Vikan - 03.09.1992, Blaðsíða 45

eins og hann sé á staðnum en samt einhvers staö-
ar annars staðar jafnframt.
GAMLAR OG NÝJAR
FRASAGNIR AF FYRIRBOÐUM
Til eru gamlar sem nýjar sögur af svona nokkru.
Manni viröist eins og iöulega komi svona fyrirboðar
nokkurn veginn eins og af tilviljun fyrir og yfir viö-
komandi og getur honum liöiö mjög illa á meöan
skynjunin gengur yfir. Frásögnunum ber saman í
öllum aöalatriöum, hvort sem þær eru nýjar eöa
eldgamlar. Eins er ekkert óalgengt þegar svona
nokkuö er í gangi aö skömmu seinna gerist eitt-
hvert atvik eöa atburöur sem mætti segja aö heföi
svipaðar afleiöingar fyrir þann sem fyrir veröur og
einmitt sú líðan sem skynjandi fann fyrir vísbend-
ingu um. í svona tilvikum þarf skynjandinn alls ekki
aö sjá neitt eöa endilega gera sér grein fyrir aö eitt-
hvaö sé aö henda sem hugsanlega mætti afstýra.
SÉRKENNILEG FYRIRBODASAMTÖK
Úti í heimi eru til samtök sem hafa þaö aö mark-
miöi aö taka viö skilaboðum frá fólki sem telur sig
vera aö skynja eitthvaö hræðilegt sem mætti af-
stýra ef hægt væri aö átta sig á hvers kyns skynjun
væri í gangi. Stundum, þegar stórslys hafa veriö
framundan, hafa þessi samtök fengiö margar svip-
aöar upphringingar frá fólki sem sumu hefur boriö
saman í flestum aöalatriöum og jafnvel getiö sér til
um hvaö væri í uppsiglingu, eitthvaö sem væri meö
þessum sérstaka en óþægilega hætti verið aö vara
fólk viö.
Þegar til dæmis stórskipið Titanic fórst voru fyrir
slysiö bæöi einstaklingar sem hættu viö aö fara
meö skipinu vegna óskiljanlegs óhugs sem greip
þá og virtist tengjast væntanlegri ferö og svo aftur
á móti fólk sem hreinlega sagðist hafa fengiö dul-
rænar eöa óútskýranlegar vísbendingar um aö
skipið myndi sökkva og vildi láta yfirvöld vita. Þetta
fólk átti engra sérstakra hagsmuna aö gæta en
varö samt fyrir þessum skynjunum eöa fyrirboöum.
Eftir þessum fyrirboðum var ekki fariö og oftar en
ekki þótti þetta hlægilegt þar sem skipiö var taliö ó-
venju öruggt og sérlega byggt þannig aö engan
sem aö smíöi þess haföi staðiö grunaöi aö þaö
myndi sökkva i jómfrúrferðinni.
Hvort hægt heföi verið aö koma i veg fyrir slysiö
skal látið ósagt; ef fyrirboöar fólksins, sem sagðist
vita aö illa færi, heföu veriö teknir alvarlega. Alla
vega sökk þetta glæsilega skip og mikill meirihluti
fólksins um borð drukknaöi þrátt fyrir fullyröingar
forráöamanna fyrir þessa afdrifaríku siglingu um aö
skipiö gæti alls ekki sokkiö.
SVOKALLADAR TILVILJANIR
Oftar en ekki hafa þeir sem hafa upplifaö fyrirboöa
oröiö fyrir því aö aörir og ónæmari segja hiklaust,
ef tiltekinn fyrirboöi rætist svo síöar, aö þetta sé
bara tilviljun og ekkert annaö. Fólk er samt sem
áöur nokkru umburðarlyndara þegar því finnst sem
flokka megi fyrirboðann undir einhvers konar for-
spá. Þannig sýnir trúa ótrúlega margir á enda eng-
in furða. Sannleikurinn er sá að auðvitaö eru þessi
fyrirbæri náskyld en samt sem áöur þarf sá sem
fyrirboðann upplifir alls ekki aö búa yfir forspárgáf-
um því skynjanirnar geta veriö mjög tímbundnar og
takmarkaöar eöa komið yfir viökomandi mjög ó-
reglulega og alls ekki hægt aö reikna meö þeim fyr-
irfram.
