Vikan - 15.03.1999, Blaðsíða 17

Þórkatla Aðalsteinsdóttir, sálfrceðingur rekur
Sálfrœðistofu á Laugavegi 105 og hefur haldið
fjölda námskeiða ogfyrirlestra m.a.
um vinnustaðasálfrceði
Konurragar
Því miður hafa margar kon-
ur mjög lélega sjálfsmynd,
þær eru óöruggar með sig í
vinnunni og þær fara
gjarnan í vörn. Þær þola
ekki að einhver önnur kona
fái meiri völd en þær sjálfar
og þær hafa tilhneigingu til
að reyna að halda hver
annarri á sínu eigin plani.
Ef ein kona kemst í valda-
aðstöðu kemur þessi „hvað
heldur hún að hún sé?“
andi upp meðal hinna.
Konur eru mjög ragar við
völd og það er ekkert óeðli-
legt. Þær hafa tilhneigingu
til að bera sig saman við
hver aðra og draga hver
aðra niður þegar um völd er
að ræða.
Saga kvenna á vinnu-
markaði er svo stutt að það
þarf ekki að fara lengra aft-
ur en til foreldra okkar til
að finna samfélag þar sem
aðeins um 10% kvenna
unnu utan heimilis. Fæstar
eða engar þessara kvenna
voru í valdastöðum. Við
konur höfum ekki kynsystur
okkar sem fyrirmyndir í
valdastöðum. Við erum í
rauninni að finna upp hjól-
ið.
Konur eru einfaldlega
hræddar við valdið sem
slíkt. Valdið gefur tækifæri
til misbjóða og konur vilja
ekki lenda í þeirri aðstöðu.
Að setia sér
mörk
Algengur vandi meðal
kvenna á vinnustað er að
„Jú, ég þekki margar sögur
af vinnustöðum þar sem kon-
ur kúga aðrar konur eða eru
kúgaðar af kynssystrum sín-
um“ segir Þorkatla.
„En mér finnst samt ömurlegt
að heyra þennan frasa „konur
eru konum verstar" viðnafðan
um kvennavinnustaði. Málið
er ekki svona einfalt.
Einelti fyrirfinnst einnig á
karlavinnustöðum en þar er
brugðist öðru vísi við því.
Körlum finnst niðurlægjandi
að lenda í þessum aðstæðum
og tala ekki um það. Þeir eiga
íika auðveldara með að ein-
angra fyrirbærið og leiða það
hjá ser. Konur gerast hins
vegar píslarvottar, - þær tala
kannski ekki um það á vinnu-
stað hversu vondir allir eru
við þæ^ en þær sökkva sér
niður í pislarvættið og tala um
það annars staðar.
þær eiga mjög erfitt með að
setja sér mörk. Þær gefa
þess vegna röng skilaboð og
segja stundum já þegar þær
meina nei.
Til dæmis ef yfirmaður
biður konu um að vinna eft-
irvinnu þegar hún vill það
ekki þá segir hún kannski; „
Jú, ætli það ekki“ stynur svo
og kvartar og kveinar við
aðra um að hún hafi nú -
rétt einu sinni- verið pínd til
að vinna frameftir!
Þetta er hið dæmigerða
píslarvætti kvenna á vinnu-
stað.
Að vera með í
hópnum
Konur leggja mikið á sig til
að „vera með í hópnum“ og
að vera góðir vinnufélagar.
Vinnan sjálf er ekki lengur
aðalatriðið, heldur vinnufé-
lagarnir og umhverfið.
Vinnustaðir kvenna verða
stundum eins og nokkurs
konar heimili. Við höfum
margar tilhneigingu til að
flytja persónuleg mál okkar
inn á vinnustaðinn. Það er
verið að hringja í vinkon-
urnar, stjórna börnum og
heimili og láta þetta allt
stjórna sér í leiðinni.
Þegar vinnustaðurinn er
orðinn eins og okkar annað
heimili erum við dottnar út
úr hlutverkinu að vera
„proffar“ eða raunverulegir
starfsmenn á vinnustaðnum.
Við erum komnar í allt ann-
að hlutverk.
Vinkonuhlutverkið verð-
ur stundum alltof stór hluti
af myndinni á vinnustaðn-
um. Við bókstaflega „ sukk-
um í dramatíkinni“. Við
viljum vera allt í öllu og
leika öll hlutverkin; við vilj-
um vera húsmæður og mæð-
ur, vinkonur og konur á
framabraut og svo blöndum
við þessu öllu saman í einn
hrærigraut.
Það er ekki erfitt að
bræða úr sér við þessar
kringumstæður.
Að skilgreina
sjálfa sig
Það er til lausn á þeim
vanda sem skapast þegar
starfsandinn verður þving-
aður.
Maður þarf að skilgreina
sig og finna sér farveg.
Hvenær er ég að vinna og
hvenær ekki? Lausnin felst
kannski einna helst í því að
vera „karrierkona" eða
vinnukraftur meðan maður
er í vinnunni. Það er hlut-
verkið sem maður hefur
valið sér með því að ráða
sig á vinnustað. Síðan er
hægt að sinna einkamálun-
um utan þess tíma.
Auðvitað geta komið þeir
tímar að konur þurfi að
taka vinnuna með sér heim,
Vikan 17