Heima er bezt - 01.03.1954, Blaðsíða 5

Nr. 3
Heima er bezt
69
stráþaki. Er við komum inn,
spratt maður upp af gólfinu, því
að rúmstæði voru engin í hús-
inu. Við fengum okkur brauð og
mjólk eða annað matarkyns, er
hendi var næst. Rúm mitt var
flatsæng á gólfinu, en ábreiður
nógar í hana, og sofnaði ég
næstum því þegar í stað.
Margar eru þær sögur, sem
sagðar hafa verið og jafnvel
prentaðar um skaphöfn og hegð-
un þessara brezku „remitance-
manna.“ Flestar eru þær rangar
og villandi, ef ekki hálf illgirnis-
legar. Ef til vill hefur það mest-
um valdið vandræðunum, að
þeir héldu dauðahaldi í allar
enskar venjur. Sumir áttu ríka
að í Englandi, flestir treystu þeir
að meira eða minna leyti á
hjálpina, sem þeim mundi ber-
ast frá heimahögum, og þar af
leiðandi varð það þeim ekki
knýjandi nauðsyn að brjóta sér
braut af eigin ramleik eða skeyta
um, hvort fyrirtæki, hvers eðlis
sem það var, færi út um þúfur
eða ekki. Það var hvort sem
var engin hætta á, að ekki væri
vel fyrir þeim séð. Sumir þess-
ara manna höfðu hlotið mennt-
un, voru jafnvel embættislærðir,
en ekki varð þeim að því mikill
styrkur. Flestir voru þeir allvel
að sér. Þeir voru opinskáir og
„gentleman-legir“ í háttum og
tali og yfirleitt langt frá því að
vera óþægilegir viðurskiptis eða
hlífðarlausir 1 annarra garð.
Meðan ég dvaldist hjá Vales,
varð ég allvel að mér í enskri
tungu, gat talað reiprennandi
og lesið léttar bækur, og ein-
hvern veginn er það svo, að mér
finnst sem ég hafi lært eitthvað
annað, sem mér hefur ekki enn
tekizt að skilgreina, þótt það
hafi hins vegar orðið mér drjúgt
veganesti á lífsleiðinni.
í samanburði við sveitunga
sína, sem voru, eins og ég hef áð-
ur á minnzt, flestir enskir ein-
hleypingar að meira eða minna
leyti styrktir heiman að, var
John de. C. Vales vel efnum bú-
inn. Hann átti stórt bú og kyn-
bótahryssur,_ sem mjög mikið
verð var í. Á búi hans var all-
mikið land í ræktun og nauðsyn-
leg uppskerutæki til. En samt
sem áður var það svo, að það var
eins og allt væri látið reka á
reiðanum, peningshús voru að
öllu leyti ófullnægjandi fyrir bú-
stofninn og fóðurs ekki aflað
fyrir veturinn. Skepnurnar urðu
að skjálfa úti á víðavangi, er svo
viðraði, eða hírast í hálfopnum
hjalli, — og átti það einkum við
hrossin, — og hafði þar verið
slegið upp eins konar stalli.
Kornið var skorið með korn-
skurðarvél og síðan skilið eftir á
akrinum, og fuglum himinsins
ætlað að kroppa kornið úr öx-
unum. Verkfæri voru skilin eftir
úti á víðavangi oe urðu þar ryði
og annarri eyðingu að bráð. Auð-
Magnús Hjaltason lœknir.
sætt var, að Vales gilti það einu.
Hann þurfti aðeins að senda föð-
ur sínum í Englandi skýrslu um
gang málanna og fá meiri styrk.
Þegar veður leyfði, var hann
löngum á ferð um nágrennið,
ríðandi eða akandi, ræddi þá
mjög stjórnmál, rétta búnaðar-
háttu, vetrarhörkur og litla ár-
gæzku norð-vestur landsins.
Þegar hann var heima, varð
honum lítið úr verki, en eyddi
tímanum við lestur. Uppáhalds
lestrarefni hans var „Boy’s own
papers“ og „sagnfræði“. Hann
fékk líka vikulega dagblöð og
tímarit heiman að. Ég man eink-
um eftir Spectator og Tit-Bits,
því að ég var vanur að glugga í
þau í tómstundum mínum til
þess að ná valdi á ensku máli.
Vales tók aldrei hart á getu-
leysi mínu, en nokkuð var hann
sjálfgóður í ráðstöfunum. Hann
var mér líka oft góður. Ég heyrði
hann aldrei blóta, þegar honum
var hvað mest niðri fyrir og vildi
kveða fast að orði, sagði hann:
„Hver ólukkinn!" og alltaf var
hann prúður í umgengni.
Ó, allt gekk þetta nú svona og
svona! Ég hef aldrei verið fljót-
ur að tileinka mér eða taka upp
nýjar venjur. Marga vitleysuna
gerði ég og erfitt að ná valdi á
málinu. En eftir fyrstu tvo mán-
uðina var ég orðinn sæmilega
kunnugur skylduverkunum svo
og undirstöðuatriðum enskrar
tungu. Ég kynntist nágrönnun-
um líka dálítið. Skylduverkin
voru ekki erfið, en leiðinleg. Svo
er oftast framan af. Auk þess
hef ég jafnan verið ærið draum-
lyndur og gjarn á að brjóta heil-
ann um hlutina, þar af leiðandi
hef ég oft verið seinn, raunar
tregðufullur, varðandi hina
bráðu og brýnu skyldu (útlend-
ingsins) að sætta sig að fullu við
hvers konar stritvinnu. En ég
varð með tíð og tíma góður verk-
maður að hverju sem gekk.
' En sleppum því. Skyldur mín-
ar um þessar mundir voru að
þjóta fram og aftur um ná-
grennið og líta eftir búsmalan-
um. Hestarnir voru háir, því var
ekki alveg þrautalaust fyrir mig
alltaf að komast á bak, en samt
tókst mér það einhvern veginn,
og vel kunni ég að sitja hest..
Einnig átti ég að bjástra við
inni- og útistörf heima við. Elda-
mennska og brauðbakstur var
satt bezt að segja ekki upplífg-
andi, — en er ég fór, hafði mér
lærzt að baka ágæt brauð. Þann-
ig leið tíminn: snúningar á hest-
um, sendiferðir, þess á milli
snatt heima við og eldamennska.
Ég gat brátt talað daglega málið
og hafði góð not af því. Ég var
farinn að kunna betur við mig
-1 þessu nýja umhverfi. Þetta var
allt í áttina, bráðum var ég
fleygur og fær.
Haustið gekk í garð og brátt
tók að vetra. Og hvílík fegurð!
Jörðin og umhverfið allt fékk á
sig sindrandi silfurblæ, og skóg-
urinn varð sannarlega ævintýra-
land. Sólin skein glatt á alla
þessa dýrð! Ég varð ýkjulaust á-
nægður með lífið og tilveruna.
Haustið var gott, og er frysta
tók, fór Vales að verða heima-
sætnari, en ég fór erindanna af-
bæjar. Þannig leið haustið, og