Heima er bezt - 01.12.1975, Blaðsíða 2

Jól, varla mun nokkurt orð tungunnar gætt jafnmikl-
um töframætti og unaði um leið. Þetta litla orð rúmar
í einu fögnuð, kærleik og frið. Það lætur jafnljúft í
eyrum barnsins, sem er að byrja að skynja veröldina
umhverfis sig og öldungsins, er horfir til baka á marg-
þætt störf langrar æfi, og á einungis fáein fótmál óstig-
in að grafarbarminum. Alllir, ungir og gamlir geta tek-
ið höndum saman og fagnað einum rómi tilkomu jól-
anna. En hvers vegna?
Jólahátíð kristinna manna er heilög haldin í minn-
ingu þess atburðar, er gerðist austur í Gyðingalandi
fyrir nær 2.000 árum, fæðingar Jesú Krists, höfundar
kristinnar trúar. Vér getum deilt um skoðanir og skýr-
ingar sagnameistara, guðfræðinga og guðfræðistefna
um Krist og persónu hans, eða hve mikið af jólasögunni
sé sannfræði, og hve mikið helgisögn, en slíkt kemur
ekki við hinni raunverulegu helgi jólanna, því að ekki
verður um það deilt, að þau eru í innsta eðli sínu tákn
þeirra helgustu og fegurstu hugsjóna, sem mannkynið
hefur alið. í kenningu Krists er fólgið hið besta sem
oss getur dreymt um, sjálfur kærleikurinn. Af þessum
sökum getum vér öll sameinast í einum hug í helgi-
haldi jóianna, án tillits til trúarskoðana í einstökum
atriðum.
En jólin eiga sér lengri sögu en þá, sem oss er sögð
í Nýja-testamenntinu. Löngu áður en kristin trú kom
til sögunnar höfðu heiðnar þjóðir haldið hátíð um þetta
leyti ársins, til þess að fagna hækkandi sól, sigri ljóssins
yfir myrkrinu. Enginn vafi er á, að sá fögnuður hefir
verið sprottinn af innstu rót hjartans, því að snemma
mun mönnum hafa lærst að unna meir ljósinu en myrkr-
inu, og þeir hafa gert sér ljóst hver lífgjafi sólin var, og
án hennar væri náttúran auð, köld og dauð. Það var því
ekki að ófyrirsynju, að forrráðamenn kristinnar kirkju
tengdu fæðingarhátíð frelsarans hinni æfafornu ljós-
hátíð. Þannig var hinu nýja andlega ljósi fundin tengsl
við eitt hið fegursta úr fornum venjum og átrúnaði.
Jólin urðu þá um leið ljóss- og sigurhátíð í tvöföldum
skilningi. Þau voru fagnaðarhátíð hinnar hækkandi sól-
ar í náttúrunni, en umfram allt þó hátíð þess ljóss, sem
boðskapur og líf Jesú Krists færði mannkyninu. Þess
vegna fögnum vér jólum með ljósakveikingum enn
þann dag í dag. Um leið og vér tendrum jólaljósin
minnumst vér þess ljóss, sem boðskapur jólanna færði
hrjáðu mannkyni. Sá boðskapur er jafn nýr og ferskur
í dag og hann var fyrir tveimur þúsundum ára, og
hann er og verður jafnfagnaðarríkur svo lengi, sem
mannkynið ann meir ljósi en myrkri og kann skil góðs
og ills, eða gerir sér einhverja hugmynd um æðri heims-
stjórn. En ef svo skyldi fara að mannkynið skyldi ráfa
inn á þær villigötur, sem fengju það til að glata þessum
hugsjónum, er vissulega skammt eftir æfi þess.
Þegar vér rennum huganum til jólaguðspjallsins, er
það einkum tvennt, sem vér verðum snortnir af: feg-
urð þess og einfaldleika. Annars vegar verður oss hugs-
að til sveinbarnsins í jötunni, sem voru sköpuð hin
miklu örlög en hinsvegar beinum vér hugsjónum vor-
um til fjárhirðanna, sem litu undrið mikla, er himn-
arnir opnuðust, og þeir heyrðu herskara himinsins
syngja „Dýrð sé guði í upphæðum og friður á jörðu“.
Vel veit ég, að þeir muni margir, sem láta sér fátt
finnast um þá sýn, og mundu jafnvel segja að þeir
hefðu Iitið þar undur norðurljósa, þótt þau að vísu
muni sjaldan eða aldrei sjást á þeim slóðum jarðar. En
geta ekki einmitt hin leiftrandi norðurlijós gefið oss
einhverja hugmynd um dýrðarsjón hirðanna á Betle-
hemsvöllum. En hvað sem um það er, þá mun þetta
tvennt, barnið í jötunni og sýn fjárhirðanna verða
eitt af því fáa, sem vér fyrst nemum í bernsku og
gleymum aldrei allt um önn og ys dagsins. Og bæði
þá og um allar aldir hefir mannkynið þráð frið á jörðu,
og innst í hjarta sínu bera menn þá þrá, að yfir þeim
sé vakað, svo að þeir megi leggjast öruggir til hvíldar.
Jólaboðskapurinn er í senn fyrirheit þess, sem koma
skal og sáttmáli guðlegrar forsjónar við mannkynið,
sem hann í senn flytur frið og styrk.
Um aldaraðir hafa kristnir menn fagnað jólunum.
Þau hafa verið sú stund, sem þeir hafa getað samein-
ast í einum hug, allt um ólíkar lífsskoðanir og viðhorf.
En samt hljótum vér að spyrja: „Elvað er þá orðið
okkar starf.... höfum vér gengið til góðs götuna fram
eftir veg“? Og vér hljótum að játa með kinnroða, að
enn hefir mikill þorri kristinna þjóða færst harðla litlu
nær hugsjón jólanna en forfeður þeirra fyrir tveim þús-
undum ára. Hvarvetna úr heimi heyrist vopnabrak og
ofbeldi. Jafnvel sú hákristna þjóð, sem sig vill svo kalla,
Bretar, er dreift hafa öllum meira flóði af Heilagri
ritningu um alla jörð, láta sér sæma að fara með her-
skipum, til að grípa fæðuna frá munni fátækrar smá-
þjóðar, og eru þó áreiðanlega margir miklu sekari þeim
í þessum efnum. Og ef vér skyggnumst betur um, jafnt
í næsta umhverfi voru og út um hinn stóra heim, hljót-
400 Heima er bezt