja sitt skóla-
kerfi.
— Nú er mikið rætt um það að láta nem-
endur vinna sem mest í skólanum og sem
minnst heima. Það er í sjálfu sér alveg
ágætt, ef hægt er að fylgja því eftir í skól-
anum, að þau vinni, og kennarar hafa tök
og tíma til að sinna því eftirliti. En þetta er i
raun og veru óframkvæmanlegt í skóla-
kerfinu eins og það er í dag, með sína fjöl-
mennu bekki, og sannar enn einu sinni,
hversu hættulegt er að grípa kenningarnar
hráar og demba þeim að óreyndu út í
kerfið.
— Tilhneiging stjórnmálamanna og
fjármálaráðuneytis til að troða sífellt meira
í bekkina er ósköp skiljanleg. Þeirra er að
spara og fara vel með almannafé. En því þá
að taka upp stefnu, sem gerir enn þá
erfiðara að kenna í svo fjölmennum
bekkjum? Ég er ekki viss um, að þetta sé
heldur svo mikill sparnaður. Þó það kostaði
í einum meðalskóla einum eða tveimur
bekkjum meira að hafa hóflegar bekkjar-
deildir, er alveg ljóst, að árangur verður
meiri. Og við verðum að meta árangur í
námi til fjár. Þeir fá þannig meira fyrir
peningana en þeir fá með því að hrúga
alltof mörgum nemendum saman.
— Það er enginn efi á því, að reksturinn
á því mikla bákni, sem hið sænskættaða
framhaldsskólafrumvarp gerir ráð fyrir,
verður miklu dýrari en á því kerfi, sem ríkir
í dag. Og dökku hliðarnar eru margar.
Tökum t.d. nemanda, sem á heima í bæjar-
eða sveitarfélagi, sem rekur fjölbrauta-
skóla. Samkvæmt þeim kostnaðarskiptum,
sem eru í lagafrumvarpinu, á hann ekki
minnsta möguleika á að sækja hefð-
bundinn menntaskóla fyrr en eftir fyrstu
tvö árin. Hann er tilneyddur að sækja skóla
í sínu hverfi þau ár, sem bæjar- eða sveitar-
félagið á að hafa hönd i bagga með skóla-
kostnaði. Vilji hann sækja menntaskóla
annars staðar, fær hann ekki dreifbýlisstyrk
og verður sjálfur að standa straum af
kostnaði. Þessu má beinlínis líkja við
átthagafjötra og hlýtur að stuðla að
mismunun. Þetta er líka ættað frá Svíþjóð
eins og annað i okkar skólakerfi, þó það sé
vitað mál, að Svíar eru búnir að eyðileggja
sitt skólakerfi.
Skyldi landsfeðr-
unum lítast á
blikuna, ef ís-
lenskir stúdentar
verða ekki lengur
gjaldgengir í
erlenda háskóla?
— Sænskt stúdentspróf er ekki lengur
tekið gilt til inngöngu í háskóla i Þýska-
landi og Frakklandi og sjálfsagt víðar á
meginlandinu, enda hugleiða Svíar nú að
stofna einkamenntaskóla fyrir þá nem-
Varfla ialanakir stúdantar akki lengur gjaldgengir i arianda hásköla?
19- tbl. Vlkan 7