Heima er bezt - 01.06.1977, Side 22

skeifunnar, sem hélt þeim saman, svo hestarnir urðu al-
bata.
Af því, sem áður er greint, má öllum vera ljóst hve
margir áttu erindi í Ferjubakka, og þar á ofan við þjóð-
braut. Flestum mun það nú ofraun að gera sér grein
fyrir því, hvaða álag það var fyrir húsmóðurina, fyrst
og fremst — í viðbót við heimilisverkin, sem ekki urðu
umflúin. Á hina hliðina var svo aftur að hafa — á reið-
um höndum — allt, sem til þurfti, mat eða kaffi, sem
allir tóku á móti fegins hendi, því það var föst venja
að bjóða í bæinn hverjum manni, sem að garði bar og
það jafnvel á kreppuárunum um 1930, þegar skammtað
var ýmislegt, eins og kaffi, sykur og hveiti. Oddvitar
sáu um að útbýta seðlunum, hver í sinni sveit og höfðu
heimild til að veita aukaskammt þeim, er brýn nauð-
syn bar til. Stundum reyndist það líka erfiður róður
að fá ofurlítinn aukaskammt, svo ekki sé meira sagt.
V
Á myrkum vetrarnóttum, þegar hjal lækjarins heyrð-
ist inn um baðstofugluggana, barst oft í tal milli Ól-
afs og Aðalheiðar, hvað hann gæti orðið þeim mikill
yl- og gleðigjafi, ef hann fengi að njóta orku sinnar
niður brekkuna bröttu, syðst, en til þess þurfti pen-
inga. Þeir voru engir til og lán með sæmilegum kjör-
um, var heldur hvergi að fá.
Oft hafði Ólafur numið staðar við ána, neðan við
brekkuna og séð í huganum, hvar bezt mundi að byggja
stöðvarhúsið og hvernig bezt væri að leiða lækinn, sem
auka mátti, eftir vild, fram á brekkubrúnina. Með hverju
árinu sem leið, varð þessi vonadraumur áleitnari. Svo
þegar raffræðingurinn — og valmennið — Skarphéðinn
Gíslason frá Vagnsstöðum í Suðursveit, var fenginn
hingað norður, til að athuga aðstæður og koma upp
nokkrum rafstöðvum, þar sem vatnsafl var nægjanlegt,
þá gafst Ólafi tækifæri til að kynnast öllum umbúnaði,
af eigin sjón og raun. Og nú fengu vonirnar, sem svo
oft höfðu blakað vængjum á vetrarnóttum, byr svo
um munaði.
Eitt af því fyrsta, sem Skarphéðinn Gíslason fór fram
á, var að fá einhvern handlaginn og röskan mann, til
að vera með sér við niðursetningu stöðvanna. Einhverj-
ir höfðu sagt honum, að enginn væri þar eins snjall og
Ólafur á Ferjubakka. Þannig atvikaðist það, að Ólafur
var öllum stundum, er hann gat að heiman verið, með
Skarphéðni, þegar verið var að koma upp rafstöðinni
á Austara-Landi, en hún var byggð sumarið 1929.
Skömmu síðar sagði Skarphéðinn þeim, er þetta ritar,
að ekki hefði hann getað hugsað sér röskari og afkasta-
meiri félaga en Ólaf og því síður skemmtilegri. Oft
hafði hann líka dáðst að því, hvað allt virtist liggja ljóst
fyrir honum. Skarphéðinn var sjálfur ákaflega gaman-
samur og hugljúfur félagi, enda var hann hér dáður af
öllum, sem honum kynntust. Áratugum síðar minntist
hann — í bréfi — á dvöl sína hér norðurfrá og hve minn-
ingarnar frá þeim tíma væru sér mikill yl- og gleðigjafi.
