Heima er bezt - 01.06.1954, Blaðsíða 8

168
Nr. 6
að að meta, hvílíkt andlegt of-
urmenni hann var.
Hér á eftir fer svo úttekt sú,
er fram fór, er Guðrún tekur við
jörðinni.
Úttelct Grundargerðis
1871.
„Ár 1871,'þann 12. júní, vorum
við eftirskrifaðir til staðar á
Grundargerði eftir hlutaðeig-
anda tilmælum til þess að. upp-
skrifa og úttaka þau hús. sem
nefndri jörðu, Grundargerði,
fylgt hafa og fylgja eiga og
Jón Jónsson nú afhendir, en
Guðrún Hjálmarsdóttir við tek-
ur, og fyrirfundust jarðarinnar
hús sem eftir fylgir:
1. Baðstofa á lengd 6 ál., á
breidd 3 ál.1^ með 6 stoðum og
2 bitum, lausholtum til beggja
hliða, á auknum þremur sperr-
um, þremur langböndum á hlið,
reisifjöl til beggja hliða, mæni-
tróða brotin við sperrur. 1 gluggi
er með 4 rúðum og gluggtrogi
og 2 eru með 2 rúðum, þar af 1
heil. f vesturenda baðstofu er
engin grind svo sem á 1V4 ál.
bili, sem er reft á stofuvegg.
Gallar á viðum eru: stoð í aust-
urenda fúin, en hinar brúkandi,
2 eða 3 raftar eru burtfallnir í
vesturenda. Fyrir dyrum er hurð
á járnum við stafi, en vantar
þrepskuld. Veggur að sunnan og
vesturstafn stæðilegir, en aust-
urstafn er snaraður og skot-
fallinn og moldrunninn, en norð-
ur hliðveggur er óstæðilegur á
parti í vesturenda allt að bað-
stofudyrum og að öðru leyti
slæmur með köflum. Þak á suð-
urhlið ónýtt. — Álag 13 rd.
að að meta, hvílíkt andlegt of-
2. Búrhús, á lengd 3 ál. og
kvartil, á breidd 3 ál. með 2 bit-
um og dverg á undir einlægum
ás, að öðru leyti er húsið reft
af hliðveggjum á mæniás með
gömlum viði og sumpart fúnum,
en þéttreft og sýnist ekki svo
óstæðilegt. Við inngang hússins
eru 4 fjalir frá bita niður í gegn
og 2 stoðir undir; hurð á járn-
um við stafi með hespu og
keng, en torfstafn enginn. Vegg-
ir sýnast allvel stæðilegir nema
á austurstafni, er mulið úr að
ofan. Álag 3 rd.
l) í úttekt, sennilega frá 1868, er hæð
baðstofu talin 3t/2 alin. — K. B.
Heima ER BEZT
3. eldhús; lengd 4 ál., breidd
breidd 3 ál með 1 bita og 2
dvergum undir 2 ásum; að öðru
leyti þver- og langreft af göml-
um spýtum, en brúkanl. Fyrir
dyrum er hurð á járnum við
stafi, léleg, krækt aftur með 2
röftum yfir dyrum. Úr norðari
hliðvegg er inngangur í kofa,
sem ekki er jarðarhús. — Álag
6 rd. — Norðurhliðveggur er
óbrúkandi og stafnar báðir inn-
signir. Þakið er mjög lélegt.
4. Göng frá baðstofu til
fremri skellidyra 5 y4 al. á lengd,
li/2 al. breidd. Á þessum parti
gangnanna eru 2 hurðir við
stafi á járnum, báðar lélegar og
fremri dyraumbúningur líka,
með fáeinum smáspýtum yfir
dyrum. Veggur að vestan fram
er hlaðinn að nokkru leyti af
grjóti, sem er sumpart úr fall-
ið og má veggurinn heita óstæði-
legur á parti.
Göngin frá fremri skellidyr-
um til útidyra 4 ál. á lengd,
breidd 1 al. og 15 þuml. með
tvennum sperrumyndum og
mænitróði, reft af veggjum á
mænutróðu með nokkrum smá-
röftum, sem þó eru sumpart úr
fallnir.
