Heima er bezt - 01.03.1954, Blaðsíða 22

86
Heima er bezt
Nr. 3
Helgi Valtýsson:
VINNUBRÖGÐ
Hripað úr daglega lífinu
lendra landvinningamanna, sem
með vopnavaldi hafa seilzt til
þegnréttar í þessu fagra landi.
Með tæknimenningu opna þeir
auðlindir þess og hljóta góðan
arð. Og það gerir sigra þeirra
auðunnari, að fólkið, sem á rétt-
mætar kröfur til gagna og gæða
landsins, heyir óvirka baráttu
gegn broddum örlaganna. Mót-
spyrna þess birtist reyndar víða
í hatursfullu augnatilliti, þver-
móðsku og tómlátu kæruleysi. En
það er bundið í báða skó af
læpuskap og ofsatrú á bókstafs-
kenningar, sem brynja það gegn
nýmælum í siðvenjum.
Um 30 km. frá Algeirsborg er
komið niður á sléttlendi, ekið
gegn um fallegt þorp. Á malar-
velli leika unglingar með fót-
bolta. Þeir leika af lífi og sál —
og gera mörk. Beggja megin
vegarins á þessari leið til höf-
uðborgarinnar má heita að séu
óslitnar vínekrur. „Dýr mundi
Hafliði allur,“ mætti segja um
uppskeruna af hverri ekru þess-
arar víðáttu, ef hver bokka
peirra guðaveiga væri reiknuð
eftir útsöluverði í Áfengisverzl-
un íslenzka ríkisins.
Hitamóða leggst yfir landið
við sólarlagið. Pálmakrónur og
trjátoppar sýnast synda á ljós-
um vatnsfleti, hefja sig upp í
hvolfbök himinsins. Það er heill-
andi mynd, sem brosir í sjáaldri
ferðamannsins.
Við komum til Algeirsborgar
rétt fyrir klukkan sex, numið
staðar á Casbah-hæð, litið yfir
borgina, flóann og höfnina. Fag-
urt útsýni. Og þarna blasir við
reykháfsmerki, það fegursta í
heiminum, Gullfoss við bryggju
og snýr stefni til hafs.
Víða í borginni eru glæsileg
hús, íburðarmiklar villur, stórir
trjágarðar, skreyttir blómabeð-
um og minnismerkjum. Við aðal-
götur nýja borgarhlutans eru
húsin margar hæðir, gljáfægðir
bílar eru á ferð, rafmagnsspor-
vagnar, þungur straumur af
gangandi fólki. Verzlunarhúsin
bera skrautleg ljósaauglýsingar-
spjöld, sem depla augum fram-
an í vegfarendur. Auglýsingarn-
ar eru skrumkenndar og sjálf-
sagt ekki alltaf í samræmi við
sannleikann. í sumum stræt-
unum eru trjáraðir fram með
Framhald á bls. 93.
Hversdagslegir hlutir verða
títt minnisstæðir. Fyrst glápir
maður aðeins á þá án þess að
gera sér ljóst, hvort nokkuð sé
eiginlega um að vera. Eitthvað
hlýtur það þó að vera, fyrst
augu manns og hugur nemur
staðar við það. Algerlega ósjálf-
rátt. — UndirvituncL segja fræði-
mennirnir. Og í hana safna þeir
öllu því, sem hvergi á heima
annars staðar. Síðan verður þessi
þokugeimur að eins konar alls-
herjar ruslakistu, sem rúmar
allt það, er farið hefur framhjá
skrásettum skilvitum vorum. En
öðruhvoru virðist þó hæstvirt
undirvitund verða eins konar
■yfirvitund, — eða jafnvel hæsti-
réttur, sem athugar ýmis fyrir-
brigði og metur þau eða dæmir,
áður en nokkurt hinna löggiltu
skilvita vorra hefur náð tökum
á þeim. — Þannig var þeim far-
ið, þessum skyndimyndum úr
daglega lífinu.
I n- i tf -TV’
I. Grjótnám.
Ég gekk suður yfir Öskjuhlíð í
sólskini og sumarblíðu. — Nú er
óralangt síðan. — Veðrið var svo
fagurt, að erfitt var að halda
huganum föstum við jarðríki. Á
hárisi hlíðarinnar varð mér allt
í einu numið staðar. Alveg ó-
sjálfrátt. Einhver hreyfing eða
hljóð barst til mín hægramegin.
Suður á hábungu hlíðarinnar
lágu nokkrir vinnuklæddir
menn í opinn. hring. Tal þeirra
barst til mín sem hægur kliður.
Þarna var því ekki um málfund
að ræða. Öðru hvoru var ein-
hver hreyfing á þeim, pat eða
pot út í loftið. Oftast með hægri
hendi. Nú fyrst kom skynjun
mín til skjalanna. Þetta var
furðulegt fyrirbrigði. Hvað voru
mennirnir að gera þarna á há-
melnum, hörðum og smágrýtt-
um? Langtum skemmtilegra
hefði- verið fyrir þá að bæla sig
í graslautunum sunnar í hlíð-
inni.
Áður en ég hafði hugsað mig
um, var ég lagður af stað suður-
eftir. Og að vörmu spori var ég
kominn til mannanna. Þetta
voru 10 eða 12 menn á öllum
aldri. Glaðlegir menn og gæf-
legir. Þeir sátu eða lágu upp við
olnboga í mölinni, og öðruhvoru
tóku þeir steinvölu með hægri
hendi og fleygðu henni í ein-
hverja af þeim smáhrúgum, sem
virtust hafa myndast af þessu
föndri þeirra.
Ég kastaði kveðju á mennina,
glaðlega og kumpánlega, og tóku
þeir því vel. „Gott er nú blessað
veðrið," sagði ég. Þeir settust
upp og játuðu því. Síðan notuðu
þeir tækifærið til að taka í nef-
ið, og sumir kveiktu sér i
vindlingi.
„Hvað eruð þið annars að af-
reka hér?“ spurði ég alvarlega
og leit á vinnubrögðin með vel-
þóknun.
„Við erum í grjótnámi fyrir
bæinn,“ svaraði einn þeirra eða
tveir. Hinir kinkuðu kolli til
samþykkis.
„Já, þetta datt mér í hug,“
sagði ég með íhygli. „Margs þarf
nú við í blessaðri höfuðborginni."
Mennirnir játuðu því með al-
vörusvip og ábyrgðarþunga.
„Þið eruð heppnir með veðrið,“
sagði ég. „Sólskinið hæfilega
heitt, og vindur hvorki of né van.
Þægilegasta vinnuveður að öllu
leyti.“ Þeir játuðu því fúslega,
litu glaðlega upp í loftið og virt-
ust forsjóninni harla þakklátir.
Síðan kvaddi ég þá glaðlega og
hélt áfram ferð minni til Hafn-
arfjarðar. Mennirnir sem uppi
sátu, hölluðu sér aftur út.af á
vinstri olnboga. Síðan héldu þeir
áfram grjótnáminu.
II. — Snjómokstur.
Áratugum síðar gerðist þetta
um hávetur norður á Akureyri.
Snjóað hafði allmikið í logni,
og lá djúpur snjór og þungur á
rislágum húsþökum og flötum.
Bar þá nauðsyn til að hreinsa
þökin, áður en snjó tæki að leysa