Menntamál - 01.05.1952, Side 29

MENNTAMÁL
67
SNORRI SIGFÚSSON námsstjóri:
Karl Finnbogason og lýðháskólinn.
Það hafa margir minnzt Karls Finnbogasonar látins og
að maklegleikum. Karl var sérstæður maður og afbragðs-
maður og átti víða ítök. Og þótt mig hefði langað til að
minnast þessa vinar míns og frænda, hafa aðrir gert það
svo vel, að ég vil ekki endurtaka þeirra orð, en gæti undir-
skrifað þau öll. Hér ætla ég aðeins að geta eins, sem ekki
hefur verið bent á eða frá sagt um Karl, en ég vil að ekki
gleymist. Það var trú hans á hið frjálsa skólaform, lýð-
háskólann.
Við Karl vorum saman á Akureyri veturinn 1906—7,
báðir kennarar þar. Var þá margt rætt um framtíðina.
Karl hafði kynnzt lýðháskólum Dana að einhverju leyti,
meðan hann var í Danmörku við kennaraskólanám. Hafði
hann hugsað sér að kynnast þeim betur og gerði það næstu
ár, enda dvaldi hann við framhaldsnám í Danmörku
1907—8. Var hann þá staðráðinn í að freista þess að koma
hér á fót skóla með lýðháskólasniði, helzt á Þingvöllum
eða öðrum sögumerkum stað. Þótti honum vel við eigandi
að reisa slíka stofnun á aldarafmæli Jóns Sigurðssonar
1911, enda skyldi hún vinna rækilega í anda hans. Skrifaði
Karl allmikið um þetta mál og má glöggt sjá, hvað fyrir
honum vakti, og hve mikla trú hann hafði á hinum frjálsa
og próflausa skóla. Þar skyldi námsefnið ekki bútað
sundur í lexíuþvælur og stagl, eintóm minnisatriði og
próf, heldur skyldi það notað til menningarlegs ávinn-
ings, til þess að gefa sýn inn í veraldir hugsjóna, dreng-
skapar og dáða, kveikja viljans og áhugans eld í brjóstum
æskunnar, efla víðsýni hennar, fegurðarskyn og ættjarðar-