Heima er bezt - 01.05.1990, Blaðsíða 6

og fór Eiríkur heim við svo búið. Hryssum hættir til þess að
verða klumsa, ef þær eru byrgðar inni of lengi. Hleypti
Skúli þeim því út um kvöldið. En þá tók allur hópurinn á
sprett heim í Djúpadalsland. Eiríkur hafði nefnilega komið
með hryssur, sem áttu folöld í Djúpadal, og folöld, sem áttu
mæður sínar heima! Skúli reiddist þessum grikk, en Eiríkur
mun hafa sagt, að treysti hann sér til þess að þekkja réttu
hryssurnar í haganum, þá mætti hann taka þær. En til þess
treysti Skúli sér ekki.
Skólaganga
Þegar ég var 7 ára, fluttum við móðir mín fyrst að Hofi og.
svo að Bæ á Höfðaströnd. Þar var þá dálítil útgerð. Stefán,
mágur mömmu, var viðriðinn þessa útgerð og átti hlut í
bátum. Við bjuggum þarna fram til ársins 1919. Þarna
vorum við nokkrir strákar á svipuðu reki. Og við vorum
náttúrulega að reyna að búa til vísur. Og þá tók ég eftir því,
að þeir höfðu ekki brageyra. En bragfræðin kom alveg
ósjálfrátt hjá mér. Ég gat ekki útskýrt, hvernig á því stæði,
að þetta átti að vera svona og ekki hinsegin; vissi bara að
svona var það. Hér átti að koma sami samhljóðinn og þar,
og svo átti hann að koma einu sinni enn á réttum stað í
næstu línu. En sérhljóðarnir rugluðu mig framan af. Ég
spekúléraði í því, hvernig á því gæti staðið, að fyrst mætti
koma a og svo u og loks einhver þriðji sérhljóðinn, kannski
ö. Við vorum alltaf að kveðast á, krakkarnir, þegar við
gátum ekki verið úti að ólmast.
Á Hofi á Höfðaströnd vorum við hjá Eggert Jónssyni frá
Nautabúi, miklum hestamanni, sem seinna kom upp
merkilegu búi á Kirkjubæ á Rangárvöllum. Þarna varð það
einhvern veginn ósjálfrátt, að ég orti um strák fyrstu vísuna
mína. Eggert fékk að heyra vísuna og fór með hana um allt,
þó ekki væri hún falleg. Strákgreyið hafði verið þarna frá
því um vorið og leiddist mikið. Ég fór út að Bæ, þar sem við
áttum heima seinna. Þegar ég kom aftur heim að Hofi, var
strákurinn strokinn. Hann hafði orgað einhver ósköp.
Þegar ég var að klæða mig um morguninn, kom þetta
ósjálfrátt:
Orgaði, skældi og át ekki,
öskraði, vældi og svaf ekki,
hvarf svo burt og kom ekki
og kallaðist mesti letingi.
Svo var ég sendur niður í Hofsós, þar sem strákurinn átti
heima. Þá mæti ég honum á brúnni yfir Hofsá. Hann var
voðalega þungur á brúnina og sagði, að réttast væri hann
kastaði mér í ána. Þá sá ég, hvað þetta hafði verið ljótt af
mér. En það varð ekkert af því að hann fleygði mér í Hofsá
og eftir því sem ég fjarlægðist Hofsós, sá ég æ minna eftir
því að hafa ort vísuna.
1919 fluttum við á Sauðárkrók, þar sem ég gekk á ungl-
ingaskólann. En haustið eftir fluttumst við suður til Hafn-
arfjarðar og ég fór á Flensborgarskólann. Við fengum íbúð
í kvisti heimavistarinnar, því að mamma hirti kýrnar fyrir
Ögmund Sigurðsson, skólastjóra. Ég tók próf upp í annan
bekk og lauk gagnfræðaprófi vorið 1920.
Eftir þetta stóð hugur minn til náms i Kennaraskólanum.
