Heima er bezt - 01.05.1990, Blaðsíða 19

hún endurprentuð óbreytt að fráteknum örfáum leiðrétt-
ingum. Vel veit ég að íslenskir og aðrir norrænir stúdentar
kunna enn að „fröjdas i ungdomens vár“, allt um breytta
tíma og ný lífsviðhorf. Ég trúi því og treysti að um alla
framtíð megi „gleðin vera einkunn æsku“, eins og Hannes
Hafstein kvað. Gleðin var einkunn norræna stúdenta-
mótsins í Stokkhólmi 1928 og þannig minnist ég þess, og
þykir mér hlýða að kveðja þær minningar með upphafs- og
lokaerindum sænska stúdentasöngsins: „Du gamla klang
och jubeltid“, sem mjög var sunginn á mótinu:
Þú gamla söng og gleðitíð,
vér geymum minning þína.
Þó mæði lífsins strit og stríð,
þær stjörnur bjartast skína.
Nú hljóðna brátt vor ærsli öll,
vor æskusöngur, hlátrasköll.
O, jerum, jerum, jerum
O, quae mutatio rerum.
Svo knýtum traustust bræðrabönd
á björtum gleðidegi,
og leggjum saman hönd í hönd
að heit vor bregðist eigi
því hefjum glösin góðir menn,
sjá, goðin fornu lifa enn,
þar gullnar veigar glóa
þar gullnar veigar glóa.
Steindór Steindórsson
frá Hlöðum.
Hafa skal það,
sem sannara reynist
í bréfi Páls Helgasonar frá Þórustöðum, sem birtist í síðasta
tbl. HEB, slæddist inn sú prentvilla nær upphafi þess, að
liðin séu 53 ár frá því Páll var daglegur 12 ára vandræða-
gepill í „Kaupfélagsbúðinni“ á Akureyri. Hið sanna er, að
árin frá því Páll var 12 ára eru orðin 63. Hins vegar álít ég
verulega villandi, að hann kallar sig vandræðagepil, nema
fyrir þá, sem þekkja Pál vel og vita að hann er i meira lagi
spaugsamur og kann þá list að henda gaman að sjálfum sér.
En sagan er ekki öll. Urðu mér á þau leiðu mistök i stuttri
kynningu á Páli, sem fór á undan bréfinu, að segja hann
Eyfirðing að ætt. Þar skaust mér heldur betur yfir í fræð-
unum, því Páll er af þingeysku bergi brotinn, bæði í föður-
og móðurætt, og voru foreldrar hans, Helgi Eiríksson og
Hólmfríður Pálsdóttir, fædd í Suður-Þingeyjarsýslu. Hann
í Fnjóskadal, en hún í Bárðardal. Ekki verða ættir Páls
raktar að þessu sinni, en hins vegar hafði ég orð á því við
hann, að vel færi á að hann setti saman stöku um þessi
mistök mín og stóð þá ekki á svari. Varpaði hann fram
eftirfarandi vísu:
Leiðrétta mér Bolla ber.
— Boðinn snjall þess fór á leit. —
Þingeyskra ég ætta er,
orðinn til í Kaupangssveit.
Þá benti Páll mér á villu í viðtali við Aðalsteinu
Magnúsdóttur á Grund, sem birtist í 3. tbl. HEB á þessu ári.
Þar er sagt að fóstursonur sr. Friðriks J. Rafnar vígslubisk-
ups heiti Jóhann, en hann heitir Jóhannes.
Þakka ég Páli Helgasyni ábendingar hans og vænti þess,
að HEB fái línu frá honum áður en langt um líður.
Ritstj.
- íslenskan á undanhaldi . . .
nánar. Ríkisútvarpið hefur um langt skeið gefið út smárit-
ið ,,Tungutak“, sem er vettvangur umræðna um málfar.
I ,,Tungutaki“ nr. 40, maí 1989, gerir ritstjóri þess og
málfarsráðunautur Ríkisútvarpsins, Árni Böðvarsson, til-
raun til að túlka hvað í hinni tilvitnuðu málsgrein hér
að ofan felst. Árni segir m.a.:
„Enginn vafi er á því að margt óskýrmæli og tafs, blót
og formælingar, margar vondar beygingar og ýmislegt
annað málfar af slíku tagi er íslenskt mál engu að síður
en skýr og góður framburður, fagurt mál og gott tungu-
tak. En það er aldrei boðlegt í útvarpi nema beinlínis
til að sýna slíkt málfar, eins og getur komið fyrir til að
mynda í leikritum."
Síðar í sömu grein segir Árni: ,,Þeir sem sjá um létta
þætti í Ríkisútvarpinu, skemmtiþætti af ýmsu tagi, svo
sem eins og þá sem gjarnan eru kenndir við Rás 2 eða
einkastöðvarnar, mega ekki misskilja hlutverk sitt þannig
að vegna þess eigi þeir að tala slangur í útvarpinu, eða
Framhald af bls. 156.
sé það að minnsta kosti heimilt. Slangur er að vísu hluti
íslensks nútímamáls og hefur eflaust alltaf verið til í ís-
lensku. Mat á andstæðunni vandað - óvandað íslenskt
mál hefur líklega ekki komið til sögu fyrr en á nítjándu
öld. Nú er rík hefð komin á það, og henni ber útvarps-
mönnum að hlíta.“
Svo mörg eru þau orð og vil ég gera þau að mínum.
Ef við ætlum að forða íslenskunni úr bráðri lífshættu,
verðum við að hefja skipulegt björgunarstarf án tafar.
Fyrsta skrefið er að gera stjórnendum allra íslenskra
fjölmiðla það skylt að ráða ekki til starfa aðra en þá sem
hafa gott vald á móðurmálinu; fjölmiðlafólk sem getur
skilað sínu án þess jafnframt að valda stórkostlegum
spjöllum á móðurmálinu; fjölmiðlafólk sem getur snúið
undanhaldi íslenskunnar í sókn.
■Cc^c. J •
C^\
Heimaerbezt 163