Heima er bezt - 01.03.1954, Blaðsíða 23

Nr. 3
Heima er bezt
87
U M BÖRN
Sjónarmið barnasálfræðingsins Donald A. Bloch
að utan eða innan, því að ella
myndi vatn leita innundir halla-
lítið bárujárnið.
Út um gluggann minn sá ég
tvo stæðilega karlmenn að verki
á stóru húsþaki skammt undan.
Gengu þeir þar að verki með allri
kurt og pí. Snjór hafði sigið, svo
að nú mátti stinga hann í sæmi-
lega hnausa, sem héngu vel sam-
an á rekunni.
Mennirnir fóru sér hægt og
gætilega. Stungu vandvirknis-
lega kringum hvern hnaus, á alla
fjóra vegu, lyftu honum síðan
upp með mestu gætni, gengu
varlega fram á þakbrúnina og
litu með athygli ofan á gang-
stéttina. Hér endurtók sig gamla
þjóðsagan látlaust: — Má ég
detta? — Því ætli þú megir ekki
detta! Og svo var annar hnaus-
inn látinn detta ofan á innan-
verða stéttina. Horfðu báðir
mennirnir á eftir honum með
áhyggjufullum ábyrgðarsvip.
Síðan endurtók sagan sig: Hinn
hnausinn var einnig látinn detta.
Síðan sneru báðir mennirnir
við og gengu þrjú fögur skref
inn á þakið, stungu þar niður
rekunum og námu staðar. Vörp-
uðu mæðinni og gáfu hvor öðr-
um í nefið á víxl. Röbbuðu síðan
saman stundarkorn.
Þannig héldu þeir vinnunni á-
fram. Á sama hátt: 3—5 hnaus-
ar í hverri lotu, og nauðsynleg
hlé á milli. Mennirnir litu oft á
klukkuna. Hún gekk í sífellu.
Hélt aldrei hlé. Nam aldrei stað-
ar. Og mönnunum virtist geðjast
vel að því. í vinnulok höfðu þeir
hreinsað helming þaksins frá
því um hádegi. En þetta var líka
sennilega full 3—4 stunda vinna
fyrir sæmilega röskan mann og
vinnugefinn.
Og á morgun var dagur á ný.
III. — Tveimur dögum síðar.
Mennirnir tveir höfðu lokið
við að hreinsa þakið. Þeir höfðu
gert það vel. Gætnir menn og
vandvirkir. Það máttu þeir eiga.
Ég var orðinn sýninni svo van-
ur, að ég veitti henni ekki fram-
ar eftirtekt.
Snemma morguns tveim dög-
um síðar varð mér litið út um
gluggann minn í nokkuð aðra
átt og nærtækari. Þar var nærri
flatt þak, áþekkt að stærð og
helmingur „Tvídægru." Og hér
Foreldrar nú á dögum eru
horfnir frá hinum gamaldags
uppeldisaðferðum, sem kröfðust
forboða og skilyrðislausrar
hlýðni af börnunum. Það get ég,
sem barnasálfræðingur, verið
ánægður með. Járnharður agi
leiðir aðeins til þess að færa
skapgerð barnsins úr lagi, svo að
það verður taugaveiklað, frekt,
fyllist allskonar ímyndunum,
verður takmarkað á ýmsum svið-
um o. s. frv. En — margir for-
eldrar hafa lent í hinum öfgun-
um, í ótta sínum við að skemma
sjálfstæðisþroska barnsins, hafa
þeir uppeldið svo frjálst, að blátt
áfram sjálfsagðir hlutir, eins og
háttatími barnsins og borðsiðir,
verða vandamál í daglega lífinu.
f raun og veru gera menn alls
ekki eins mikið tjón með því að
halda uppi ákveðnum reglum og
bönnum, sem eiga við aldursskeið
barnsins, sem að lofa því að vaxa
án nokkurs aga.
Til eru foreldrar, sem fjar-
lægja allt brothætt frá barninu,
til þess að komast hjá að banna
því. Að sjálfsögðu má faðirinn
ekki láta úrið sitt, ásamt hamri,
var snjórinn eðlilega að minnsta
kosti jafndjúpur og þar.
Ég hrökk við: Á miðju þakinu
stóð unglingsstelpa uppí kné í
snjónum, með flaskandi hár og
flakandi blússu og hamaðist að
moka snjó. Hún þeytti honum
eins og skæðadrífu fram af þak-
brúninni í allar áttir. Mér duttu
í hug tröllskessur Napóleons, sem
mokuðu fólksmergðinni úr göt-
um Parísarborgar. Stelpan sú
arna hlaut að vera af þeirra ætt.
Hún var ekki einhöm.
Mér varð starsýnt á stelpuna.
Var sem ég byggist við hvelli á
hverri stundu og sæi hana
springa í loft upp. — Óekkí! —
Hún rétti úr bakinu öðruhvoru,
hristi úfinn lokkakollinn, rjóð og
sveitt, og hló við sjálfri sér!
Maður lifandi! Hvað henni virt-
ist þykja gaman að lifa — og
liggja fyrir barninu, en á hinn
bóginn er ekkert vit í því, að
foreldrarnir ryðji daglegu stof-
una. Meira að segja smábörn
geta hæglega lært, að til eru
vissir hlutir, sem ekki má hreyfa
við, án þess að fara sér að voða.
Þvert á móti — það barn, sem
aldrei er bannað neitt, þarf lang-
an tíma til þess að aðlaga sig
lífinu, þegar það á að fara að sjá
um sig sjálft og fara að heiman.
Samvizka er ekki eiginleiki,
sem mönnum er meðfæddur.
Smábörn hafa enga hugmynd
um muninn á réttu og röngu.
Það verða þau að læra að skynja,
eftir því sem þau þroskast, og
það er hlutverk foreldranna, að
byggja upp þessa tilfinningu,
sem á að verða mælisnúra fyrir
framkomu þeirra — á sama hátt
og það er hlutverk foreldra, að
sjá um fæði og klæði handa
börnum sínum.
f raun og veru eru flest börn
ánægð með að hlýða boði og
banni foreldranna, ef þau mæta
annars ást og skilningi. En fari
svo, að foreldrar setji einhverj-
ar þær hömlur á þau, sem lítil-
hamast! — Og þó hefir hún
sennilega enga aukaborgun
fengið fyrir stritið. Aðeins um-
samið kaup fyrir hússtörfin.
Stúlkan sú arna var auðsjá-
anlega ekki að hugsa um kaup
og þessháttar! Því að þá hefði
hún unnið skynsamlega. — Nú
vann hún eins og hamslaus ó-
temja í ofurmagni æðisgengins
unaðar yfir því að vera til — og
geta hamast! Og hreinsað stórt
húsþak á lygilega stuttri
stundu!
Og það gerði hún líka! —
Ég gleymi aldrei stelpunni
þeirri arna. Ég þekki hana ekki
aftur í sjón. En ég sé enn hama-
ganginn, ef ég loka augunum!
Ég minnist hennar ætíð síðan,
er ég sé fíleflda karlmenn vinna
letilega.