Vikan - 03.09.1992, Page 21

bárust þaðan og túlka þau. Það var svipað að
fara í vettvangsrannsókn þangað og að vinna
á íslandi; rigning, kalt, vindur og lítill gróður,”
segir Egill og gefur í skyn með hlátrinum að
sér líki ekki alls kostar að vinna við slíkar að-
stæður.
,Að tveimur árum liðnum fluttist ég til Kali-
forníu með eiginkonu minni, Lucy Jones, en
hún er líka jarðskjálftafræðingur og henni
hafði verið boðin staða við Jarðvísindastofnur\
Bandaríkjanna (U.S. Geological Survey) sem
er innan veggja California Institute of
Technology. Ég réð mig hins vegar til rann-
sókna hjá USC (University of Southern Cali-
fornia) þar sem ég var fram til áramóta
1989-1990 er ég kom loks hingað.”
- Segðu mér í stuttu máli hvað gerist við
jarðskjálfta og af hverju þetta gerist?
„Ef við lítum á Kaliforníu höfum við það
sem kallað er plötuskil og hreyfing platnanna
er aðalorsök jarðskjálftanna hér. Norður-Am-
eríkuplatan er að austanverðu og Kyrrahafs-
platan vestan megin. Þar sem þær mætast er
San Andreas-sprungan. Að meðaltali hreyfast
plöturnar hvor framhjá annarri með hraða
sem er um það bil fimm sentímetrar á ári en í
reynd hreyfast þær kannski ekkert í hundrað
til tvö hundruð ár. Þannig myndast með tím-
anum spenna uns viðnámið er yfirunnið og
þær hreyfast skyndilega í jarðskjálfta um fimm
til tíu metra. Þegar plöturnar hreyfast berast
hljóðbylgjur í gegnum jörðina frá staðnum þar
sem færslan verður og við finnum þær eins
og hristing á yfirborði jarðar. ísland er einnig á
plötuskilum sem kennd eru við Mið-Atlants-
hafshrygginn en Evrópa er að færast frá
Norður-Ameríku og skjálftasvæðið á Suður-
landi er ekki ósvipað því sem er hér.”
EKKI ÓSVIPUÐ STÖÐU RICTERS
- Mér skilst að á meðan þú starfaðir við USC
hafi orðið stór skjálfti innan borgarmarka Los
Angeles, kenndur við Whittier-hverfið og þú
hafir sýnt fram á að fjöldi misgengja væri und-
ir borginni en vísindamönnum ekki verið
kunnugt um það áður. Hvað getur þú sagt
mér um það?
„Þetta er rétt hjá þér en í öllum svona rann-
sóknum eru margir aðilar sem vinna að mis-
munandi tegundum gagnavinnslu sem síðan
sameinast um að framkalla heildarmyndina.
Það einkennilega við þennan skjálfta var að
upptök hans voru utan við skráð misgengi. Ég
leit á alla skjálfta sem orðið höfðu á borgar-
svæðinu tólf ár þar á undan og skoðaði hreyf-
inguna sem átti sér stað í skjálftum af stærð-
inni tveir og hálfur og sfærri á Ricter-kvarða.
Það var athyglisvert að skoða stefnu hreyfing-
arinnar í þessum skjálftum og í Whittier-
skjálftanum og eftirskjálftum frá honum. Þegar
ég teiknaði upp skjálftana mynduðust tvö
meginsvæði en á þeim svæðum eru setlög og
jarðfræðingar höfðu bent á að undir setlögum
í nágrenninu væru sprungur sem valda mynd-
un fellinga í þeim, þannig að samræmi varð á
milli rannsókna minna og kenninga þeirra.
Sprungan lá til norðurs og hallaði um 20 gráð-
ur en hreyfingin var lóðrétt. Þetta var spenn-
andi tími því við vorum að uppgötva nýja hluti
og gögnin voru samkvæm því sem var að
gerast.”
- í framhaldi af þessari skýrslu færðu stöðu
hjá California Institute of Technology. Hvert er
hlutverk þessarar stofnunar og út á hvað
gengur starf þitt þar?
„Hlutverk stofnunarinnar er að stunda vfs-
indarannsóknir og kennslustörf en nemendur
eru á bilinu 2500 til 3000 talsins og kennar-
18.TBI. 1992 VIKAN 21