Heima er bezt - 01.03.1954, Blaðsíða 12

76
Heima er bezt
Nr. 3
Björn Þorkelsson:
Milli svefns og vöku
i.
Það var á ofanverðu græn-
ingjaskeiðinu. Hugurinn var far-
inn að reika um allar heimsins
víddir. Ævintýraflugið var þó að
vonum fálmandi. Mörg voru
undrin og dásemdirnar þarna
úti í heiminum. Ég gat látið mig
dreyma daga og nætur um þessa
framandi dýrð. Snemma hafði
ég á takteinum hinar ótrúleg-
ustu kynjasögur, úr þessum
draumheimi mínum. — Flygi
menn þar um loftin sem fuglar,
sigldu í gegnum sjóinn og töluð-
ust við um óraleiðir, yfir lög og
láð, o. s. frv.
Þetta færði ég allt snoturlega
í stílinn, því að þarna var hug-
urinn allur, og sinnan sívökul.
En hér þurfti meira til. Hug-
urinn stefndi líka til stórræða.
Ekki nægðu draumar einir og
dulhyggja. Ég varð að sjá eitt-
hvað af þessari seiðandi dýrð,
með eigin augum — sjá og heyra.
Ég varð að geta notið unaðarins
og ánægjunnar, helzt milliliða-
laust. Að því skyldi stefnt er
fram liðu stundir.
Einhvernveginn leyndist þó
innst í vitund minni, uggur um
degiskvöld. Og annað en þessi
frásögn hans, hvarflaði aldrei
að huga mínum alla leiðina
heim.
Það, sem mér þótti bezt og
vænst um í sambandi við sögu
hans, var, að hún átti ekkert
skylt við fölskvað gull né brunn-
ar borgir. Ég fann glöggt og
skildi vel, að enn var Þorvaldur,
bjartsýnn, lífsglaður, þróttmikill
maður, sem hafði numið, þrosk'-
azt og stælzt í skóla lífsins, og
nú átti hann bjargfasta trú á
sigur hins góða.
Slíka trú eiga ávallt þeir
menn, sem eru með hugann full-
ann af hamingjuvonum. Nú átti
líka hamingjan heima í húsi
hans, því nú naut hann yls og
ástúðar ágætrar og ánægjulegr-
ar eiginkonu. Þau áttu bæði ó-
bilað þrek og myndu í samein-
ingu standast öldurót og svifti-
það, að þarna úti mundi ekki
rikja eilíft sumar, eða alvöld
sæla. Þarna hlytu einnig að vera
til skuggar, því að paradísin
hafði einu sinni verið endanlega
tekin frá mönnunum, eftir því
sem höfuðsagan hermdi. Engin
ástæða þó til, að gjöra sér á-
hyggjur út af svoleiðis smá-
munum, með lífið allt brosandi
framundan. — Allt með þessum
æskilegasta vonarbrag.
Um þessar mundir var ég
smali vor, sumar og haust. Fór
einatt einförum úti í náttúrunni,
og undi hag mínum hið bezta.
Til mín lágu ótal hulduþræðir
frá þessu lífræna umhverfi, er
fundu fölskvalausan hljómgrunn
í vitsmuna- og tilfinningalífi
mínu. Mátti segja að náttúran
„talaði ekki ein við sjálfa sig,“
þær stundirnar. Þetta frjálsa
nána samlíf við dýr og jurtir,
úti á víðavangi, var mér inni-
lega kært og eiginlegt, og veitti
mér á vissan hátt þroskavæn-
legt veganesti.
Nótt eina um þessar mundir
dreymir mig:
Ég er á gangi úti á landi. Eitt-
bylji lífsins. — Og ég fann
glöggt, hve ríka þörf Þorvaldur
hafði fyrir, að láta aðra verða
einnig aðnjótandi gleði sinnar,
og mun hann ekki sízt þess vegna
hafa leitt mig með sér inn í
veitingahúsið.
— Oft kemur mér það í huga,
hve ýmsar tilviljanir verða áber-
andi mikið á vegi mannanna, og
hve aðdáanlega vel líf þeirra er
slungið saman úr mörgum og ó-
líkum þáttum, ýmist mjúkum
eða sárum, veikum eða sterkum.
Lífið er margvísleg og undur-
samleg atvikaröð, sem mennirn-
ir sjálfir ráða næsta lítið eða
jafnvel alls ekkert við. — Þess
vegna getur það stundum verið
efni í sögu, þegar gamlir kunn-
ingjar, er ekki hafa sézt um ára-
bil — af tilviljun einni — hitt-
ast á förnum vegi. —
hvað að hyggja að fé, eða smala.
Ég geng lengi, lengi, þar til ég
finn orðið greinilega til þreytu.
Kemur mér þá til hugar (í svefn-
inum) að bezt muni vera að
leggja sig fyrir og sofna, því að
ekkert liggi nú á. Ber nú ekkert
til tíðinda, þar til mig dreymir,
að ég vakni af værum blundi,
taki að nudda stírur úr augum,
og litast um.
Nú bregður svo undarlega við,
að allt sem fyrir augu ber, er
svo ókennilegt og framandi, að
ég fyllist þegar þeim ömurlega
ugg, að ég sé með einhverjum
undarlegum hætti brottnuminn
til annara landa. Fjöll og hálsar,
grundir og gróðurfar, allt var
gjörólíkt því, sem ég áður
þekkti. Nei, hér var ekki um að
villast. Einhver óskiljanlegur
töframáttur, hlaut að hafa seitt
mig út í þessa ófæru. Mér fannst
ég öllum heillum horfinn.
Vanmáttarkenndin og ein-
stæðingshátturinn nísti merg og
bein.
Hvernig gæti ég, barnið, kom-
ist úr þessum hræðilegu álögum?
Sjórinn, sjórinn! Ómögulegt
að komast heim, nema að sigla
yfir sjóinn. Og ef ég skyldi svo
hitta lifandi verur, mannverur,
sem ég þarfnaðist sárlega, myndi
ég ekki geta skilið nokkurt orð.
Ég var svo angurvær, og von-
svikinn, svo ósegjanlega hjálp-
arvana og hugstola að mér
fannst allir unaðslegu æsku-
draumarnir mínir væru að verða
að illri martröð.
Þegar ég hafði nokkuð jafnað
mig eftir þessi furðulegu um-
skipti og vonbrigði, tók ég að
virða fyrir mér umhverfið betur.
Nú — þarna var þá lítið og
snoturt hús, ekki allfjarri,
mannabústaður. Við þessa sýn
létti mér nokkuð um hjartaræt-
ur. Sjálfsagt að ganga heim að
húsinu og leita hjálpar hjá fólk-
inu. Góðleg kona gengur til dyra.
Ég þykist draga það af málfari
hennar, að til Noregs hafi ég
horfið.
Tek ég nú að rekja konu þess-
ari raunir mínar, með grátstaf í
kverkum. Konan virtist skilja
vandræði mín og einstæðings-
skap, og sýndi mér hlýju og
samúð. En að hjálpa mér að
komast heim til íslands, það
væri sér ofvaxið. Hvort þá væri