Vikan - 07.08.1980, Blaðsíða 10

Tennur
Falskar lennur eru ekki afkiæmi nútíma-
visinda, rncrki um þær má tinna allt al't-
ur til ársins 700 l'.Kr. hjá Ftrúskum á
Ítalíu. Þeir voru afar vel ad sér í tann-
í>erú alls konar oj; geröu falskar tennur
úr filabcinum og öðrunt beinum og
héldu þeim sainan meö gullbrúm. Aö-
eins menjar tækni þeirra lifa í dan en
þekkingin lell í gleymsku og dá svo öld-
um skipti og á mcöan þurfti mannfólkiö
aö liöa fvrir tannleysi sitt og pinu sem
fvlgir slæinum tönnum. Finnig bitnaöi
tannleysið mjög á útliti fólks, innfallnir
kjálkar og kinnar geröi fólk miirgum
árum eldra en þaö í raun var. Þeir menn
sem ekki máttu vamm sitt vita reyndu þó
aö spyrna viö fótum meö öllum tiltækum
ráöum og þegar F.lisabet I F.nglands-
dottning inissti tennurnar þá tróö hún
klútiim upp i munninn á sér til aö l'á
rétta lyftingu i kinnarnar og þannig út-
lits þekktu þegnarnir hana.
Lcngi vel Itéldu viskunnar menn þvi
fram að tannpína og tannlos orsakaöist
af ormiiin í góm og í framhaldi af því
efndu þessir sömu vitringar til samkoma
þar sem teninir voru dregnar úr sjúkl-
ingum án devfingar og fylgdist fjöldi
l'ólks meö slíkum skemmtunum. Trúðar
voru hafðir meö í ráðuin til að stemmn-
ing dytti ekki niður ef sérstök karlmenni
voru í stólnum. Fn llestir æptu nóg til aö
fólkiö gæti einhverja skemmtun liaft af
þessu og ef öskrin keyröu um þvcrhak
þá var trommuslagari (il taks og baröi
hann hiimhur sínar i því skyni aö kæfa
niður niestu angistarópin.
I lok 17. aldar voru á niarkaönum
falskar tennur úr fílabcini, tengdar meö
silkiþræöi, en varan var dvr og aöeins
l'vrir þá ríku. Auðvelt reyndist mönnum
aö búa til neöri gónt en erfiðlegar gekk
meö þann elri. Þegar el'tirspurnin ó\
l'æröist í vö\t aö fátæklingar seldu úr
sér heilar tcnniir til aö hafa fvrir mat og
klæöum. Á þessu stigi málsins var tiekn-
in þó ekki mciri en svo aö taka þurfti út
úr sér tennurnar þegar borðaö var.
Fyrir þá sem tolla vildu í tískunni og
ekki láta á sjá þrátt fvrir tannmissinn
var þaö ráö vinsælt, helst meðal kvenna,
aö láta gera holur í góminn og festa
tcnnurnar þar meö krókum.
Snemma á 18. öld fór aö rofa til.
Frönskum tannlækni, Fauchard aö
nafni, tókst þá fvrstum manna aö tengja
saman efri og neöri góm þannig aö eitt-
hvert vit og not væri í. Geröi liann þaö
meö stálfjöður og meö því móti hélst
vandræöaharn tannlækna l'rani aö
þessu, el'ri gómurinn, á sínum staö. F.inu
slæinu aukaverkanirnar, sem þessari
nýju ta'kni Ivlgdu, var aö töluvert átak
þurfti til aö loka munninum og átti hann
þaö til aö spretta upp ölluin aö óvörum,
eigandanum lika.
Tennur og vandræði
Áður fyrr var falskur efri gómur aðeins fyrir yfirstéttir
10 Vikan 32. tbl