Vikan - 17.09.1992, Blaðsíða 20

þó af þessari þjónustu þar sem hún er
ekki auglýst á neinn hátt og segir Erla að
fólk frétti þetta sín á milli. Hún segir að
stundum ríki efasemdir hjá fólki um ágæti
snyrtingarinnar.
„Þegar talað er um snyrtingu sjá marg-
ir fyrir sér einhverja óeðlilega mikla máln-
ingu. Ég held að það sé það helsta sem
dregur úr fólki. Stundum er svolítið erfitt
að sannfæra fólk um að það er ekki það
sem við erum að gera.”
Erla segir að besta leiðin til að sann-
færa fólk sé að bjóða því að vera viðstatt
er gert. Það virðist vera mikið atriði fyrir
okkur (slendinga að hlýlega sé búið um
þá látnu. Til dæmis eru allir klæddir í
sokka en það er ekki gert erlendis og svo
notum við sæng og kodda en víða ann-
ars staðar er eingöngu notast við teppi
eða aðrar léttar ábreiður.”
Erla segir það koma fyrir að hún taki
sorgir annarra inn á sig. „Ég held að ef
ég hætti að hafa tilfinningar gæti ég hætt
í þessu starfi. Hins vegar gæti ég ekki
sinnt þessu ef ég tæki allt inn á mig. Eðli-
lega koma upp tilvik þar sem mér sjálfri
líður óskaplega illa, þó svo að ég sé í
minni vinnu og verði þar af leiðandi að
bera mig vel. Þetta hefur svo sannarlega
stundum sótt að mér þegar ég hef komið
heim. Þá sest ég bara niður og græt.
Sem betur fer er það ekki daglegt brauð
en kemur þó fyrir.”
BREYTT LÍFSVIÐHORF
Erla segist hafa öðlast nýtt lífsviðhorf eftir
að hún hóf störf hjá Kirkjugörðum
Reykjavíkur. „Ég horfi allt öðrum augum
á lífið eftir þennan stutta tíma í þessu
starfi. Þessi veraldlegu gæði sem allir
eru að hlaupa eftir - og ég gerði sjálf -
þau eru lítils virði. Allt sem skiptir máli er
heilsan og hamingjan og það kaupir
maður ekki fyrir peninga. Maður sér það
best þegar fólk á besta aldri fellur frá,
svo ég tali nú ekki um lítil börn. Hvað
vildi maður ekki gera í staðinn til að fá að
halda þessu fólki? Þannig að ég horfi allt
öðrum augum á þetta. Ég lifi fyrir daginn
í dag því hann á ég, gærdeginum verður
ekki breytt og morgundagurinn veit ég
ekki hvernig verður.”
Erla segist vera mjög trúuð. „Fjöl-
skylda mín hefur alltaf verið mjög trúuð
og haft mikinn áhuga á andlegum mál-
efnum. Við erum alveg sannfærð um að
það sé líf eftir þetta líf; ég tel mig vera
búna að fá margar sannanir fyrir því,”
segir hún.
FRAMTÍDIN
Þar sem sú þjónusta sem Erla býður er
ný af nálinni hér á landi telur hún að
fleira fólk eigi eftir að leita eftir þjónustu
hennar í framtíðinni.
„Mér finnst það skipta svo miklu máli
að létta fólki sorgina. Það er svo gott að
geta hjálpað til, ásamt öllu því góða fólki
sem vinnur að þessum málum. Á ég þar
við samtök fólks um sorg og sorgarvið-
brögð, prestana okkar og samstarfsfólk
mitt hjá kirkjugörðunum,” segir Erla að
lokum. □
snyrtinguna. „Ég spyr fólk gjarnan hvort
það vilji að ég sýni því hvernig ég geri
þetta - eða myndi vilja gera þetta. Ef það
sé ósátt við útkomuna geti ég þurrkað
það af. Undantekningalaust samþykkir
fólk mínar tillögur,” segir Erla.
