Menntamál - 01.05.1952, Blaðsíða 19

MENNTAMÁL
57
frumbernsku, af því að mjög torvelt er að bæta síðar úr
þeim mistökum, sem þá verða á uppeldi þess, er hins vegar
brýn ástæða til að vara menn við því að halda, að uppeldi
barnsins sé lokið í frumbernsku, og úr því megi bjóða því
allt. Á fyrstu mánuðum og árum ævinnar er einungis
grundvöllurinn lagður að uppeldi barnsins. Ef hann hef-
ur verið rétt lagður, hafa slík börn miklu meira mót-
stöðuafl og hæfi til þess að bregðast rétt við örðugum
aðstæðum. En ef uppeldinu í frumbernsku hefur verið
áfátt, láta slík börn miklu frekar bugast. Börn eru frá
náttúrunnar hendi misjafnlega hraust og afburðamikil,
bæði líkamlega og andlega. Einstaka barn getur þolað
mikil uppeldismistök, eða harðrétti, án þess að það virðist
bíða við það varanlegt tjón, en allur þorri barna ekki.
Allir kannast við hin frægu orð Rousseaus: Hverfum'
aftur til náttúrunnar. Mér virðast fræðimenn bera meira
traust til heilbrigðs manneðlis en áður. Traust manna á
móður- og foreldrahvötinni hefur aukizt, og mönnum
skilst nú betur en áður, hve varasamt það er að grípa í
fljótræði og af fáfræði of mikið fram fyrir hendur á
náttúrunni. Má hér á það benda, að ýmsir frumstæðir
mannflokkar, sem lifa í fyllra samræmi við eðlishvatir
sínar en vér, þekkja varla til ýmissa uppeldisvandamála,
sem valda miklum örðugleikum í siðmenntuðum þjóð-
félögum.
Að lokum þetta: Þessi ráðstefna styrkti mig í þeirri
trú, að íslenzkir uppeldishættir eru að ýmsu leyti í fyllra
samræmi við veigamestu uppeldiskenningar nútímans en
uppeldissiðir nágrannaþjóðanna. Ótímabær agi og refs-
ingar, einstrengisleg reglufesta er hér fátíðari en með
þeim, svo að dæmi sé nefnt. Börn eru hér frjálsari og
óþvingaðri en víðast hvar annars staðar. íslendingar hafa
og dlltaf lagt megináherzlu á, að börn vaxi upp með móður
sinni, eða, ef þess er ekki kostur, að koma þeim í fóstur á
einkaheimilmn. Meðal nágrannaþjóðanna eru uppeldis-