Vikan - 07.08.1980, Blaðsíða 36

Glerhúsið
Ásgeir Hannes Eiríksson:
Spurningu Vikunnar svara ég neil
andi um hæl. Áfengisdrykkja lands
manna er ákaflega hörkuleg og
ströng iþróttagrein. Þess vegna held
ég að öll vínmennt verði betur á veg
komin ef mildari tónar fást dregnir i
litróf neyslunnar. Hér gildir sania
lögmál og þegar hreinn vinandi er
blandaður með blávatni: Áfengis
magnið minnkar fyrir bragðið.
Andfætlingar bjórsins hafa hrætt
fólk árum saman með fortölum um
að ölið mtini auka vínframboð hjá
almenningi. Bjórdrykkja hlýtur jú að
veröa mikil fyrstu dagana eftir að
frelsið gengur i garð og þá mest fyrir
forvitni sakir og nýjabrums. En
|iegar bruggið fcr að sjatna i lands
mönnum er nokkuð vist að bjórinn
verður fyrst og fremst notaður sem
svaladrykkur en ckki vímugjafi.
Enda er það næstuni liffræðilega
ómögulegt að drekka sig ölvaðan af
sterku öli. Slík eru hlutföllin á milli
rúmtaks og styrkleika í þriliðu við
magamál hjá venjulegu l'ólki. Að
hóta mönnum versnandi drykkjti
skap á kostnað bjórsins er jafnfátækt
og að kenna hjólreiðafólki um aukin
umferðaróhöpp bifreiða.
Bjórbann íslendinga á sér líklega
sögulcgan formála aftur i þrúgað
mannlíf hjá gantalli nýlenduþjóð.
Þrátt fyrir sambandsslit við Dan
rnörku heldur banngleði Hörmang
arafélagsins áfrant hér á landi þó að
helstu forsendur hennar hafi brostið
við aldahvörf í samskiptum hjá
þjóðum heimsíns. Líklega þarf hrein
kynslóðaskipti i stjórnsýslunni til að
opna augu ráðamanna fyrir því að
sjálfstæðisbaráttu íslendinga lauk
fyrir nokkrum árum með stofnun
lýðveldisins. t>ess vegna er þeim
óhætt að fá landsmönnum I hendur
almenn réttindi fullvalda þjóðar án
frekari fyrirvara. Snærishönk Jóns
Hreggviðssonar er ekki lengur þjóð-
armein heldur orðin þióðminjar.
Banngleðin rikir á miklu fleiri
sviðunt hérlendis en við bjórdrykkju
cina saman. Þar má nefna frelsi
manna til að reka útvarpsstöðvar
eða halda hundkvikindi heima hjá
sér. Hindranir við að opna og loka
dyrum sölubúða cftir eigin vild og
þörftint kaupenda. Frjálsa ráðstöfun
fólks á eignurn sinum yfir í erlendan
gjaldeyri og ýmsa fleiri átthaga
fjötra. Þörfin fyrir að stjórna einka
lifi landsmanna er svo rik hjá valds-
herrurn að fyrsta spurningin sem
vaknar þcgar nýjungar ber á góma
hjá almenningi er jafnan þcssi: Má
það?
En snútim aftur að bjórnum: Ráð
herrar Alþýðuflokksins afléttu
raunar bjórbanninu í vctur þegar
heillakarlinn Davið Scheving keypti
ölið sitt fræga i Fríhöfninni. Kratar
36 Vikan 32. tbl.
Mundi áfengisneysla hérlendis b
væri með lögum að framlc
ciga vissulega þakkir skildar fyrir
vikið. Venjulcgu fólki er nú heimilt
að kaupa tólf flöskur til eigin nota þó
ennþá verði það að leggja leið sina út
fyrir landsteina og heim aftur til að
Ijúka erindinu. Næsta skrefið hlýtur
að vera rýmkun á þessum einstaka
sölumáta uns áfengur bjór hefur
heimt aftur virðingu sina við hlið
annarra tegunda i sölubúðum
Áfengisverslunar rikisins og i vin
veitingahúsum landsins. Sagan sýnir
okkur að frekari bönn erti hanabiii.
Á sinum tima kölluðu stjórnvöld
vínbann yfir þjó.ð sina og slógu land
ið harmi. Afleiðing þess eru skritnir
veislusiðir hjá heilli kynslóð Íslend
inga sem varð að drekka ýntsa ólyfj
an á laun og fór þvi á mis við helstu
venjur annarra þjóöa i áfengis-
drykkju. Hegðunarvandi minnar
kynslóðar til að mynda cr bein af
leiðing af þessu ranga handbragði
við laundrykkju feðranna undir
hafnbanni á boðleg Spánarvin. Hug
„Að hóta mönnum
versnandi
drykkjuskap
á kostnað bjórsins er
jafnfátæklegt og að
kenna
hjólreiðafólki um
aukin umferðaróhöpp
bifreiða"
ur fólks til góðtemplara varð þvi
niiður svo fyrir barðinu á þessum
misjöfnu bannárum að þeir hafa
glatað niður hlutverki sínu þrátt
fvrir brýna þörf fyrir upplýsandi
störf. Nú hafa félög drykkjumanna
tekið forystu á líknar og fræðslu
sviði áfengisvandans samanbcr AA
og SÁÁ. Þeirra framlög verða von
andi metin að verðleikum'á meðan
náungakærleikur cndist rneð þjóð
inni. Þrátt fyrir allt þarf stöðugt að
leiðbeina fólki um frjálsa notkun
áfengis nákvæmlega eins og þvi cr
hjálpað að stiga bernskuskrefin út i
umferðina. Bönnin auka aðeins eftir
spurn og snúa dagfarsprúðu fólki
gegn landsfeðrum sinum. Þau bæla
venjulegt fólk og hrekja oft úr landi
þangað sem meira frelsi rikir.
Undirritaður þekkir vel úr starfi