Ég fór því á fund sr. Magnúsar Helgasonar, skólastjóra.
Þegar ég hafði stunið upp erindinu, leit sr. Magnús á mig og
sagði: „Mér sýnist þú nú dálítið ungur, góði. Hvað ertu
gamall?“ „Sextán ára,“ segi ég. „Ja, þá verðurðu að bíða í
tvö ár,“ segir hann. Það mátti enginn útskrifast kennari
yngri en 20 ára. Mikið óskaplega sárnaði mér þetta. Ég held
næstum, að mér hafi vöknað um auga. En ég hafði ekki eins
gott af neinum tveimur árum á ævi minni eins og þessum,
meðan ég beið þarna eftir því að komast í Kennaraskólann.
Ég kom eins og hver annar smákettlingur upp úr skól-
anum í Flensborg. Hafði ekki einu sinni rænu á að vera
með í neinu. En þegar ég kom í Kennaraskólann eftir þessi
tvö ár, sem ég beið, var ég orðinn það miklu þroskaðri, að
ég var með í öllum félagsskap, reyndar formaður Skólafé-
lagsins seinna árið. Fyrra árið, sem ég beið, var ég far-
kennari í Reykhólasveitinni. En seinna árið var ég kaupa-
maður hjá mági mínum á Hólum í Hjaltadal og var þar
hafður til ýmissar snattvinnu.
Ég hafði einmitt orð á því við Vigdísi forseta, að ég hefði
átt afa hennar fyrstu kennarastöðu mína að þakka. Ég fékk
meðmæli frá Ögmundi í Flensborg og sr. Þorvaldi Jakobs-
syni, afa Vigdísar, og það réði úrslitum um það, að ég var
ráðinn. Þeir höfðu sumir haft enga trú á því að ráða
strákling sem kennara.
Tvennt er það, sem mér þykir ákaflega vænt um að hafa
kynnst. Annað er farkennslan. Hitt, að ég var smali eitt
sumar fyrir norðan, áður en ég fór á unglingaskólann á
Sauðárkróki. Þá sat ég hjá kvíaám. En sá galli var raunar
við mig í smalamennskunni, að ég hefi aldrei getað þekkt
eina hvíta kind frá annarri. En hundurinn þekkti kvíaærn-
ar.
Það er stundum verið að tala um illa ævi unglinga til
sveita hér áður fyrr. Þá hefur mér oft dottið í hug húsbóndi
minn á Reykjum í Hjaltadal, þar sem ég var smali þetta
sumar. Hann hafði tvennt út á mig að setja. Annað var það,
að ég skyldi ekki þora að sofa um hádegisbilið í hjásetunni.
Hitt, að ég kláraði aldrei smjörið í nestinu, sem ég fékk með
mér í hjásetuna. Hann sagði, að mér væri alveg óhætt að fá
mér blund í hádeginu. Og honum leiddist, að ég skyldi ekki
klára smjörsneiðarnar, sem voru eins þykkar og brauð-
sneiðarnar. En maður var ekki vanur þess háttar. Það þótti
gott að fá smjör ofan á brauð um helgar og hátíðar.
Reikningurinn var mitt eftirlætisfag í skóla. Og mann-
kynssagan. En ég var alltaf heldur lélegur í íslensku. Það
gerði skorturinn á undirstöðu í henni. Það var ekki kennt
neitt þess háttar í farskólanum í Bæ, þar sem ég var í skóla
krakki. En það var svo einkennilegt, að ef ég gat verið
óheppinn í reikningi, þá var ég það. Á unglingaprófinu á
Sauðárkróki þurfti ég endilega að fá eina dæmið, sem ég
gat ekki sett upp. Ég gat reiknað það í huganum. En ég gat
bara ekki sett það upp á töflu. í íslenskunni fékk ég aftur á
móti eina spurninguna, sem ég vissi eitthvað um. Það var í
bragfræðinni, sem hann er að sýna okkur í sjónvarpinu
150 Heima erbezt