Vikan - 21.05.1987, Blaðsíða 19

Þeir komu hver af öðrum og marg-
ir símuðu. Strax fyrsta daginn eftir
að auglýsingin birtist fóru tilboðin
að streyma að og síminn þagnaði
ekki.
Ameríkumaður óskar að kaupa ís-
lenska tveggjeyringa á eina krónu
og tuttugu aura stykkið. Kaupir
ótakmarkað magn, en aðeins
Þeggjeyringa.
Menn komu fullir lotningar með
fáeina tveggjeyringa sem þeir höfðu
kannski skrapað saman hjá kunn-
ingjunum og heilsuðu honum eins
og þráðuin vini sem lengi hafði verið
beðið eftir og væri nú loksins kominn
heim, gamlar konur og sjálfumglaðir
bisnessmenn, sem sögðu honum
nafnið sitt eins og þeir gerðu ráð fyr-
ir að hann mundi leggja það á minnið
og láta það sig einhverju varða. Þetta
var í júlímánuði og það var sannar-
lega af sú tíð þcgar neitað var að
tala við farandsala um sláttinn því
það var annað að sýsla. Þeir sem
ekki voru enskumælandi gerðu út
kunningjana ef þeir kunnu málið og
þannig urðu ýmsir umboðsmenn
myntsafnarans áður en þeir vissu af.
Hann hefði getað verið sjálfur spá-
maðurinn og gert kraftaverk ef
einhver hefði trúað á hann og hann
heilsaði öllum af sömu fláttskapar-
hæverskunni og brosti út í bæði
munnvikin sem náðu út að eyrum
og tennurnar hvítar eins og í rán-
dýri. Og allir voru stoltir af að eiga
viðskipti við þennan ágæta mann,
sem var kominn alla leið frá Ameríku
til að kaupa íslenska tveggjeyringa á
eina krónu og tuttugu aura stykkið
og ætlaði að varðveita þá í fallegum
öskjum og silkipappír, hafa þá til
sölu og útbreiða þekkingu á íslensk-
um smápeningum meðal amerískra
ungmenna, sem eru fallegustu og
gáfuðustu ungmenni í heimi. Og
hann stóð við það sem hann sagði í
auglýsingunni, hann keypti ótak-
markað magn og borgaði út í hönd,
eina krónu og tuttugu aura fyrir
stykkið.
Sumir komu með varninginn í pok-
um, sem þeir afhentu með innihald-
inu, en aðrir höfðu meira við og voru
með hann í dósum, allavega köntótt-
um og með skemmtilegum myndum
á lokinu og eins og eingöngu eru
notaðar til að safna í dýrgripum sem
fólk skilur ekki við sig fyrr en í fulla
hnefana. Á þriðja degi var hann kom-
inn með fjóra stóra poka sem hann
læsti inni í klæðaskápnum og tók
ekki fram og sýndi ekki nýjum við-
skiptavinum en lét þá hella varningn-
um á skrifborðið, þar sem hann taldi
vandlega en án gagnrýni á útlit hvers
penings. Það var að vísu undarlegt
því allir myntsafnarar vita að verð-
gildi peninga, sem eru ekki lengur
gjaldgengir, fer eftir útlitinu og ártal-
inu sem á þeim er, en það gildir víst
annað í Ameríku og hann hlaut að
vita hvað hann söng því hann var frá
Ijölmennasta ríki Nýja-Englands,
sem var byggt indíánum í sautján
þúsund ár áður en Leifur heppni, sem
var norrænn víkingur og göfugmenni
og bjargaði mönnum úr sjávarháska,
kom að ströndum Ameríku til að
henda börn á spjótsoddum.
Kannski var alveg sama eftir allt
saman hvernig peningarnir litu út og
hvaða ártöl voru á þeim eða jafnvel
þó ártölin sæjust ekki fyrir spansk-
grænu eða sliti eða hvorutveggja.
Hann lét færa sér allt upp á herberg-
ið en kom aldrei í veitingasalinn og
við héldum að vaxtarlagið gæti átt
einhvern þátt i því og hvað hann átti
erfitt með að hreyfa sig og væri þar
að auki hneigður fyrir hóglífi og mjög
værukær. En það skýrðist þegar hann
fór til Keflavíkur. Hann bar alla pok-
ana með tveggjeyringunum út í
fólksvagninn og ætlaði auðsjáanlega
ekki að láta ræna sig aleigunni á
meðan hann væri í burtu. Hann var
allan daginn á ferðinni og bauð með
sér léttadrengnum af hótelinu og
notaði hann sem túlk við bændur á
annesjum.
Hann bætti við sig mörgum pokum
og mér var sagt seinna að sumt hefði
hann fengið ókeypis og þar að auki
kaffiveitingar. Gamlir sparibaukar,
sem voru uppi á háalofti síðan ein-
hvern tíma, voru leitaðir uppi - og
suma sem ekki var hægt að opna því
lykillinn fannst ekki eða lásinn var
ryðgaður fékk hann með öllu saman.
Og fólk baðst afsökunar á þessum
klaufaskap, að ekki skyldi vera hægt
að opna baukinn, og sagði að auðvit-
að mætti hann hafa hann líka ef hann
vildi.
Síðasta morguninn, sem hann
dvaldi á hótelinu, byrjuðu viðskiptin
um hálfáttaleytið með því að maður
stóð úti fyrir og vildi fá að tala við
hann. Þetta var að vísu fyrir þann
tíma sem skrifstofur verslunarfélaga
eru almennt opnaðar en maðurinn
benti dyraverðinum á að verkamenn
væru farnir til vinnu sinnar og það
væri kominn dagur raunverulega.
Hann sagðist vera með dálítið af
tveggjeyringum og þyrfti nauðsyn-
lega að koma þeim til Mr. Morrey.
Hann var með þá í dós utan af
smygluðu konfekti og sagðist hafa
tint þetta saman hjá kunningjunum,
þetta voru á milli níutíu og hundrað
stykki. Hann tvísteig dálítið á gang-
stéttinni og sagðist ekki hafa aðstöðu
til að koma á öðrum tíma og þetta
væri sem sagt mjög áríðandi.
Mr. Morrey tók á móti honum
brosandi en bauð honum ekki inn í
herbergið heldur talaði við hann á
ganginum. Mr. Morrey var afar
þakklátur og það kom upp úr dúrn-
um að hann var búinn að fá sér
umboðsmann hér á landi og mundi
koma aftur bráðlega svo það reynd-
ist með öllu óþarfi að gefa upp
heimilisfang og svoleiðis, bara snúa
sér til umboðsmannsins með tveggj-
eyringana og hann mundi borga eina
krónu og tuttugu aura fyrir stykkið,
ótakmarkað magn.
Þennan dag fór hann svo af hótel-
inu. Og hann kom ekki aftur og
vitjaði ekki um það sem hann átti
hjá umboðsmanninum og var búinn
að borga á eina krónu og tuttugu
aura stykkið. Og við fréttum aldrei
hvers vegna. Kannski hann hafi verið
gripinn eða kannski þeir hafi bara
skipt um mynt í sjálfsölunum fyrir
vestan. Eitt er víst, Mr. Morrey sást
aldrei framar, þessi ágæti myntsafn-
ari frá Massachusetts.
21. TBL VIKAN 19