Árið 1917 kom frá Ameríku íslendingur, sem dvalið
hafði þar tólf ár. Hann hét Steingrímur Sigurðsson,
prýðilega vel gefinn,- mikill tilfinningamaður og skap-
heitur. Öll þessi ár hafði hann starfað við búrekstur og
kynnt sér nýjungar á því sviði. Hann hafði brennandi
áhuga á bættum vinnuaðferðum hér heima, og þá eink-
um á sviði ræktunar. Þegar heim kom sýndi hann líka
áhuga sinn í verki, með því að plægja fyrir bændur, en
þá þekktist hér ekki önnur aðferð en láta hesta draga
plóginn. Hann hlóð líka stíflugarða, gróf skurði o. fl.,
sem miðaði að aukinni grasrækt. Á vetrum spann hann
líka oft á spunavél, og lék þá á als oddi, þegar vel gekk.
Á þriðja tug aldarinnar var mikið gert að því hér, því
margir höfðu samtök um að eignast 'þær, og létu þær
svo ganga á milli félagsmanna.
Það mun hafa orðið að samkomulagi milli hjónanna
á Ferjubakka og Steingríms Sigurðssonar, að hann lán-
aði þeim það, sem þyrfti, til rafstöðvarinnar, gegn því
að þar fengi hann öruggt skjól í ellinni. Það brást
heldur ekki. Nokkrum árum síðar sagði mér einn góð-
vinur Steingríms, Páll hreppstjóri á Landi, eins og hann
var ávallt nefndur af sveitungum sínum, að hann hefði
sagt sér, að þegar hann væri lasinn, og treysti sér ekki
til að líta í bók, væri það sín bezta skemmtun að lesið
væri fyrir sig, einkum nýjustu fréttir í blöðunum, þeg-
ar pósturinn kæmi. Þetta vissi Aðalheiður og það brást
honum aldrei, þegar hann minntist á það, þó hann vissi
vel, að hún sæi ekki út yfir það, sem hún þurfti að
gCra‘
Svo bar það við eina júnínótt 1930, þegar miðnætur-
sólin var hulin bak við þykkan skýjabakka og hvergi
sást til lofts, að menn sem voru á stjái á efstu bæjum
í Kelduhverfi, tóku eftir óvenju skærri stjörnu, í
austri. Þeir áttuðu sig þó fljótt á því hvað þarna hafði
gerst. Litli lækurinn var nú orðinn hinn óþreytandi og
samvizkusami ljós- og ylgjafi fyrir allt heimilisfólkið
á Ferjubakka. Myrkur skemmdegisnátta varð nú að láta
í minni pokann, hvenær sem það vildi. Á þessari björtu
júnínótt, brosti gamli bærinn til nágrannanna í vestri,
því svo sannarlega hafði hann fengið nýtt líf, sem var
þess megnugt að veita öryggi, öllum sem greindu þetta
leiftrandi ljós. Sú gleði, sem ríkti í gamla bænum þessa
júnínótt, verður hvorki skýrð né skilin af öðrum en
þeim, sem áður þekktu bezt baráttuna við myrkrið og
kuldann og hvað mikið þurfti fyrir því að hafa að sjóða
matinn og þvottana og kynda ofna, þegar frostin herj-
uðu í fullu veldi. Nýja rafstöðin hafði næga orku til
að mæta þessu álagi öllu.
Sumarið 1931 var bensíntankur settur niður við þjóð-
veginn austan við Ferjubakka. Eftir það var margur
spretturinn tekinn austur að honum, b æ ð i á nótt sem
degi, því bensínlaus bílstjóri er illa staddur og þá var
löng leið að næstu bensínsölu. Sennilegt er, að Aðalheið-
ur hafi þá farið flesta sprettina, því ekkert var fjærri
hennar eðli, en að láta bíða eftir sér. En — spölurinn
styttist, blessunarlega, síðar.
Sumarið 1939 var íbúðarhúsið sem enn stendur, byggt
uppi á hólnum, skammt austan við gamla bæinn. Þaðan
202 Heima er bezt