Fyrirboöum þarf ekki endilega aö fylgja fyrirfram
sjón á þaö sem gæti gerst í kjölfar skynjunarinnar.
Aftur á móti getur sá sem er forspár í einhverjum
mæli eins og komið sér sjálfur í þannig hugará-
stand sálrænt aö hann bókstaflega sé eins og á
mála hjá framtíðinni. Hún hreinlega bara birtist sjá-
andanum nokkurn veginn fyrirhafnarlaust þegar
þannig stendur á.
FORSPÁR EÐA LÍKUR
Ýmsar spákonur og miölar geta haft forspárhæfi-
leika og viröast geta laöaö þessa tegund skynjunar
nokkuö fyrirhafnarlaust fram á fyrirfram ákveönum
stundum. Hitt er svo líka aö stundum bregst þeim
þessi gáfa hrapallega, þannig aö fáa myndi gruna
aö um framsýnan einstakling væri aö ræöa þegar
öll sund eins og lokast viðkomandi a krítiskum
augnablikum. Spákonur eru alls ekki alltaf forspáar.
mun frekar koma þær meö ákveönar líkur á ákveö-
inni framvindu eöa fá einfaldlega einhvers konar
hugboö sem eru fremur visbendingar um mögu-
lega atburöarás framtíðartengda heldur en ákveöin
ófrávíkjanleg staðreynd sem siöar veröur aö veru-
leika eins og alltaf gerist hjá þeim sem er forspár.
Aö vera forspár þýöir aö viökomandi sjáandi býr
yfir einhvers konar dulargáfum sem geta verið
margþættar og fleiri en einungis þær sem tengjast
þvi aö vera framsýnn og forspár.
Forspárhæfileikinn er nokkuö sjaldgæfur og eins
og áöur sagöi einungis tengdur einhvers konar sál-
rænni skynjun. Venjulegast hafa dulrænir sjáendur
þennan makalausa hæfileika og eru því algjörlega
sér á parti í umfangi og sannanagildi framtiöarsýna
sinna. Þaö geta jafnvel liöiö aldir þangaö til dulspá-
in kemur fram, nákvæmlega eins og sjáandinn
sagöi fyrir um hana upphaflega.
GEÐVEILA EDA DULRÆN SKYNJUN
í þínu tilviki viröist af frásögnum þinum í bréfinu ó-
umdeilanlega vera á feröinni í skynjunum þinum
dulrænir fyrirboöar. stundum en ekki alltaf tengdir
framsýni. en ekki þaö aö þú sért aö tapa geðheils-
unni eins og þú spyrö um. Sennilega ertu. elsku-
legur. bara þónokkuð dulrænn. satt best aö segja.
Sá sem hefur tapaö geöheilsunni gerir sér náttúr-
lega enga nákvæma grein fyrir sliku vegna þess aö
starfsemi heila og hugar er aflöguö þannig að dóm-
greind brenglast og viðkomandi telur oftar en ekki
aö allir aörir en hann séu bilaöir.
A meöan þú heldur aö þú sért aö bilast ertu
heill. held ég. Aftur á móti ef þú telur þig heilbrigö-
an en aöra vanheila er mögulega eitthvaö meira en
litiö aflagaö innra meö þér og slíkt mætti vissulega
meö þaö sama fella undir einhvers konar bilun.
Framsýnir eöa skynjendur fyrirboöa ættu ekki aö
þurfa aö óttast aö vera álitnir geöveikir v^gna þess
aö þeir eru óneitanlega aö upplifa fyrirfram raun-
veruleika sem skýrir sig venjulegast fyrr eöa síöar.
EKKERT AÐ ÓTTAST
Engin ástæöa er fyrir þig eöa aöra skynjendur fyrir-
boöa eöa annars konar sjáendur aö hræöast afdrif
sín. Þaö getur ekkert illt eöa skaölegt hent þó fús-
lega beri aö viöurkenna aö svona nokkuð getur
fengiö hárin til að risa og hjartað til aö slá ögn örar.
Allir skynjendur eöa sjáendur ættu aö lifa svona
nokkuö af. Kannski hræöumst viö flest sem viö get-
um ekki fært rök fyrir og séö fyrir endann á meö
það sama.
Frh. á bls. 48
18. TBL. 1992 VIKAN 45