Fyrir dyrum er hurð á járnum
við dyrastafi með járnloku og
klinku; sín fjöl er hverju megin
dyra og 4 fjalir yfir og vind-
skeiðar. Veggur að norðan
snaraður og mjög lélegur, en að
sunnan fram nokkuð stæðileg-
ur. Þak brúkandi í bráð. Álag
6 rd.
5. Fjárhús upp á velli, tekur
nú 20 kindur;1) með 6 stoðum
og 13 máttarröftum á báðum
hliðum, að öðru leyti þver- og
langreft af sæmilegum viði með
sæmilegum garðaumbúningi.
Veggir eru gamlir og skotfalln-
ir, af því húsið hefur verið
minnkað, eftir því sem fyrri
úttekt sýnir og settur stafn á
tóftina og hesthús fram af. Þá
er í milligangi húsanna 4 stafir
lélegir, 2 dyratré og 3 raftar yf-
ir. 1 hurð á járnum með hespu
og keng. Álagið á húsið er
grundvallað á því, sem vantar
upp á stærð þess eftir fyrri út-
tektum. Einnig eru veggir, helzt
l) Það tók 36 kindur, er Jón Jónsson
tók við jörðinni. — K. B.
að utan, mjög lélegir. Álag á
húsið 10 rd.
Er þá allt álagið 38 rd.
Fráfarandi tilkynnir, að af
þeim 32 rd , sem við úttektina af
6ta júní 1869 var lagt ofan á
jarðarhúsin í Grundargerði, hafi
hann tekið við 9 rd., hvað jarð-
areigandinn líka hefur viður-
kennt. Upp í álagið hefur frá-
farandi borgað nú strax 5 rd.
16 sk.
Úttektarmenn:
J. Jóhannesson, Ó. Ólafsson.
Fráfarandi: Jón Jónsson.
Viðtakandi: Guðrún Hjálmarsd.
Eftir því, sem frá hefur verið
sagt hér að framan, var enginn
ofsæll af því að hírast í Grund-
argerði, en það er lakur skúti,
sem ekki er betri en úti. En ann-
að húsnæði mun ekki hafa til
greina komið svo snauðu fólki.
Hjálmar segir sjálfur, að sér hafi
hvergi verr vegnað en þar. —
„Hefi ég þennan vetur bágast-
an lifað um ævi,“ sagir hann í
bréfi til vinar síns og velgjörðar-
manns, Odds Jónssonar, 10. maí
1873. Og hann heldur áfram:
„Ég hefi orðið að þola hörmu-
legan húskulda, sem mér er svo
banvænn, og verið allur sárum
og kaunum þakinn, líka stund-
um orðið að þola skort, sem mér
hefði verið léttbærari, hefði mér
verið nógu hlýtt, að ég nefni ekki
ýmsa óánægju, sem ellinni fylg-
ir. Þær þrjár fylgikonum mínar,
syndin, gigtin og ellin, ganga
mjög hart að mér . . . .“ í öðru
bréfi, til Björns ritstjóra Jóns-
sonar á Akureyri, segir hann svo
16. febrúar 1872: „Nú er skipt
um heimilisnafn fyrir mér,
hraktist ég á næstliðnu vori frá
Minni-ökrum eftir 27 ára þar-
veru og í kotgreni þetta, svo sem
i húsaskjóli hjá Guðrúnu, dótt-
ur minni, og hefi hér verið kval-
inn í óyndi og hlotið að þola hér
flest illt, einkum í vetur, bæði
óþreyju, húskulda, ljósleysi og
stundum atvinnuskort, en jafn-
an verið tóbakslaus . . . . Ég er
búinn að dvelja í Akrahreppi 54
ár og greiða honum ærið mörg
fiskvirði, meðan ég gat, en nú
þekkir hann mig ekki aftur og
veitir mér enga hjálp í nokkurn
handa máta.“
Þegar hér er komið sögu fyrir
Hjálmari, eru fingur hans