Heima er bezt - 01.03.1954, Blaðsíða 14

78
Heima er bezt
Nr. 3
heim og skipið að hverfa bak við
Hraunin, hjá Jórvík. Ég legg það
nú til við félaga minn Jón
Bjarnason að nú skyldum við
hlaupa inn á Hraunin, og njósna
um ferðir skipsins. Við vorum að
vísu dauðhræddir við þetta und-
ur, en auðvelt ætti að vera að
fela sig bak við kletta, og njósna
þaðan. Þegar við komum á vett-
vang, og gægðumst fyrir einn
klettinn, snarast þar maður,
hranalega, á móti okkur. Hann
var útlendingslegur að búnaði og
háttum og hörkulegur álitum.
Maður þessi steytir hnefana
framan í okkur, og rausar eitt-
hvað, á hrjóstugu óskiljanlegu
máli.
Ég þykist vita að þetta muni
vera skipstjórinn af ógnarskip-
inu, og latína hljóti það að vera,
sem hann talaði. Við verðum
þarna dauðhræddir og flýjum
heim á leið, sem fætur toga.
Var nú draumurinn búinn.
Daginn eftir þessa draumnótt,
gekk í afskaplegt vestan fárviðri.
Allt lenti á ferð og flug, sem
losnað gat. Torfið reif og sleit
af heyj unum. Við félagarnir, sem
fórum á vit við skipstjórann í
draumnum, áttum í miklu stríði
til kvölds, og komumst meira að
segja í beina lífshættu, við að
hemja torf á heyjum og þök á
húsum, með köðlum, trjám og
grjóti.
Líkingin á milli hraða skips-
ins og framkomu skipstjórans í
draumnum annars vegar, og
hins vegar veðurofsans og erfið-
leikanna, er af honum leiddi, er
í hinu fyllsta samræmi.
En að dreyma fyrir þessu,
svona fyrirfram. — Hvernig má
það verða?
Ég hefi litla trú á því, enda
enga reynslu fyrir, að menn geti
dreymt fyrir hlutum og atburð-
um, sem alls ekki eru til, þegar
draumurinn á sér stað. Að vísu
eru slíkir draumar oft túlkaðir
eftir á þannig, að þeir virðast
hafa slna merkingu og koma
fram, en það er venjulega mjög
vafasöm ráðning. Öðru máli
gegnir um atburði, sem eru að
gerast samtímis því að dreymt
er, þótt í fjarlægð gerist.
Um flesta hina merkilegu veð-
urdrauma, skömmu á undan
veðrabreytingum á staðnum, er
það að segja, að þeir eru ekki
fyrirfram draumar nema að
litlu leyti. „Veðrið“ er þegar til,
lægðin, loftstraumarnir, er áhrif
hafa á hinn hrifnæma dreym-
anda. Þetta er á leiðinni, aðeins
ókomið. En hvað það nú svo er
í raun og veru, sem orkar á hinn
viðkvæma dreymanda, er erfið-
ara að greina. Ef næmið, hæfi-
leikinn er til staðar — hin rétta
spenna — þá er fjölmargt, sem
sennilega getur á hann orkað,
svo sem: áttafar, vindhraði, loft-
þungi, loftraki, hitastig og síð-
ast en ekki sízt, rafsveiflur lofts-
ins.
Svo er það að athuga um
drauma almennt, að svo sterk
drög og miklar líkur, geta bent
til hlutar, eða ókomins atburðar
framundan, að í skynheimi
dreymandans skapist eða mótist
líking atburðarins vegna þessara
eðlilegu tildraga. Og svo má
heldur ekki, í þessu sambandi,
gleyma flughæfni mannshugans
í vöku og svefni, eða hinum dá-
samlegu þöglu sambandsleiðum
hans um mannlífið. Sú gáfa er
svo þfoskuð, og fjölvís að ekki
virðist þörf á að leita út úr „líf-
inu“ henni til fulltingis eða skýr-
ingar.
IV.
Það var mikið um að vera, ég
átti að fá að fara í kaupstaðinn,
í fyrsta sinni á ævinni.
Og eftirvæntingin! — Nefn-
um ekki þau ósköp.
Þarna langt, langt burtu, bak
við fjöll og djúpa dali, handan
við fljót og fossandi ár, þar var
Paradísin. — Þar var undraland-
ið ókunna. Þar mundi sjálfur
guð sitja í hásæti sínu, að gæta
þess að allt færi þar fram með
röð og reglu, í sátt og samlyndi,
með hressandi glaum og dáindis
gleði.
Ja, þarna hinum megin við
fjöllin, þar væri nú lífið fyrst í
essinu sínu. Og ég auminginn,
tíu ára gamall, átti nú að verða
dýrðarinnar aðnjótandi, að fá
að fara í kaupstaðinn — út í
heiminn í fyrsta sinni. — Aum-
inginn ég!
Æ, þegar til kastanna kom,
reyndist dýrðin hreint ekki svo
mikil, og varð að engu áður en
lauk.
Það var á heimleiðinni, að ket-
illinn datt í eldinn.
Lestamenn fara sér hægt og
gætilega. Það þarf að æja. Hest-
arnir verða slæptir, lestamenn-
irnir svangir og syfjaðir.
Það verður að nema staðar,
hvíla og safna kröftum.
Lagt hafði verið af stað úr
kaupstaðnum, undir nóttina,
með alls konar varning, sykur
og sætabrauð.
Nú var komið fram á sólríkan,
hlýjan júlímorguninn.
„Hvílum okkur, hvíld er góð.“
Það er tekið ofan af hestun-
um, og gengið frá beizlunum um
hálsinn. Svo fáum við okkur
nestisbita og leggjumst að því
búnu fyrir til svefns. En þá vildi
einmitt óhappið til — ógæfan,
sem ég get aldrei gleymt, og sem
varpaði dimmum skugga á allt
ferðalagið.
Allir sofna, og endurnærast í
fullu sakleysi, nema einn —
barnið sjálft. Ég halla mér upp
að dýnunum og sofna þegar, úr-
vinda af þreytu. Júlísólin skein
heit og mild. Mig fer óðara að
dreyma.
Ég er á ferð með lestinni, lú-
inn og þreyttur. Ég er gangandi
og veð aurinn og efjuna.
En hvað svitinn af enninu
rennur ört niður í augun. Mig
svíður í augun, enda sé ég allt
óljóst, eins og í móðu, bæði
framundan og til hliðar.
En áfram, áfram verður að
komast, og engu má týna af
lestinni. Æ, þetta er erfitt —
erfitt!
Aurinn, staksteinarnir, þúf-
urnar, börðin — og hitasvækjan,
allt varð mér þetta að fótakefli,
allt að aukinni þreytu.
Augu mín skýrast til fulls, og
ég sé greinilega allt um kring.
Hvað — hvað er þetta? Hefi
ég þá gengið í svefni.
Þessi ömurlega uppgötvun,
þessi snöggu umskipti, orka svo
á minn viðkvæma barnshuga, að
ég get ekki tára bundist. Ég
stend þarna einn og yfirgefinn,
sé enga lifandi veru, og ekkert
kennileiti, sem ég gæti áttað mig
eftir.
Til hægri handar er ófært ár-
gljúfur. Ef ég hefði upphaflega
tekið þá stefnu, þá — þá?
Nú, það er úti um mig, úti um
mig! Guð sé mér næstur. —
Engin lifandi skepna, engir
samferðamenn.