GETUR TEKIÐ Á
Það er margt sem Erla tekst á við í starfi
sínu. Þær stundir sem hún deilir með
fólki eru oft á tíðum þær erfiðustu i lífi
þess og má því segja að mikið álag geti
fylgt starfinu á köflum. Þegar Erla er innt
eftir hvað sé erfiðast við starf hennar
svarar hún án umhugsunar.
„Tvímælalaust lítil börn og ungt fólk -
maður þarf að taka á öllu sínu. Ung börn
þurfa ekki á snyrtingu að halda en það
getur þurft að hylja ör eftir súrefnisslöng-
ur, lagfæra eftir slys eða annað slíkt.
Þegar fólk er í sorgarástandi er það eðli-
lega mjög viðkvæmt og þess vegna er
mikilvægt að milda alla áverka og reyna
að hylja það sem hægt er. Það er ekki
óalgengt þegar börn eiga í hlut að uppá-
haldsleikfang sé látið fylgja, til dæmis
bangsi. Mér finnst mjög notalegt ef það
BRAGI SKULASON
SJÚKRAHÚSPRESTUR
Vikan hafði samband við séra
Braga Skúlason sjúkrahúsprest á
Landspítalanum, en hann er
varaformaður samtakanna Sorg og sorg-
arviðbrögð, og leitaði eftir viðbrögðum
hans við þeirri þjónustu sem Erla Pálma-
dóttir innir af hendi:
„Þegar við erum að tala um að undir-
búa útför og þar með kistulagningu kem-
ur upp sú spurning hvernig eigi að ganga
frá hinum látna í kistuna. Oft á tíðum er
fólk ekki búið að hugsa það mál fyrirfram
enda er enginn í sjálfu sér sérfræðingur í
hvernig eigi að bera sig að við slíka hluti.
Þegar við erum að tala um umbúnað í
kistu er bæði átt við þau klæði sem hinn
látni er settur í og jafnframt er spurningin
um það hvort hugsanlega séu einhver
augljós lýti sem blasi við, til dæmis sár
eftir umferðarslys eða áverkar sem hafa
komið fram við andlát - áverkar sem eru
tengdir veikindum og öðru slíku. Þetta
eru augljós dæmi um að þarna þurfi eitt-
hvað að gera til þess að hugsanlega
milda þau áhrif sem aðstandendur verða
fyrir við þessar aðstæður.
Ég þekki kannski sérstaklega til þess-
ara aðferða frá því ég var prestur í
Bandaríkjunum þar sem oft á tíðum var
miðað við að mikil förðun ætti sér stað
þannig að dánarásýndin yrði sem líkust
því sem viðkomandi var í lifanda lífi.
Þetta átti bæði við um karlmenn og kon-
ur. Mér fannst það sjálfum dálítið fram-
andi því að ég hafði ekki vanist því að
karlmenn væru mikið farðaðir. Með konur
þótti mér það hins vegar líkara því sem
er í venjulegu daglegu lífi. Hins ber að
gæta að allmargar konur nota ekki farða
og má segja að þá þurfi sérstaklega að
hugsa um hvort það sé við hæfi við þess-
ar aðstæður.
Ég þekki ekki mörg dæmi þess að fólk
hafi notað sér þessa þjónustu hérlendis
en veit þó dæmi þess. Það er auðvitað
mikilvægt að hafa þennan möguleika; að
geta haft aðgang að manneskju sem er
tilbúin að ganga í gegnum þetta ferli með
fjölskyldunni; að undirbúa hinn látna í
kistuna. Við erum ekki bara að tala um
förðun heldur einnig til dæmis hár-
greiðslu og almenna ásýnd þess sem
hvílir í kistunni. Ef fólk kýs að vinna
þessa vinnu getur það að mörgu leyti
mildað áfallið sem það verður fyrir. Það
GETUR
r