Vikan - 05.01.1984, Qupperneq 15

Enginn sannfærir mig um að besta aðferðin sé að setja saltfiskinn í strigapoka.
áruin hafa komiö til okkar á færi-
bandi, munu ekki aukast í fram-
tíðinni nema við gerum eitthvað
sjálf til að auka þau. Við verðum
að gera ákveðnar breytingar, við
verðum að vera samkeppnisfær
og því verðum við að gera stór-
átak í rekstrarmálum. Við
verðum að leggja ríka áherslu á
að vera með góða vöru, vandaða
vöru og góða þjónustu. Og við
verðum að selja hana, ekki bara
hér á landi heldur einnig erlendis.
Þetta þýðir að hér gerist nokkurs
konar iðnbylting, hugmyndafræði-
leg bylting.”
Erum við undir slíka byltingu
búin? Hvað með menntakerfið?
Hefur það undirbúið jarðveginn
nægilega vel?
„Ég held að að sumu leyti
höfum við ekki lagað menntakerf-
ið nægilega vel að þörfum atvinnu-
lífsins. Það eru stórar greinar, til
dæmis í iðnaðinum, sem skipta þó
nokkuð miklu máli en eru þannig í
stakk búnar að það er ekki boðið
upp á eitt einasta námskeið innan
skólakerfisins sem hentar starfs-
mönnum þessara fyrirtækja. 1
Finnlandi þarf saumakona að fara
í þriggja mánaða þjálfun áður en
hún fer inn í verksmiðjuna. Hér á
landi gengur hún inn af götunni og
byrjar að framleiða á fyrsta degi!
Ég held að ástæðan fyrir því sé
ekki sú að við séum svo miklu fær-
ari á því sviði en aðrir!
Ég er heldur ekki viss um að
Háskólinn mennti fólk endilega á
þeim sviöum sem við þurfum
mest á að halda. Ég tel að þar
menntist of margir á sumum
sviðum og of fáir á öðrum. Það er
til dæmis skortur á jarðfræðingum
á Norðurlöndum vegna olíufunda í
Norðursjó. Við gætum hugsanlega
flutt út jarðfræðinga. I
Bandaríkjunum er skortur á
rafmagnsverkfræðingum. Það
vantar alls staöar tölvufræðinga.
Við erum með það sveigjanlegt
menntakerfi að við ættum að laga
það að okkar þörfum. Hér er
enga menntun að finna fyrir verð-
andi sölumenn. Og svo við nefnum
nærtækt dæmi er ekki boðið upp á
neina fræðslu fyrir verðandi verk-
stjóra í fyrirtækjum. Fiskvinnslu-
skólinn hefur sinnt þar ákveðnu
hlutverki fyrir sjávarútveginn en
enga slíka menntun er að finna í
öðrum starfsgreinum.
Aðalgallinn er sá að það er ekki
lögð nægilega mikil áhersla á
menntun þeirra sem eiga að vinna
úti í atvinnulífinu.”
Nú ert þú ekki eingöngu með
hugann við vandamál íslensks
iðnaðar og atvinnulífsins heldur
sinnir lista- og menningarlífi af
lífi og sál og varst einn af stofn-
endum íslensku hljómsveitarinn-
ar. Hvernig blandast þetta
tvennt?
„Þetta blandast mjög vel. Nú,
þegar ég stóð að því ásamt
fleirum að stofna íslensku
hljómsveitina bar ég þá von í
brjósti að það væri hægt að reka
listastarfsemi á Islandi með
svipuðum hætti og fyrirtæki, það
er að segja án þess að fá ríkis-
styrki. En það kom í ljós að fyrir-
tæki og stofnanir voru ekki tilbúin
að veita þessari starfsemi stuðn-
ing. Það hvarflar að manni að
allir séu orðnir gegnsósa af þeirri
hugmynd að ríkið eigi að sjá um
þessa hluti! Það hefur margsýnt
sig að listir blómstra ekki í slíkum
hugsunarhætti. Og ef þessir aðilar
eru ekki tilbúnir að styðja við
bakið á listum verður þetta enn
meir hlutverk ríkisins.
Ég hefði talið mjög jákvætt ef
við gætum rekið listastarfsemi á
sama hátt og gert er í
Bandaríkjunum. Þar eru það
fyrirtæki og einstaklingar sem
veita fjárhagslegan stuðning þeim
stofnunum sem standa að listum.
Þannig held ég að skapist miklu
heilbrigðari tengsl milli listastofn-
ana og neytenda. Neytendur verða
tengdari því sem er að gerast
þegar þeir bera fjárhagslega
ábyrgð á starfseminni. Þeir fá
meiri áhuga og hafa þar af
leiðandi meiri ánægju af listum á
þann hátt.
Við þekkjum þetta mjög vel hér
á landi, úti á landsbyggðinni. Þar
er allt unnið í áhugamennsku og
það er sama fólkið sem flytur list-
ina og nýtur hennar. Ég vonaði aö
þetta væri hægt með Islensku
hljómsveitina en það kom í ljós að
sú var ekki raunin.
Nú eru margir sem halda því
fram að þeim peningum sem
renna til listalífs sé betur varið í
að styðja við bakið á at-
vinnuvegunum. Hver er þín
skoðun á því?
„Ég tel auðvitað að við þurfum
aö byggja upp atvinnulífið og það
þýðir auðvitaö að það kostar mik-
ið og stór hluti þjóðartekna verður
að fara í slíka uppbyggingu. En ég
tel að samhliða því megum við
ekki gleyma að byggja upp nú-
tímalegt þjóðfélag.
Ef við reiknum með að nýfætt
barn lifi til 75 ára aldurs, byrji að
vinna 25 ára og hætti 65 ára, vinni
um það bil 220 daga á ári á þessu
tímabili, 40 tíma á viku, þá kemur
í ljós að þetta barn mun eyða 10%
af ævi sinni í vinnu. 90% utan vinn-
unnar! Þessu megum viö ekki
gleyma. En atvinnan er að sjálf-
sögðu undirstaða alls hins og sá
tími sem fer í hana fer minnkandi.
Við munum byrja seinna og
seinna að vinna, verðum lengur og
lengur í skóla, förum fyrr og fyrr á
eftirlaun, vinnudögum á ári mun
fækka, sumarleyfi lengjast og
vinnutími á hverjum degi stytt-
ast! — Við verðum því að fram-
leiða mikið þann tíma sem við
erum við vinnu. Og það verður að
duga til að skapa okkur ánægju-
legt umhverfi og ánægjulegt líf hin
90%afævinni!
Auðvitað er alltaf spurning
hversu miklu á að eyða á hverju
sviði. Ég tel að æskilegast væri að
allir fyndu eitthvað við sitt hæfi.
Það er búið að byggja upp mikil
íþróttamannvirki, fólki finnst það
sjálfsagt. Við byggðum Þjóðleik-
hús og nú er verið að byggja
Borgarleikhús. Það er talað um að
byggja hljómleikahöll. Það eru
byggðir upp vegir inn um öll öræfi
fyrir náttúruunnendur. Við
verðum aö reyna að byggja upp
þannig þjónustu og umhverfi hér á
landi að fólki geti liðið vel utan
vinnutímans, á sama hátt og því
þarf að líða vel í vinnunni. Við
megum því ekki fórna tíu
prósentunum fyrir 90 prósentin
eðaöfugt!!”
I. tbl. Vikan 15